Hai bài về Cam Ranh

Bài thứ nhất, trên báo Thanh Niên:

Đâu là “ngành chức năng”?

02/06/2012 3:35

Một vịnh biển “nhạy cảm” về chiến lược quân sự như vịnh Cam Ranh nhưng suốt 10 năm qua, người Trung Quốc đã đặt chân đến và cắm rễ luôn ở đó, họ đã thuộc đến từng thước vuông mặt biển trong vịnh này nhưng các cấp chính quyền địa phương mà trực tiếp là TP.Cam Ranh vẫn “không biết” hoặc có biết nhưng vẫn để tồn tại.

Một mỏ thiếc không giấy phép khai thác nhưng đã tồn tại giữa lòng TP.Đà Lạt cũng ngót 7 năm nay, những hệ lụy mà nó mang lại cho người dân quanh vùng thì thật ghê gớm nhưng chính quyền TP cũng không có động thái dứt khoát. Đến khi dư luận lên tiếng phản đối thì không phải “thiếc tặc” lúng lúng mà là... chính quyền, vì không biết ai sẽ là người đứng ra giải quyết vụ việc.

Hai sự việc trên đây có khác nhau về nội dung lẫn tính chất nhưng lại giống nhau ở chỗ: khi dư luận đòi hỏi những nhà quản lý ở các địa phương đó cần phải có câu trả lời minh bạch về trách nhiệm của họ trước sự việc thì tất cả cùng đồng thanh “xin hỏi ngành... chức năng”! Lại hỏi: “ngành chức năng là ai?” thì được đẩy qua đưa lại. Ai cũng có thể được gọi là “ngành chức năng” nhưng không một ai chịu đứng ra giải quyết cả. “Ngành chức năng” đối với những trường hợp trên đây, vừa cụ thể nhưng lại vừa vô hình. Người dân có thể dễ dàng chỉ ra được ai  là “ngành chức năng” nhưng chính quyền thì không thể điểm mặt chỉ tên được.

Nhân dân khu vực quanh cảng Cam Ranh đều nhẵn mặt một số người mang “họ A”, từ A Giót, A Xìu, đến A Cang, A Ngán từ 10 năm nay. Bắt đầu là những gã thương hồ đi mua cá vụn bằng tấm hộ chiếu du lịch ngắn ngày, dần dần tiến lên mua cá ngừ, giờ thì... nuôi luôn cá mú, kết thành bè và dựng nhà bè ngay sát quân cảng Cam Ranh. Có lẽ sự dễ dãi của chính quyền TP.Cam Ranh đã khiến cho những người mang quốc tịch Trung Quốc này cảm thấy “tự tin” khi rủ cả những người được xem là “ngành chức năng” ra ngoài bè của họ để lai rai mỗi tối (tường thuật của Báo Nông Thôn Ngày Nay). Vậy mà, khi các nhà báo đặt câu hỏi từ ông chủ tịch phường, qua ông cảng vụ, đến biên phòng rồi cả lãnh đạo TP, không một ai có thể trả lời cho rành rẽ vì sao lại mất cảnh giác đến thế? Ai cũng đổ thừa cho “ngành chức năng” nhưng cái ngành đó ở đâu thì chịu.

Dư luận đặt câu hỏi: nếu một công dân Việt Nam nào từ tỉnh khác đến, ngang nhiên dựng nhà giữa vịnh Cam Ranh rồi nuôi cá mú từng bè hàng chục lồng như thế, liệu “ngành chức năng” có để cho họ yên không?  Cũng như, nếu một người dân nào đó mà lỡ đổ cát sửa nhà chưa kịp dọn, lỡ quên chiếc mũ bảo hiểm khi chạy xe máy trên đường thì “ngành chức năng” ở Đà Lạt có để cho họ yên đến 7 năm như cái mỏ thiếc tại Thung lũng Tình Yêu không? Chắc chắn là không. Vậy là, “ngành chức năng” ở Đà Lạt và Cam Ranh luôn linh hoạt trong mọi vấn đề, trừ chuyện để cho những người mang “họ A” ngang nhiên nuôi cá trong vịnh và “thiếc tặc” phá nát thung lũng.
Trần Đăng
(theo báo Thanh Niên ngày 2.6.2012)

Bài thứ nhì trên báo Tuổi Trẻ:

Cam Ranh lơi lỏng

TT - Cam Ranh là thành phố nhỏ nằm ở phía nam tỉnh Khánh Hòa, giáp Ninh Thuận. Cam Ranh có gì quý giá? Trang web của thành phố nhỏ này viết như sau: “Cam Ranh có nhiều cảnh đẹp nổi tiếng như hòn Rồng, hòn Quy, núi Cam Linh...

