Cứ theo luật mà làm

Chỗ khuyết sẽ được lấp đầy, rùa lại è lưng mà cõng (ảnh: N.Thông)

Mấy ngày qua, dư luận sôi nổi bàn bạc, đồn đoán chuyện ai sẽ làm chủ tịch cái gọi là Ủy ban nhân dân của đô thị lớn hàng nhất nhì ba xứ mình (người ta cứ bảo hàng thứ 5 nhưng theo mình, nó phải đứng hàng 3, chỉ sau thủ đô mở rộng và Sài Gòn thôi), TP Đà Nẵng.

Chả là thành phố bên sông Hàn đang yên hàn thì ông Tô tổ chức vào công bố quyết định điều động ông Trần Văn Minh, ủy viên T.Ư đảng, đương kim chủ tịch UBND thành phố ngược ra thủ đô giữ ghế phó cho ông Tô, tức Phó ban Tổ chức T.Ư. Điều này cũng bình thường bởi là chuyện riêng của đảng, của một tổ chức chính trị xã hội, chả ai thắc mắc gì. Có lẽ ông Minh cũng tiếc cái chỗ béo bở anh hùng nhất khoảnh, theo nguyên tắc “thà làm đầu gà còn hơn làm đuôi voi” xưa nay, nhưng đã người của đảng thì phải phục tùng tổ chức, cũng giống như dân đen chịu nguyên tắc“bắt phong trần phải phong trần/cho thanh cao mới được phần thanh cao”. Hãy vui sướng đi, bác Minh ạ, cứ tự an ủi thế cho nhẹ nhõm.

Ông Minh dứt áo ra đi thì ghế trống. Vị trí quan đầu thành phố (đúng ra chỉ hàng thứ 2, còn sau một ông), thị trưởng một đô thị lớn không nên bỏ trống quá lâu, dễ sinh loạn. Các hãng thông tấn, từ cỡ BBC đến thông tấn vỉa hè đều hướng sự đồn đoán vào một nhân vật tuổi trẻ (quá trẻ đằng khác) tài cao (cái này thì thời gian sẽ dần chứng minh), ông Nguyễn Xuân Anh, 36 tuổi (năm ngoái 35 thì nay 36, già thêm một tí so với kỷ lục đã được xác nhận). Ông Anh đương kim ủy viên dự khuyết T.Ư, Phó chủ tịch tỉnh, con của một ông từng rất to (người đỡ đầu cho ông số 1 Đà Nẵng bi giờ), học hành bài bản, ngoại ngữ thông thạo (chứ không phải chứng chỉ A, B đáng ngờ như một số vị), đẹp giai, vợ sắc nước hương trời… quả xứng đáng, chả mấy ai bằng chứ nói gì hơn. Riêng kẻ hèn này, có thời từng chung cơ quan với ông Xuân Anh (mình lớn tuổi hơn nên ông ấy xưng hô gọi anh xưng em rất đàng hoàng, tình cảm) thì mến phục cái đức tính thẳng thắn của ông ấy (chuyện này nếu kể ra thì hơi nhạy cảm, động chạm đến người khác, tạm gác lại đã). Nhiều người bảo, nếu không phải con cụ Chi triều đình thì đố nó dám phát ngôn văng mạng vậy, nghe cũng có lý, nhưng theo mình chưa hẳn. Bởi mình biết đó là bản tính của Xuân Anh, không phải một lần mà nhiều lần như vậy. Sự thẳng thắn, dám công khai đấu tranh với cái xấu, cái tệ hại, đó là thứ phẩm chất người lãnh đạo cần phải có, và tôi thấy Xuân Anh đã có, đậm đà đằng khác.

Năm 2008, Xuân Anh cưới vợ, cô hoa hậu Bùi Thị Diễm, tổ chức tại Cần Thơ, có mời tôi nhưng tôi ngại xa nên cáo vắng. Lúc ấy Xuân Anh đang là Phó chủ tịch quận Liên Chiểu (cái quận nổi tiếng với kho xăng của quân đội Mỹ, từng đi vào bài hát thật hào hùng “Lửa, lửa cháy ngút trời Đà Nẵng. Đêm nay Đà Nẵng đứng lên rồi. Hãy gầm lên, gầm lên nữa, pháo, pháo ơi…” mà tôi rất thích); tôi nhắn tin cám ơn tân lang và bảo “10 năm nữa VN sẽ có vị phó thủ tướng trẻ nhất từ trước đến nay”, chả biết anh chàng còn nhớ chứ bản tin ấy tôi vẫn lưu trong máy làm kỷ niệm. Nay mới 4 năm, chưa được phân nửa chặng đường, chú rể đất Cần Thơ gạo trắng nước trong giờ đã hàm trung ương, vị phó chủ tịch tỉnh, tôi đồ rằng điều mình tiên đoán chắc chẳng sai, thành hiện thực sơm sớm là đằng khác.

Thôi, lan man quá, quay lại chuyện ai sẽ thị trưởng Đà Nẵng. Hiện thành phố này có 4 vị phó thị trưởng gồm các ông Võ Duy Khương (PCT thường trực), Văn Hữu Chiến, Phùng Tấn Viết và Nguyễn Xuân Anh. Xứ sông Hàn chưa mặn mà với phụ nữ như đất Sài Gòn. Tuy nhiên chỉ nhõn ông Anh là trung ương, nếu đôn ông Khương hoặc những ông kia lên kể cũng khó. Nguyên tắc bất di bất dịch là đảng lãnh đạo. Đảng ở Đà Nẵng giờ là ông Thanh, ông Anh. Ông Thanh bí thư đã đi một nhẽ, như một ông trùm, ai làm gì nghĩ gì cũng phải báo cáo ông ấy, chả lăn tăn. Nhưng ông chủ tịch không dính trung ương lại phải báo cáo xin phép ông phó chủ tịch hàm trung ương thì lộn tùng phèo quá. Thật quá rõ đường quan lộ cho mấy vị kia có vẻ chẳng hanh thông. Tôi lại đồ rằng trường hợp ông Anh không được cất nhắc (do trẻ quá) thì ông Tô tổ chức sẽ điều một ông trung ương khác về cho trong ấm ngoài êm. Chuyện đó đối với đảng là chuyện nhỏ.

Theo luật Hội đồng nhân dân, “Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên” (điều 1); “Trong lĩnh vực xây dựng chính quyền địa phương và quản lý địa giới hành chính, Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn sau đây: 1. Bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch, Phó chủ tịch, Ủy viên thường trực Hội đồng nhân dân; Chủ tịch, Phó chủ tịch và các thành viên khác của Ủy ban nhân dân…” (điều 17). Vậy thì dân Đà Nẵng ngoan cường một thời có dám thực hiện cái quyền mà luật trao cho mình không? Vẫn biết trung ương nếu có đưa ai về hoặc chọn ai đặt vào ghế thì cũng gói ghém vào vỏ bầu bán cho ra vẻ chính danh, và thường mũi tên đã bắn ra là cắm vào đích. Trong trường hợp cấp trên bao cấp, làm thay, chọn thay mà chính xác, đưa ra được người tài giỏi thì quá tốt, dân sông Hàn nhờ ơn mưa móc có phúc có phận. Còn ngược lại, cứ gò cứ ép buộc phải chấp thuận người nào đó mà lòng dân không ưa, không tín nhiệm thì theo tôi, Đà Nẵng, cứ luật mà làm.

Đà Nẵng hãy chứng tỏ bản lĩnh của mình. Nhé nhé.

11.8.2011

Nguyễn Thông