Tục ngữ, thành ngữ mới

Nói như thầy Chu Xuân Diên, một chuyên gia sừng sỏ về văn học dân gian, cuộc sống trôi chảy đến đâu thì tục ngữ, thành ngữ xuất hiện đến đấy. Tục ngữ không chỉ là kho kinh nghiệm đời muôn mặt mà còn là lịch sử loài người, bức tranh xã hội. Cái thời "bức tranh vân cẩu, con người tang thương" vô vàn chuyện lộn xộn, trái khoáy oái oăm, nhố nhăng kệch cỡm, giả dối hèn hạ... thì tục ngữ càng có đất màu để phát triển. Lời được phát ra, chỗ này chỗ kia thêm một ít, nhuận sắc một tí, truyền lưu rộng rãi trong cộng đồng. Mình ghi lại đôi ba câu mới ra đời nhằm bảo quản chút tư liệu cho những ai quan tâm đến nó, không hề hàm ý chính trị chính em gì, chỉ học thuật đơn thuần. Nếu còn trẻ khỏe, có khi làm cái luận văn tiến sĩ không chừng. Ai vô tình đọc được, bỉ nhân mong có sự chỉ giáo và đóng góp thêm, chỉ cho thêm những câu hay để tồn lưu.
Xin đa tạ.

1.Tàu thì lạ, sự hèn hạ thì quen
Câu tục ngữ nói trên khá mới, tuổi đến thời điểm này chỉ vài năm là cùng. Nó ra đời trong chính thể nước VN cộng hòa xã hội chủ nghĩa, triều đại do ông Nguyễn Tấn Dũng người gốc tỉnh Kiên Giang làm thủ tướng. Đương thời, theo nhà cầm quyền VN thì quan hệ hai nước VN-Trung Quốc rất nồng ấm, phát triển tốt đẹp; nhưng thật lạ, phía TQ luôn gây sự, khiêu khích, nói một đằng làm một nẻo. Biểu hiện rõ nhất là họ công bố đường lưỡi bò chín đoạn đòi độc chiếm biển Đông, vi phạm trắng trợn chủ quyền và quyền chủ quyền của VN, không chỉ biển xa (vùng đặc quyền kinh tế) mà cả biển gần (lãnh hải) của ta. Chúng cho tàu quân sự núp bóng tàu cá hoặc kiểm ngư xâm nhập biển VN, cứ gặp tàu thuyền bà con ngư dân ta là đâm là húc, thu ngư cụ cá tôm, thậm chí bắn giết bắt bớ đòi tiền chuộc. Chiêu chúng thường giở ra nhất là tấn công vào ban đêm, sau đó chuồn mất dạng, khiến bao tàu thuyền ngư dân VN bị chìm, thủy thủ mất xác nơi bể khơi, ai oán không kể xiết. Vụ việc ngày càng dày, nhất là từ năm 2009 đến nay. Lạ là hầu như ai cũng biết thủ phạm chính thằng TQ dã man nhưng nhà nước VN phản ứng yếu ớt, báo chí thông tin mù mờ, thường chỉ định danh bằng cái tên cực kỳ trừu tượng "tàu lạ". Xem riết, đọc riết, người dân buột miệng có gì nói mẹ nó ra đi, lạ với chẳng lạ. Dân gian truyền nhau câu "tàu thì lạ, sự hèn hạ thì quen" để nói về trường hợp trên. Cũng có vị tỏ ra hiểu biết thời cuộc, ra vẻ ta đây theo dõi kỹ lưỡng các loại báo chí đương thời, cả tả ngạn lẫn hữu ngạn, thì khẳng định câu này xuất xứ từ nhà báo Huy Đức (còn có tên gọi nổi tiếng trong giới blog, facebook là Osin) trong một bài viết hồi tháng 7.2009. Mình chưa kiểm chứng, cứ tạm đưa vào đây để thêm chứng lý. Thì văn học dân gian (folklore) mà, của riêng cũng thành của chung thôi.

27.9.2011
Nguyễn Thông