Cuốn này nằm trong sê ri sách của Hà, gọi chung là truyện, là thứ ghi chép, biên lại những điều, những người, những việc thật xảy ra trong quá khứ. Bóng cuộc sống phủ lên từng trang sách, mỗi chữ như được viết bằng thứ mực trộn từ máu - mồ hôi - nước mắt của bao thế hệ, bao lớp người. Lùi xa một chút thì “bức tranh vân cẩu con người tang thương” được thể hiện trong cuốn “Gia đình” về cải cách ruộng đất; gần tí nữa có “Đừng kể tên tôi” và “Tôi là con gái của cha tôi” về cuộc nội chiến nồi da xáo thịt tương tàn Bắc-Nam 1954-1975 qua lời kể của cả người bên này phía bên kia, thắng cuộc lẫn thua cuộc, đều là nạn nhân của ý thức hệ; gần nữa là “Qua khỏi dốc là nhà” vẽ lại thời niên thiếu của chính Hà và bạn cùng lứa trên quê hương nghèo đói thời hậu chiến… Ai không biết, chứ tôi đọc xong những cuốn sách biên chép quá khứ ấy, cứ thẫn thờ, đau xót, căm giận, và cảm giác rõ mình đang bị chếnh choáng bởi thứ sự thực được phơi bày.
Hà không sáng tác, không viết tiểu thuyết, không làm văn chương theo lối mòn lâu nay ở nhiều người. Sách của Hà gần với những cuốn sử biên niên, kiểu “Thượng kinh ký sự”, “Hoàng lê nhất thống chí”, người thật việc thật, được lật lên từ ký ức của người trong cuộc còn sống, còn minh mẫn. Cứ hình dung, nếu không có những người viết như Hà, dù biết lao vào cái công việc khó khăn vất vả này sẽ phải đối mặt với bao cực nhọc, phiền toái, thậm chí ê chề, thất vọng, mà vẫn cứ đi đến cùng, thì chúng ta đương thời, và cả những người đời sau nữa sẽ bị khuyết ghê gớm những hiểu biết cụ thể, chân thực về cuộc sống, trong đó có cả về thời đại mà chính mình đã lội qua. Là một bạn đọc, người từng sống những năm tháng có trong sách, tôi biết ơn Hà và những cuốn sách phi hư cấu của Hà là vì vậy.
Lứa chúng tôi, tuổi niên thiếu và trưởng thành được gói gọn trong 21 năm nội chiến Bắc - Nam nên ít nhiều hiểu về con người và giai đoạn này, tuy nhiên vẫn chỉ ngó chỉ nhìn phần bề ngoài, thậm chí bị lừa gạt từ sự tuyên truyền một phía. Chẳng hạn bấy giờ cứ nghĩ đó là cuộc chiến tranh chính nghĩa, chiến tranh giải phóng, “con đường ra trận là con đường vui”, “cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến đánh quân thù”, ra chiến trường như vào ngày hội, cái gì cũng vui cũng đẹp cũng hào hùng cao quý. Chả bao giờ được nghe trực tiếp người lính tâm sự chân thành, mà chỉ được biết họ, nghe họ qua hình tượng các nhà văn nhào nặn xây dựng, còn gọi là hình tượng văn học, đẹp hơn cả Lê Mã Lương, Vương Đình Cung, Nguyễn Văn Thạc trong đời thực. Chỉ sau này, những năm hậu chiến, dần dần mới phát lộ ra những thứ những điều làm cho mình kinh hoảng.
Điều may mắn cho Phan Thúy Hà, tác giả những cuốn sử-văn phi hư cấu ấy, thời đại nay đã khác trước khá nhiều, nên tác giả và tác phẩm mới lọt qua lưỡi kéo kiểm duyệt, sống sót mà trình làng. Gian nan nhất là tác phẩm viết về người lính, không tái hiện anh bộ đội theo khuôn mẫu anh hùng. Lại nhớ hồi thập niên 1960 tôi đọc cuốn “Phá vây” của nhà văn Phù Thăng. Một cuốn tiểu thuyết rất hay (không biết bây giờ đã được tái bản chưa), nhưng chỉ có một câu vô tình nói rằng đời bộ đội sao mà ngột ngạt u ám, khiến nó bị nhà cai trị kết án “rút phép thông công”, cấm tiệt, còn tác giả bị lên bờ xuống ruộng, trong cái án văn chương bi kịch một thời. Hà và sách Hà, cuốn “Những trích đoạn của các anh” này chẳng hạn, mà rơi vào thời đó, thì số phận Phù Thăng và “Phá vây” chắc chưa là cái đinh gì.
Chỉ đôi lời vậy, còn bạn muốn biết Hà biên gì, những người lính, anh bộ đội, lính cộng hòa kể gì trong ấy, thì hãy đọc. Bạn nào muốn mua sách, cứ liên hệ với tác giả qua số điện thoại 0904.289439. Sách sẽ được bưu điện giao tới tận nhà, trả tiền qua tài khoản. Những ngày dịch dã thế này, đọc sách không phải chỉ là giết thời gian rảnh rỗi và buồn bã, nhất là khi ta có cuốn sách hay.
Nguyễn Thông
Những cuốn sách hay phải phản ánh đúng sự thật khách quan; không phiến diện, đả kích
Trả lờiXóa