Dự án tỉ đô

Tôi thực sự hết hồn khi đọc được cái tin khủng trên báo. Đó là thông tin về nhà đầu tư Thái Lan, cụ thể Tập đoàn dầu khí Thái Lan- PTT có ý định bỏ ra những 28,7 tỉ đô la Mỹ để xây Liên hợp lọc hóa dầu ở khu kinh tế Nhơn Hội (Bình Định). Những gần 3 chục tỉ đô. Chuyện thực hay mơ?

Từ khi mở cửa nền kinh tế, trải thảm đón các nhà đầu tư tư bản nước ngoài, thu hút vốn ngoại vào để làm cuộc chuyển biến nền kinh tế èo uột, Việt Nam đã đón nhiều khách, nhiều tiền. Có thêm nhà tư bản nữa như PTT đến cũng bình thường thôi. Tuy nhiên túi tiền họ hứa đem vào thì không bình thường, nhất là trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế, thiếu vốn, thiếu công ăn việc làm đang phổ biến trên toàn cầu hiện nay.

Nhiều tiền mà ái ngại, có khùng không? Lại nhớ dạo năm 2007 dư luận ồn ào, kể cả trầm trồ nức nở lẫn hồ nghi lăn tăn về dự án nhà máy thép của Tập đoàn Eminence (Mỹ) ở khu công nghiệp Nghi Sơn (Thanh Hóa) những 30 tỉ đô. Nhiều vị hí hửng bập vào, tưởng phen này dính chút ăn theo. Lạ là họ rêu rao những 30 tỉ vẫn có ông này bà nọ nhơn nhớn tin sái cổ. Thật may mà vụ việc bị lộ sớm, tránh được quả lừa. Ông này đổ cho ông kia nhẹ dạ cả tin, cứ tưởng phen ni ối vị lên bờ xuống ruộng, nhưng cuối cùng vẫn vui vẻ cả làng, chả chết thằng tây nào.
Chỉ vài năm trở lại đây khá nhiều dự án khủng tỉ đô đã bị rút giấy phép, có thể kể ra: Liên hợp thép Cà Ná (Ninh Thuận) với 9,8 tỉ USD của đối tác Lion Group (Malaysia); Thành phố sáng tạo (Công ty Galileo Investment Group, Inc) 11,4 tỉ USD ở Phú Yên; Bãi Biển Rồng (của nhà đầu tư Mỹ) hơn 4 tỉ USD ở Quảng Nam; còn những cái ngắc ngoải như thép Formosa (Đài Loan) hơn 9 tỉ đô ở Hà Tĩnh, hàng loạt cái cỡ vài ba tỉ ở Vũng Tàu, Bắc Ninh, Hà Nội... thì chưa biết số phận nay sống mai chết thế nào. Có thể thấy rằng anh nào khoe vốn đầu tư càng to, nổ càng kêu, chém gió càng mạnh thì càng chết sớm.

Nên nhớ, năm nay tính đến giữa tháng 11, tức chỉ còn tháng rưỡi nữa là kết thúc 2012, mà thường tháng cuối ít nhà đầu tư đăng ký mới, cả nước mới chỉ thu hút được có 7,25 tỉ đô la vốn của những dự án đã được cấp phép (theo Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch-Đầu tư). Điều đó nói lên sự thu hút các nhà đầu tư nước ngoài càng ngày càng khó. Có nhẽ đâu những người Thái Lan lại cởi mở đến thế, dắt túi vài ba chục tỉ đô đem ra nước ngoài cứ như đi chơi. Hiện tình kinh tế Thái cũng rất khó khăn, họ đang cần vốn, cần việc làm, cần thúc đẩy kinh tế trong nước, việc đem gần 30 tỉ đô ra nước ngoài (gấp 9 lần vốn cho nhà máy lọc dầu Dung Quất) quả là chuyện khó tin. Ngay cả những đại gia Kuwait, UAE, Ả Rập Saudi, Brunei xài tiền như nước, chuyên về dầu mỏ cũng chả dám tung ra vài chục tỉ như thế bao giờ.

Nghe họ hứa, sướng cái lỗ tai nhưng cũng cần tỉnh táo coi đường đi nước bước thực hư của mấy nhà đầu tư này, nhất là nếu lại có thêm anh cò, dắt mối, trung gian. Bài học nhãn tiền dự án khủng Thanh Hóa còn sờ sờ ra đó.

26.11.2012
Nguyễn Thông