Ngoại giao cây tre (kỳ 4)

Không ít người lý sự nước người ta khác, nước mình khác, so thế nào được. Họ bảo xứ ta nằm sát Tàu, mà Tàu thì mạnh, xưa nay luôn âm mưu thôn tính nên ta phải mềm dẻo mới có thể tồn tại. Không nhịn nó thì nó ăn tươi nuốt sống. Sống cạnh thằng đại bá thì phải thế... Đại loại vậy. Với các nhà lý luận về thuyết láng giềng ấy, tôi muốn nói, trên thế giới này đâu phải chỉ nước Việt ta nằm cạnh thằng to. Đầy. Như Mông Cổ kia, diện tích lớn gấp 5 lần VN, dân số rất ít (chỉ bằng 1/30 VN, bằng ¼ Sài Gòn) dứt khoát vứt cái áo chủ nghĩa xã hội, vẫn tồn tại và phát triển, không hề quỵ lụy kẻ láng giềng Trung Quốc. Như Israel kia, xung quanh cái nước nhỏ xíu đầy kẻ dã tâm gây sự nhưng nào có sợ ai, luôn khiến “kẻ thù” phải nể sợ. Tại sao? Họ đã chọn đúng đường, không cần tre pheo ngả ngớn gì cả.

Xứ này, hơn chục năm trở lại đây, mới bày vẽ tre pheo như thế, chứ trước kia lại rất cực đoan, chỉ nhăm nhăm phe phái, chẳng tre trúc gì sất. Suốt nhiều thập niên, giới nắm quyền cai trị luôn tôn sùng Liên Xô, Trung Quốc và phe xã hội chủ nghĩa, ca ngợi Liên Xô thành trì vững chắc không gì lay chuyển của cách mạng thế giới, Trung Quốc hậu phương vĩ đại, phe xã hội chủ nghĩa là xu thế tất yếu của nhân loại. Từ đứa trẻ con nông thôn xỉ mũi chưa sạch tới cán bộ trung ương đều bị nhồi nhét lập trường phe phái này. Đội thứ chủ nghĩa xã hội không tưởng ấy lên đầu, lúc ngả vào Liên Xô, lúc ôm chân Trung Quốc, ngay cả khi cái phe ấy lủng củng, rệu rã, tan vỡ, họ vẫn cứ tôn thờ một cách mù quáng, bị lợi dụng biến thành tên lính xung kích khiến bao đầu rơi máu chảy, xương chất thành núi, máu chảy thành sông. Rút cục gặt được cái gì? Nghèo đói, chậm tiến, lạc hậu, thụt lùi so với số đông phần còn lại của thế giới, so với cái phe mà họ đã quyết chôn vùi. Được gì nữa, một con số 0 tròn trĩnh sau khi Liên Xô đầy ung nhọt sụp đổ tan tành, cả phe tan nát. Chủ nghĩa xã hội, thứ ảo tưởng, mị dân, tự đánh lừa, cố chấp, thích chiến tranh (hãy kiêu hãnh trên tuyến đầu chống Mỹ/có miền Nam anh dũng tuyệt vời/Miền Nam trong lửa đạn sáng ngời), đường đi không đến… đã bị chính đa số thành viên ném vào sọt rác.

Năm chưa xa, 1982, khi cuộc sống đang bị đẩy vào chân tường, tôi chứng kiến hai ông anh vợ uống trà suông trò chuyện. Một ông dân tập kết 1954, ông kia ở lại với gia đình, ba má, chị em. Ông ở lại bảo, anh hai à, chúng em đang sống yên ổn, đầy đủ, dư dả, ai biểu các anh vào giải phóng làm chi để ra nông nỗi này. Ông tập kết trầm ngâm buồn bã, không biết nói sao.

Cho tới tận bây giờ, khi rất nhiều sự thực vốn bị giấu diếm che đậy đã được bạch hóa, vẫn còn khá nhiều người u mê cho rằng phải biết ơn anh em Liên Xô, Trung Quốc, Cuba, Triều Tiên… đã giúp đỡ chí tình bằng tinh thần quốc tế vô sản, nên ta mới thắng Mỹ, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Họ cố ý che giấu điều hệ trọng, rằng chính cái phe của họ chỉ thí ra vũ khí, vật dụng, đứng sau xúi bẩy người khác lao vào chỗ chết, nói mồm kiểu “vì VN, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”, xúi tiến hành cuộc chiến tranh ý thức hệ vì sự tồn tại của phe. Mấy triệu người cả hai miền bỏ mạng, thực chất cũng chỉ vì cái ý thức hệ phe phái ấy. Món nợ máu xương, xứ này không đòi thì thôi, chứ làm sao phải biết ơn này nọ.

Thực tế cay đắng ấy nhẽ ra phải là bài học đau đớn, là thứ kinh nghiệm xương máu để tỉnh lại, để tháo phăng sợi dây trói, dứt khoát chọn đường, chọn chỗ đứng trong dòng chảy chính của nhân loại. (còn tiếp)

Nguyễn Thông