Người TQ dựng bè cá kiên cố trên vịnh Cam Ranh

Sản vật của Cam Ranh xưa nay nổi tiếng như sò huyết Thủy Triều, tôm hùm Bình Ba, hàu Trà Long, ốc tai tượng, muối Cam Ranh, xoài Thanh Ca...”. Thật ra, cái quý nhất của Cam Ranh không phải là những thứ đó. Cái quý nhất của Cam Ranh được tạp chí Hải quân Mỹ Proceedings số tháng 10-1991 viết như sau: “Ai làm chủ được Cam Ranh sẽ làm chủ được vùng biển Đông Nam Á và biển Đông”.

Chính vì vậy khi báo chí đưa tin người Trung Quốc lập bè cá cách quân cảng Cam Ranh có vài trăm mét, người dân VN mới lao xao. Chứ nếu Cam Ranh chỉ có tôm hùm Bình Ba, hàu Trà Long... thì chẳng có gì phải nói.

Nhân câu chuyện mấy hôm nay dân tình lao xao về việc bè cá Trung Quốc ở sát quân cảng Cam Ranh, tôi chợt nhớ đến chuyện của mình: Cuối năm 1975, gia đình tôi khi ấy ở Nha Trang, theo chủ trương của Nhà nước nên đã vào Cam Ranh mua đất làm nông. Mảnh đất ấy ở cây số 8 thuộc khóm Hòa Do, xã Cam Phúc (bây giờ là phường Cam Phúc Nam). Nơi ấy chẳng phải khu quân sự mà chỉ gần thôi. Cụ thể ở phía sau 2km, sát chân núi Hòn Rồng là một đơn vị bộ đội tên lửa, phía trước mặt là đầm Thủy Triều rồi mới đến khu vực quân sự thuộc quân cảng Cam Ranh. Nếu tính trung tâm chính của quân cảng Cam Ranh (Ba Ngòi) thì chỗ nhà tôi ở cách xa đến 8km. Ngày đó, khi còn là học sinh của Trường THCS Cam Phúc, lâu lâu vào những dịp đi lao động toàn trường, chúng tôi mới có dịp qua quân cảng bằng chiếc cầu ở Mỹ Ca để trồng rừng. Mỗi lần đi lao động đều có thầy cô cùng các chú bộ đội theo sát để quản lý. Gia đình tôi sống ở đó được gần bốn năm thì phải chuyển đi vì không được nhập hộ khẩu, với lý do mà chính quyền xã Cam Phúc lúc đó đưa ra là: hạn chế nhập hộ khẩu ở nơi này vì gần khu vực quân sự.

Dĩ nhiên, chuyện của những năm 1979-1980 phải khác với chuyện bây giờ. Trong trang web của TP Cam Ranh có viết: ”Sau gần hai thập kỷ được sử dụng cho mục đích quân sự, Chính phủ đã cho phép Khánh Hòa sử dụng phần phía bắc bán đảo Cam Ranh cho phát triển kinh tế. Chủ trương này đã được Chính phủ cụ thể hóa trong quyết định số 101/2003/QĐ-TTg ngày 20-5-2003”. Nhờ đó chúng ta mới được chiêm ngưỡng vẻ đẹp tuyệt vời của con đường men theo bãi Dài từ Nha Trang vào sân bay Cam Ranh.

Nhưng mở cửa không đồng nghĩa với việc không kiểm soát, ai vào ra làm gì cũng được. Chủ trương của Chính phủ nêu rất rõ là cho phép Khánh Hòa sử dụng phần phía bắc bán đảo Cam Ranh cho phát triển kinh tế. Nghĩa là phần phía nam của bán đảo vẫn là khu quân sự. Mà đã là quân sự thì không được phép lơ là. Và cũng cần phải nhớ rằng ở bất cứ nơi đâu trên đất nước chúng ta chứ không chỉ những nơi gần khu quân sự, quy định phải trình báo tạm trú, tạm vắng vẫn còn nguyên giá trị. Ấy vậy mà nhiều bè cá hoành tráng của những người Trung Quốc đã xuất hiện sát quân cảng, ở phía nam của bán đảo gần chục năm.

Khi gắt thì đến độ dân mình cũng cấm nhập hộ khẩu dù ở cách quân cảng đến 8km! Còn bây giờ dễ thì đến mức mất cảnh giác khi người lạ vào sát nhà mà vẫn cứ tỉnh bơ. Một sự lơi lỏng đến lạ kỳ của chính quyền địa phương tại Cam Ranh.

Huy Thọ 
(theo báo Tuổi Trẻ ngày 2.6.2012)