Những bài hát của một thời (58): Xa khơi

Bữa trước, anh Trương Nguyên Việt, tức nhà báo Triệu Phong gọi điện cho mình, rằng em ơi anh mới ra mấy cuốn sách, gửi cho em đọc nhé. Ơ, sao anh Việt lại biết mình thích sách mê sách nhỉ? Anh cho tiền em không dám nhận chứ cho sách thì em chả khách sáo gì.

Anh Triệu Phong là bậc đàn anh của mình trong nghề, hồi mình còn dạy học đã đọc nhiều bài báo của anh, sau này anh còn ký bút danh Châu La Việt nữa. Anh từng nổi tiếng ở chính tờ báo mà mình đang tòng sự nhưng lúc mình đăng nhập thì anh đã chuyển chỗ khác rồi, chỉ nghe mọi người nhắc thôi. Nhưng mình biết anh có người mẹ nổi tiếng, giọng oanh vàng một thời: ca sĩ Tân Nhân.



Những năm 60-70 mình sống ở nông thôn, quê nghèo xa thành phố nên ít tiếp xúc với đời sống văn nghệ. Hầu như mọi kiến thức văn nghệ ca hát thu nạp được đều qua kênh duy nhất là làn sóng phát thanh của đài Tiếng nói Việt Nam. Mấy người chị họ của mình ở nội thành sơ tán về thì rành rẽ hơn. Có lần mấy đứa mới lớn cãi nhau rằng ai là nữ ca sĩ nổi tiếng, chị Hải nghe được, bảo rằng chỉ có 3 người thôi, đó là Tân Nhân, Mỹ Bình và Thương Huyền. Mình nghĩ chị có lý bởi lúc ấy không ai hát Xa khơi hay bằng ca sĩ Tân Nhân. Đặc biệt lắm, rất khó tả, về sau có nghe Tường Vi, Lê Dung, Thu Hiền (tuyền nghệ sĩ nhân dân) hát nhưng cũng không thích bằng. Có nhẽ cái ấn tượng ban đầu sâu nặng quá khiến mình thiếu sự công bằng hay sao ấy. Điều này chắc phải hỏi nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ mới chính xác.


Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ sinh năm 1936, quê Nghệ An, thuộc thế hệ thứ 2 của dòng nhạc cách mạng, rất nổi tiếng trong những năm hòa bình ở miền Bắc và thời kỳ chống Mỹ. Ông là tác giả của những ca khúc một thời như Tiếng hát giữa rừng Pắc Bó, Xa khơi, Lê Quang Vịnh người con quang vinh... Xa khơi ra đời năm 1959, thời điểm mà khát khao thống nhất đất nước đến cháy lòng. Mình không rành về nhạc lý nhưng thiển nghĩ cái giai điệu tuyệt vời của Xa khơi không phải ca sĩ nào cũng thể hiện được, chẳng hạn nếu giao cho mấy giọng ca nữ diva (Hồng Nhung, Mỹ Linh...) bây giờ chắc hỏng ngay tút xuỵt.

Nghe lại Xa khơi Nguyễn Tài Tuệ qua giọng hát Tân Nhân, và tiếng đàn piano của Hoàng Mãnh, lòng chợt dậy lên niềm tiếc nuối những đỉnh cao một thời của âm nhạc nước nhà.

10.12.2012
Nguyễn Thông

Nắng tỏa chiều nay
Chiều tỏa nắng đôi bờ anh ơi
Gió lộng buồm mây ướm chân trời
Biển lặng sóng thuyền em dong khơi
Khoan giọng hò thương anh cách vời
Kìa biển rộng con nục con măng
Lướt sóng liền đôi bờ tung tăng
Con chuồn còn bay nơi nơi
Con giang chiều gọi bạn đường khơi

Nắng tỏa chiều nay
Thuyền về mái đọng chiều nay
Nhìn phương nam con nước vơi đầy
Thương nhớ, nhớ thương anh ơi!

Ơi mênh mông sóng xô ru thuyền ta xa bờ
Âm vang tiếng hò nhịp chèo ta mong chờ
Đường ta ra khơi đưa nhịp chèo nối liền
Đường đi muôn khơi mái chèo chung đôi miền
Ơ… mênh mông lời ca câu hò thương nhớ
Vang về miền Nam quê ta

Biển dập dìu biển tâm tình
Biển nói lên lời sóng cả ta chung lứa đôi
Ơi phong ba lướt xô mái chèo ta nối liền
Phong ba sóng cồn lòng ta luôn vững bền
Kề vai bên nhau nắng biển cùng mưa nguồn
Kề vai bên nhau em kề bên anh thương
Anh ơi lời ca câu hò thương nhớ
Vang về cùng anh không xa

Biển dập dìu, biển chung tình
Biển nói lên giùm bao ngày thương nhớ, biển ơi
Nhớ thương cách vời ơi biển chiều nay
Nhớ thương cách vời ơi biển chiều nay.