Tôi lần đầu làm quen với kiểu sống chung cư là thuở sinh viên ở ký túc xá. Khác các chung cư dân sự ở chỗ ký túc xá không có hộ gia đình, chỉ có đám học trò với nhau, được ban quản lý chia thành từng phòng, mỗi phòng trên dưới chục mống. Ký túc xá Mễ Trì (Trường đại học Tổng hợp Hà Nội) giống như đại gia đình của đám sinh viên nghèo từ các tỉnh bởi dân Hà Nội không có suất vào ký túc xá, vả lại nếu có cho họ cũng chả thèm sống chung đụng thiếu thốn.
Hình ảnh quen thuộc nhất là giường tầng, nhường các anh nhớn tuổi nằm dưới, đám choai choai nhơ nhỡ khỏe chân khỏe tay thì bị tống lên tầng trên. Tôi ở cùng phòng với tinh dững cán bộ, bộ đội đi học, có anh lương còn cao hơn cả thầy. Tuy bị lập nghiêm, ăn nói e dè, làm gì cũng phải trông trước ngó sau, không dám lộn xộn như ở những phòng khác nhưng có cái lợi là nhiều thời gian học bài. Các “bô lão” hầu hết đem theo xe đạp nên thỉnh thoảng mình cũng năn nỉ mượn được khi vào Ngã Tư Sở nhuộm cái áo, khi tới tận phố hàng Bông đổi bánh mì…, chỉ cần lau chùi sạch sẽ lúc trả lại. Vị cán bộ đi học nào cũng có chậu thau, xô nhôm, thậm chí có anh sở hữu bàn là (ủi) riêng, chả bù cho mấy phòng bọn trẻ kia cả chục đứa chỉ mỗi cái xô, tới giờ tắm giặt chờ đợi tới lượt mình là một thứ cực hình.
Đám sinh viên bị cấm nấu nướng trong phòng nhưng vẫn luồn lách đủ cách. Ca sắt tráng men là thứ đồ đắc dụng thay cho nồi. Bếp nấu, đứa nào sang thì dùng dây may so Liên Xô, còn không thì lấy hai lưỡi dao cạo râu (lưỡi lam), chẻ chiếc đũa làm ba, kẹp lưỡi lam song song vào, nối hai sợi dây điện, mỗi lần đun nước lại lọ mọ cầm hai đầu dây cắm vào ổ cắm (thiếu thốn tới mức ngay cả cái phích cắm điện cũng không có). Nước sôi để pha chè, luộc rau, nấu mì sợi, nước nóng rửa mặt vào mùa đống giá rét… đều đun bằng cách này. Thời ấy điện yếu, đèn chỉ sáng lờ mờ, gặp lúc đứa nào đun “tàu ngầm” thì cả dãy nhà bị sụt áp tối om, là biết ngay. Có lần thằng Đồng lớp ngữ về quê Đông Anh đem lên gói nửa ký mì sợi, tôi và nó kỳ cạch nấu ăn tối, vừa cắm “tàu ngầm” vào thì điện sụt, nghe ngay tiếng ông Bạn trưởng ban quản lý ký túc xá đi tuần tra ở cầu thang hét toáng lên “ai, ai đun điện”, hai thằng hoảng hồn vứt luôn cả ca tráng men lẫn mì sợi vào gậm giường, mất luôn bữa tối đang háo hức.
Nhân chuyện dây may so lại nhớ hồi thập niên 1970-1980 lưu học sinh ta chủ yếu sang học tập tại Liên Xô. Đi học đương nhiên là nhiệm vụ chính, nhưng cũng là suất đi cứu nước cứu nhà. Hầu hết anh chị em ta ngoài tấm bằng đỏ đem về thì còn lỉnh kỉnh đủ thứ, phổ biến nhất là xe đạp Sputnik, tủ lạnh Saratov, máy quay đĩa Melodia, đài Rigonda, bàn là 7 rúp, và không thể thiếu dây may so (còn gọi là dây điện trở, dây bếp điện). Thứ hàng này dễ bán, lời nhiều. Hầu như nhà ai cũng xài cái bếp điện, thân bếp là khuôn đất nung hình tròn, mắc dây may so vào các rãnh, khi cắm điện bếp cháy đỏ hồng tỏa nhiệt nóng (nóng nhiều hay ít tùy theo loại may so điện trở cao hay thấp, thường là từ 800w tới 1.200w). Dây đốt nóng nên rất hay bị đứt, nhất là chỗ bắt con ốc, nhiều cái bếp dây nối chằng nối chịt. Nghe kể ở Liên Xô, người dân bản xứ nếu có mua dây may so cũng chỉ mua một sợi hoặc vài ba sợi là cùng, còn đám “đầu đen” (chỉ lưu học sinh Việt) mỗi lần mua phải cả ký, đã vét hàng là vét sạch. Mua nhiều tới mức hàng hóa cũng trở nên khan hiếm, nhân viên mậu dịch Liên Xô phát sợ. Họ đề cao cảnh giác đến mức vừa thấy mấy cô cậu Việt Nam bước vào cửa hàng, dù chưa biết khách định mua gì, đã vội xua tay “nhét, nhét” rằng “hết dây may so rồi”. Thật đúng là chuyện cười ra nước mắt.
Lại chuyện chung cư-ký túc xá sinh viên. Cả chục người chung một phòng, mấy chục người trong một tầng, với đông nhân lực như thế, chuyện giữ vệ sinh tưởng sẽ đơn giản nhưng té ra không phải. Mỗi anh một kiểu, bày biện, giăng mắc, phơi phóng, che màn gió-ri đô, góc học tập, nhìn vào phong chung cư con con chưa đầy hai chục thuốc vuông cứ ngốt cả mắt. Anh Bùi trọng Cường đi sang chơi với bạn gái học bên trường Ngoại ngữ về còn tủm tỉm kể để vào được tới giường cái Phương (bạn gái anh Cường) cứ phải liên tục cúi khom bởi trên đầu là đám corse xì líp treo lủng lẳng, có lần dây coo5c sê mắc luôn vào cổ. Nghe kể, đứa nào cũng xuýt xoa, rồi sao, rồi sao nữa… Còn cùng lớp với tôi có thằng Thư người hà Tĩnh, nó nhát như cáy, rất sợ ma. Đêm mắc tiểu, nó không dám xuống đất, cứ lén nửa đêm về sáng mọi người ngủ say liền mò ra tè ngoài hành lang hoặc cầu thang. Bị khủng bố kéo dài, cả bọn đề ý, sau phát hiện được cu cậu, nó hứa chừa, còn việc xử lý bị can thế nào thì tôi không rõ lắm.
Một trong những điều tệ nhất của đám sinh viên ở chung cư-ký túc xá là nạn đổ nước. Những đứa ở tầng trên thỉnh thoảng lại giở trò nghịch ngợm, thấy khách hoặc người lạ vào tán bọn con gái lớp mình, liền múc sẵn ca nước ra đứng chờ, đợi anh chàng vừa dợm bước lên bậc thềm là trận mưa ụp xuống, xong chạy biến vào phòng. Cũng may là chúng chỉ dùng nước sạch, chứ nếu nước bẩn, gặp khách khó tính, chưa biết chuyện gì xảy ra tiếp theo.
Nguyễn Thông
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét