Ngượng

Không thể dùng từ nào khác ngoài từ nói trên. Đúng là ngượng, rất ngượng, xấu hổ. Với người nào đó thì họ có thể bỏ qua, tặc lưỡi ai chả có lúc sai sót, nhầm lẫn, lơ đễnh, thế này thế nọ; nhưng với người trong nghề thì phải xem đây là bài học nhớ đời.

Chả là hầu hết báo in, báo mạng bữa ni đều hồ hởi trước thông tin 21 ngư dân và tàu cá Việt Nam đã được bọn Trung Quốc bố láo thả về. Nhiều báo, kể cả những tờ báo “to” hình như hồ hởi phấn khởi quá nên đã mắc cái sai lầm chết người, rút tít chình ình “21 ngư dân và tàu cá bị Trung Quốc giữ đang trên đường về nước”. Trời đất thiên địa ơi, thông tin định hướng kiểu này có ngày mất nước như chơi. Nghe người đọc phản ứng hà rầm, các vị lãnh đạo báo chí mới giật mình chỉ đạo chỉnh sửa thành “về nhà”. Nhưng chỉ sửa được trên báo mạng hoặc trang mạng điện tử thôi, còn báo in chữ nghĩa rành rành vậy rồi, đành bó tay. Chỉ bọn Tàu là khoái. Chắc chúng đang tiếp tục bổ sung những tờ báo đăng cái tin đó vào rương tư liệu của chúng để sau này trưng ra làm bằng chứng.

Tôi có hỏi vài người “sao lại thế?”, nhận được câu giả nhời “thông tấn xã phát thế nào thì lấy vậy thôi”. Chết, chết thật, thế thì các vị bù nhìn giữ dưa à. Đành rằng trong hệ thống báo chí chính thống tồn tại một luật bất thành văn là có những thông tin về việc này việc nọ, sự nọ sự kia… phải lấy của thông tấn xã. Để đảm bảo an toàn. Nhưng không có nghĩa thông tấn xã phát ra cái gì thì cái đó đều chuẩn mực, miễn góp ý. Là người nhiều năm từng làm công việc biên tập tin lấy từ thông tấn xã, tôi biết tổng hành dinh tin tức này vẫn sai sót như thường. Đã rất nhiều lần dù đêm hôm khuya khoắt tôi phải gọi điện cho những người phụ trách biên tập tin (trong nước hoặc quốc tế) của TTXVN ở Hà Nội đề nghị chỉnh sửa và luôn nhận được lời cám ơn chân thành. Sau này không làm công việc ấy nữa, tôi không biết những người khác có hành xử như tôi không. Nhắm mắt nhắm mũi lấy lấy lấy, đăng đăng đăng, cái sai sờ sờ ra ai cũng thấy, chỉ mình không thấy, quả là không hiểu nổi.

Rồi các tòa soạn nữa, bao nhiêu khâu, bao nhiêu tầng nấc kiểm tra kiểm duyệt, tưởng con kiến len lén chui qua cũng bị phát hiện, ấy thế mà voi vẫn hùng dũng băng qua. Chăm chú vào mấy cái tin cướp giết hiếp, để sai phạm về cái tin chủ quyền lãnh thổ, cũng không thể hiểu nổi luôn.

Tôi đang làm công việc liên quan đến quy trình trên nên tôi nói ra điều ấy sẽ có những người này người nọ ghét. Và cũng chả khác gì tự khoác lên đầu mình cái vòng kim cô, hôm nay chê người ta như thế, lỡ mai mình sai sót thì sao. Nhưng đây là chuyện đại sự, biết thì phải nói ra, không thể cứ ngậm miệng ăn tiền được.

21.4.2012

Nguyễn Thông