Dân

Sri Lanka lâu nay được coi là xứ sở yên bình, nói theo cách của người An Nam thì “nghèo mà tốt”. Thực ra cũng không đến nỗi nghèo lắm, cuộc sống từng sung túc, khá đầy đủ, chỉ có điều phú quý giật lùi, giống như Venezuela, Cuba, Nicaragua… vậy, càng ngày càng thảm hại. Lỗi không phải ở dân, mà ở đám cầm quyền, cai trị. Lưu ý thêm rằng Sri Lanka trong cái tên nước có danh xưng xã hội chủ nghĩa, vẫn biết nó chẳng giống kiểu xã hội chủ nghĩa thứ thiệt, nhưng chỉ cần dính cái tên ấy, như một thứ vận hạn tai ách, cũng đủ bỏ mẹ. Đang yên đang lành, tự dưng quàng vào, dù chỉ cái tên suông chứ chưa phải đường lối, để khốn khổ khốn nạn.

Trên thế gian này, có bao giờ chủ nghĩa xã hội đem lại cho con người điều gì bền vững tốt đẹp, ngoài nghèo bền vững, khổ bền vững.

Lại nói Sri Lanka. Dân vốn hiền lành, chịu ảnh hưởng sậu đậm của Phật giáo nên hiền là phải. Nhưng đám cai trị những năm gần đây thì rất tệ. Chả nói đâu xa, chỉ cần thấy đám anh em nhà Rajapaksa chúng chia nhau ghế, đứa tổng thống, đứa thủ tướng, đứa bộ trưởng tài chính…, thế thì chúng nó ăn tươi nuốt sống nước này, làm gì còn chỗ cho dân.

Dân bực, phẫn nộ, không chịu mãi được, con giun xéo lắm cũng quằn, phải vùng đứng lên, biểu tình, đòi quyền sống. Đức Phật từ bi bác ái luôn chủ trương lấy thiện thắng ác có hiện lên khuyên can chắc chả cản nổi. Phật mà chịu cảnh đói khổ bền vững, cũng phải xuống đường với dân.

Có lẽ thấy cái động cơ cao đẹp ấy mà thiên hạ đồng tình với cuộc “xông lên đoạt trời” chiếm phủ tổng thống của dân chúng Sri Lanka. Điều hết sức may mắn cho dân Xây Lan/Tích Lan  (ngày xưa người ta gọi Sri Lanka bằng cái tên này) là binh lính, cảnh sát, lực lượng vũ trang, an ninh có hiểu biết, phân biệt được đúng sai chính tà, không u mê “còn tổng thống còn mình”, chỉ miễn cưỡng ngăn chặn nên không bị đổ máu. Chứ xứ khác á, lại chả chết như ngả rạ ngay tại cổng phủ, làm gì có chuyện vào tắm trong hồ bơi, ngồi trên ghế salon, chơi đàn piano trong phủ.

Đành rằng tắm, ngồi ghế, chơi đàn, lục tủ lạnh… cũng là một dạng để hả cơn chịu đựng bấy lâu, cũng không phải mọi dân chúng vùng dậy đều làm thế, nhưng sự thỏa chí bần cố nông ấy vô tình xóa đi vẻ đẹp và giá trị của một cuộc vặn mình đứng dậy. Đổi đời kiểu chớp nhoáng vậy sẽ không đem lại điều gì tốt đẹp cả. Dân như thế thì tất nhiên sẽ có một đám cai trị khác đè đầu, giống như đám mà họ từng lật đổ. (còn tiếp) 

Nguyễn Thông