Thương nhớ đồng quê

Cái ngày con người ta đối xử tốt với nhau sao cứ lùi dần xa dần, xa mãi thế. Ngay anh chị em ruột thịt trong nhà kia vốn xưa nay được tiếng có học, biết yêu thương mà giờ cũng mất cả sự chan hòa, hục hà hục hặc, không muốn nhìn mặt nhau thì quả thật cõi đời u ám quá. Đó là tôi muốn nhắc tới trường hợp chị em nhà họa sĩ Nguyễn Thị Hiền, Nguyễn Thành Chương và các em. Thế sự du du nại lão hà, còn sống được mấy nữa để mà cạch mặt nhau, hở các vị?

Hồi còn dạy học (tôi đã từng dạy học, những 17 năm, sau đó thì "mất dạy") tôi yêu kính cụ nhà văn Kim Lân đến mức mê mẩn. Nhiều học trò của tôi sau này ra trường, có người làm đến ông to bà lớn, khi gặp tôi vẫn nhắc hồi ấy thầy đã làm cho chúng em mê Làng, Vợ nhặt, Con chó xấu xí... của cụ Kim Lân, cũng như mê Lặng lẽ Sapa của Nguyễn Thành Long, Anh Keng của Nguyễn Kiên, Quê hương của Vũ Tú Nam..., thích lắm. Tôi từng nói với họ các con của cụ Kim Lân đều tài giỏi, thành đạt, hiếu đễ, rất đáng để làm tấm gương soi. Ông bạn tôi, nhà báo Xuân Ba khá nhiều lần viết về nhà văn Kim Lân và các con cụ càng khiến tôi thêm nể trọng gia đình ấy.

Vừa rồi tôi đã giật mình. Bởi cái sự lạ, chả giống ai. Ấy là lúc biết tin những người con cụ Kim Lân khả kính lập nhà lưu niệm cha mình. Con cái làm nhà lưu niệm cha mẹ đã khuất là chuyện vừa thường tình, vừa đáng khen. Lạ ở chỗ có những hai nhà lưu niệm cho một người. Chị họa sĩ Nguyễn Thị Hiền và các em làm riêng một nhà ở Hà Nội, còn người con trai trưởng- họa sĩ Thanh Chương lại làm riêng một cái lưu niệm khác, cũng cho cha, ở cách đó mấy chục cây số, tận phủ Thành Chương. Đọc thông tin trên báo, tôi cứ ngờ ngợ, sao không phải một mà những hai cái. Hay cụ Kim Lân có nhiều kỷ vật quá, một chỗ chứa không hết? Hay là tình của các con cụ đối với cha quá nhiều, gom một chỗ sẽ chật chội? Chỉ có điều những người yêu mến, hâm mộ cụ Kim Lân sẽ hơi khó khăn khi phải lựa chọn. Còn tôi có chút phân vân sao lại thế nhỉ, định gọi hỏi ông Xuân Ba cùng cơ quan với con trai nhà văn, nhưng sợ làm phiền ông ấy.

Giờ thì tôi biết chị em nhà Nguyễn Thị Hiền, Thành Chương, Mạnh Đức, Việt Tuấn... tuyền những họa sĩ người của công chúng ấy có vấn đề. Họ chung một cha nhưng không chung niềm yêu kính cha mình? Họ thiếu cái tình anh chị em ruột thịt trong nhà? Hay là lại bởi thời kinh tế thị trường đầy rẫy xấu xa, bởi đồng tiền khốn nạn đã xộc được vào nếp nhà đạo đức rêu phong? Cứ nghĩ đến cái nỗi niềm mình yêu kính cụ Kim Lân ngày xưa với cảnh chia bôi của con cái cụ bây giờ mà thấy xót xa. Bất chợt ngậm ngùi. Thương nhớ đồng quê yên ấm, chan hòa, đầy tình người, giờ chỉ còn trong kỷ niệm. Kỷ niệm xa xôi.

Điều may mắn cho mình là nhà mình vẫn còn đồng quê yên ấm ấy.

9.10.2012
Nguyễn Thông