Dành cho K17: Một người bạn cũ

Hôm nay, đọc báo Thể thao&Văn hóa, chợt thấy gương mặt... quen quen. Hóa ra là ông bạn Valeriu người Romania cùng học thời sơ tán trên Hà Bắc. Cuốn kỷ yếu K17 Một thời và mãi mãi vừa phát hành có nhiều đoạn các bạn nhắc đến mấy ông Tây sinh viên đặc biệt này. Mùa đông năm 1972 tại thôn Sát Thượng (còn có tên khác là Thân Thượng), xã Yên Trung, huyện Yên Phong, Hà Bắc (nay là Bắc Ninh) cả bọn "lên giảng đường" nghe thầy cô giảng bài trong cái rét run cầm cập. Cả lớp cứ ấn tượng mãi chuyện không biết "thằng" Valeriu hay "thằng" Enver (Albania) trong giờ học ngữ âm tại ngôi đình chứa đầy rơm thóc đã bưng ngay chiếc bệ của thành hoàng trên ban thờ xuống lót đít ngồi rất tự nhiên, đếch biết sợ là gì. Hết chiến tranh, về Hà Nội, bọn nó được ở riêng học riêng với các thầy Hoàng Trọng Phiến, Nguyễn Văn Tu, Nguyễn Tài Cẩn... nhưng kỷ niệm về mấy bạn Tây này rất khó phai trong lứa bạn bè K17 văn khoa Tổng hợp.

Valeriu Arteni ơi, xin chào nhé.

Một người Romania đặc biệt

Triển lãm đã thu hút sự quan tâm đông đảo của công chúng Thủ đô và bạn bè quốc tế. Đặc biệt, tôi bắt gặp một người Romania đã hòa cùng nhóm sinh viên Hà Nội vỡ òa trong niềm vui vô bờ khi nghe tin Hiệp định Paris về hòa bình ở Việt Nam được ký kết.

Ông là Valeriu Arteni, cựu sinh viên Khoa Ngữ văn Đại học Tổng hợp Hà Nội, hiện là Trưởng Đại diện ngoại giao Romania ở Hà Nội. Ông kể: "Tôi sang Hà Nội học vào đầu thập niên 1970, khi đất nước các bạn đang trong chiến tranh chống Mỹ. Trong 12 ngày đêm Hà Nội đối mặt với B-52 của Mỹ, tôi cùng những người bạn trong lớp sơ tán trong một ngôi làng ở Hà Bắc (Bắc Ninh, Bắc Giang hiện nay - PV). Chúng tôi ở tại một ngôi chùa, ngày ngày học bài, cày cuốc và nghe tiếng mõ, tiếng cầu kinh yên bình. Trong khi đó, nhiều bạn khác trong lớp tôi đã tình nguyện ở lại bảo vệ đất trời Thủ đô, một số không nhỏ khác cũng đang chiến đấu trong các chiến trường miền Nam.

Các bạn không thể hình dung được những tháng ngày êm đềm ở ngôi làng Hà Bắc đó, chúng tôi đã phấp phỏng về Hội nghị Paris thế nào. Vì hội nghị ấy liên quan trực tiếp tới đất nước, thành phố chúng tôi thương yêu.

Khi bom Mỹ dứt, chúng tôi về Hà Nội. Một vài người bạn của chúng tôi đã không còn, một vài người khác bị mất đi một phần cơ thể. Song khi nghe tin Hiệp định Paris đã được ký chúng tôi đã vỡ òa trong niềm vui. Vẫn biết, Hiệp định Paris chỉ là bước ngoặt quyết định tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam. Nhưng tôi nhìn thấy trong mắt những người bạn Việt Nam của tôi như có một chân trời mới. Từ lý tưởng bảo vệ Tổ quốc, họ đã ánh lên những khát vọng dựng xây.

Vừa rồi, tôi có về thăm lại làng quê ở Hà Bắc, nơi tôi sơ tán khi xưa. Ngôi làng khang trang hơn, đường sá khang trang tới độ tôi chẳng thể nhận ra nơi tôi đã từng ở. Song lòng người vẫn vậy: cởi mở, lạc quan và ân tình. Và tôi nghĩ, đó là cội rễ văn hóa Việt Nam.

Sau khi học tập ở Việt Nam về, tôi có làm ở ngành ngoại giao và làm nhiệm vụ ở nhiều quốc gia. Nhưng khoảnh khắc cùng nhóm sinh viên Khoa Ngữ văn Đại học Tổng hợp hồi hộp đợi tin về Hiệp định Paris qua chiếc radio nhỏ và ôm chầm lấy nhau khi biết Hiệp định đã được ký kết tôi không bao giờ quên. Tôi quyết định theo ngành ngoại giao một phần cũng vì những ấn tượng về Hội nghị Paris ấy.

(theo báo Thể thao&Văn hóa)