Trang

Thứ Tư, 6 tháng 9, 2017

Cả nước chấp nhận cái sai

Tôi nói cả nước cũng không có gì là quá bởi từ ông chủ tịch nước trở xuống tới đứa dân thường, từ thủ đô hiện đại tới vùng nghèo xa tít, nơi nào cũng giăng đầy băng rôn, trên sân khấu ghi rõ "Ngày khai giảng" (vào hôm qua 5.9) mà không ai có ý kiến gì.

Nhà trường là nơi để tiến hành việc dạy và học. Nơi ấy có cả thầy (giáo viên) và trò (học sinh). Thiếu một trong 2 thành phần đó thì không thành nhà trường. Thầy mà không có trò thì dạy cho ai; trò mà không có thầy thì lấy ai dạy cho mình. Vì vậy, giảng dạy phải đi với học tập, mới là nhà trường. Không được quá coi trọng thành phần nào, công việc nào.

Thế mà suốt bao lâu nay tự dưng nhà chức việc đổi ngày khai trường thành ngày khai giảng. Khai trường tức là mở trường, mở năm học mới của năm đó. Một năm mới cho cả việc giảng dạy và học tập. Gọi khai trường là đúng nhất, nhắc nhiệm vụ của cả thầy và trò. Chứ khai giảng thì chỉ có thầy. Người ta cứ xưng xưng nói với nhau học trò là nhân vật chính, quan trọng nhất của nhà trường, nhưng khi khai trường lại không thèm nhắc tới các em các cháu.

Ngày khai trường còn gọi là ngày tựu trường. Tựu có nghĩa là tới, tựu trường là tới trường lại sau thời gian nghỉ hè. Nhưng tốt nhất cứ gọi là khai trường, vừa dễ hiểu, vừa chính xác.

Chả phải chỉ có tôi riết róng chữ nghĩa tiếng Việt như thế. Đầu tháng 9.1945, cụ Hồ gửi thư cho học sinh nhân ngày khai trường, chính cụ viết "Hôm nay là ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa". Tôi không dám khẳng định cái gì cụ cũng đúng nhưng trường hợp này thì cụ đúng trăm phần trăm. Hồi tôi đi học, cả phổ thông lẫn đại học, chỉ có ngày khai trường. Chả biết ông bá vơ nào tự dưng đổi lại thành ngày khai giảng.

Hôm qua nhiều ông to bà nhớn đi làm long trọng viên dự ngày khai trường, họ đều nhìn thấy tấm bảng chữ "Ngày khai giảng", tôi đồ rằng các ông bà ấy chỉ nhăm nhăm đánh trống, rao giảng dăm ba câu rồi về (đứng đó nóng bỏ mẹ), không ai nghĩ chuyện hậu sinh đã làm sai lời cụ Hồ.

Lạ cái là người xứ này, từ quan đến dân, nhìn thấy rất nhiều cái sai nhưng cứ lặng lẽ, dễ dàng chấp nhận. Có khi còn tặc lưỡi "vẽ chuyện, nhằm nhò gì ba cái lẻ tẻ". Chả trách khổ là phải. 

Nguyễn Thông

2 nhận xét:

  1. Khốn nạn cái dân mình nó vậy,hàng ngày hàng giờ những điều sai trái đến phi lí vẫn diễn ra,nhưng ai cũng nghĩ đó không phải việc của mình,do vậy cái sai mặc nhiên vẫn tồn tại luôn song hành với cuộc sống,nó là lẽ đương nhiên .N Đ.

    Trả lờiXóa
  2. Khai giảng, khai trường, tựu trường cùng trong một trường nghĩa. Tuy nhiên, tùy ngữ cảnh, đặt khai giảng hoặc khai trường hoặc tựu trường, nét nghĩa khác nhau của mỗi từ sẽ được dễ dàng nhận biết. Trong bài"Tôi đi học", ông Thanh Tịnh chỉ dùng duy nhất"buổi tựu trường". Trong thư gửi học sinh nhân đầu năm học, ông Hồ gọi"khai trường" trước đó và ở dòng sau thì dùng"tựu trường". Trong các văn bản hướng dẫn tổ chức của Bộ GD-ĐT, từ"lễ khai giảng" được nhắc đi nhắc lại nhiều lần.
    Trong các từ này, chọn khai trường là chính xác nhất. Cũng không nên đi quá sâu, khai giảng mới chỉ là một hoạt động của thầy, còn thiếu hoạt động của trò. Đã giảng dạy thì tất nhiên phải có đối tượng học tập.
    Theo tôi, khai trường thiên về nét nghĩa ngày mở đầu năm học; khai giảng thiên về nét nghĩa lễ tiết của ngày mở đầu năm học; tựu trường thiên về nét nghĩa mốc thời gian của ngày mở đầu năm học.

    Trả lờiXóa