Thời sự 20.10

Tối hôm 20.10, tôi vừa ăn cơm vừa coi tivi, mà lại tivi mậu dịch (chắc nghiện khó cai). Tôi nghe người đứng đầu bộ máy cầm quyền xứ này đọc diễn văn, liên tục nhắc đi nhắc lại cụm từ "đấu tranh, phản bác những quan điểm sai trái, thù địch". Cứ tưởng cuộc sống hòa bình, yên ổn làm ăn, sống để yêu thương, ai dè không như mình nghĩ.

Nhưng thôi, ma nhát hoặc nhát ma là chuyện của người ta, tôi chỉ lăn tăn về từ ngữ họ dùng. Cần hiểu rằng từ ngữ trong văn bản hoặc lời nói phản ánh suy nghĩ, ý thức, tình cảm, thái độ của người sử dụng. Chỉ những người không hiểu diều này mới dùng từ một cách ba vạ.

Trước hết là từ "thù địch". Trong cuộc sống, dù cá nhân hay đoàn thể, tổ chức, đơn vị, thậm chí một nước, một phe... đều có thế lực thù địch, kẻ thù địch, chống đối mình. Lẽ đương nhiên phải chống lại, đấu tranh, phản bác nó. Một chế độ như chế độ xã hội chủ nghĩa lắm thế lực thù địch nhất, vừa có thật, vừa do tưởng tượng ra. Đường vinh quang xây xác quân thù. Nói theo kiểu của Lê Nin, không có thế lực thù địch thì không phải chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa công sản. Không khi nào hết thế lực thù địch, bởi vậy không cần bàn về từ/chữ này. Đấu tranh, phản bác nó thì đương nhiên rồi. Tôi không phản đối, ý kiến ý cò gì.

Từ tiếp theo, "sai trái", rất có vấn đề. Chả hiểu sao họ cứ thích dùng. Có nhẽ do bản chất của họ.
Xưa các cụ dạy "nhân vô thập toàn", nghĩa là con người không ai có thể mười thứ toàn vẹn cả mười. Ngay tôi đây, nếu mười điều, chắc chỉ được một rưỡi ở sự chăm chỉ. Thích cào chẳng hạn, biết không hay, nhưng rằng quen mất nết đi rồi.

Ai cũng có mặt này mặt kia, có sai có đúng, hay dở, tốt xấu cùng tồn tại, vấn đề là nhiều hay ít từng mặt. Con người cũng như bất kỳ tổ chức, thực thể nào do nó lập ra đều thế, không thể "thập toàn". Mặt trời còn có vết đen, mặt trăng còn những khoảng tối nữa là. Vấn đề ở chỗ, sai thì sửa, biết lắng nghe, tiếp thụ, điều chỉnh để mình hoàn thiện hơn, tốt hơn, hay đẹp hơn. Không có cái thói nghe ai góp ý, vạch ra cái sai thì giãy nảy lên, đòi chống, đòi phản bác, gọi người ta là thế lực thù địch.

Chỉ những ai tự nhận mình luôn đúng, không hề sai, đồng thời "mục hạ vô nhân" cho rằng những người khác mình là sai thì mới sinh ra cái thói "đấu tranh, phản bác quan điểm sai trái". Xin lỗi, không biết lắng nghe những "trung ngôn nghịch nhĩ" để răn mình, sửa mình, để gột mình sạch hơn, tốt hơn, chỉ thấy đó là sai trái, sẽ không bao giờ tạo dựng được cuộc sống tốt đẹp, con người lương thiện, hòa đồng hướng tới tương lai.

Kênh kiệu, ngạo nghễ, tự đắc, tự sướng, coi khinh người khác, xem mình là toàn vẹn, không biết lắng nghe, không cầu thị chân thành, coi mình là thánh, là đỉnh cao, bất khả xâm phạm - đó là căn bệnh ung thư của bộ máy cầm quyền xứ này.

Hãy nhớ rằng, thứ mà mình cho là sai lại chính là điều đúng, chuyện ấy xảy ra ở xứ này nhiều rồi, không cần kể nữa. Đấng bậc như Khổng tử vẫn cần học từ đứa trẻ chăn trâu, nên mới thành thánh, chứ đâu có ngạo nghễ quy kết người khác là sai trái.

Nguyễn Thông