Quả vải và Bộ Công Thương

Sáng 23.5, đi “làm nghĩa vụ công dân” ngày hội non sông xong, tôi ghé siêu thị. Đi chợ quan trọng hơn đi bầu. Bầu ai gạch ai cũng được, chả ảnh hưởng gì tới hòa bình thế giới, nhưng về mà không có rau củ thì chết đòn.

Ghé mắt dòm quầy trái cây thấy những túi vải, đề là vải Bắc Giang. Có nhẽ vải đầu mùa nên trông nhợt nhạt, gầy guộc, kém bắt mắt. Nhưng khiếp nhất là giá. 50 nghìn một ký loại xâu xấu, 55 nghìn với loại vỏ đỏ hơn. Chỉ thứ vải đồi Bắc Giang chứ không phải vải thiều gốc vùng Thanh Hà, bởi nếu thiều thì người ta sẽ ghi hẳn hoi cả chữ “thiều”, chả dại gì bỏ qua thương hiệu đặc sản ấy, cũng như trong Nam món xoài cát mà thêm chữ “Hòa Lộc” vào sẽ thành đẳng cấp ngay.

Những 50 nghìn/ký vải. Quá kinh. Đừng bảo giá thế là rẻ rồi, trái vải xuất sang Nhật còn hơn 300 nghìn, sang Úc gần 200 nghìn, kêu cái gì. Đừng so túi tiền, thu nhập của người Nhật người Úc với người An Nam.

Mấy hôm nay, báo chí, tivi phản ánh các vị cầm quyền tỉnh Bắc Giang, nơi có vùng vải chuyên canh Lục Ngạn, lo lắng về việc tiêu thụ vải. Dịch dã thế này, bị cách ly, bị phong tỏa, thương lái Trung Quốc không sang, v.v.. làm sao mà bán. Rồi tái diễn như cảnh ế su hào bắp cải cà chua khoai tây Hải Dương thì gay go.

Lan man vải thiều

    Mỗi năm vào mùa vải, chim tu hú kêu là cuộc sống đời thường lại rộn thêm lên mất vài ba tuần, người thì lo chuyện xuất khẩu, kẻ lo ế, người lo ăn cứ um xùm. Năm nay mấy cơ quan chuyên trách của nhà nước có sáng kiến tổ chức hội nghị ở trong Nam ngoài Bắc ngay trước mùa thu hoạch bàn chuyện tiêu thụ vải, kể ra cũng là có trách nhiệm với dân, với người trồng vải.

    Vải thiều ngày xưa là thứ trái cây quý, có tên chữ lệ chi (lệ chi viên là vườn vải, liên quan đến vụ công thần Nguyễn Trãi bị oan thời nhà Lê). Hồi xưa nước ta còn chịu lệ triều cống vua Tàu, một trong những thứ phải cống là trái vải (ngoài sừng tê, ngà voi, trầm hương kỳ nam, chim sâm cầm...), nay thì không cống nữa mà thương lái Trung Quốc sang tận nơi thu mua. Hầu hết vải ở 2 tỉnh Hải Dương, Bắc Giang thu hoạch được vẫn để xuất sang Trung Quốc. Với người trồng vải, đó là thị trường sống còn. Tuy nhiên, bên đó hàng trăm triệu cái miệng có nhu cầu ăn vải thì chả lo gì ế, chỉ ngại thương lái họ mưu mẹo, giở trò này nọ, nên việc tìm, mở rộng ra thị trường khác là sự cần thiết, đúng đắn.

    Hình như năm nào cũng vậy, có vẻ các nhà quản lý thị trường và người trồng vải xứ ta chỉ chăm bẵm vào chuyện xuất khẩu mà lơ là thị trường nội địa. Ai cũng hiểu có thêm nơi tiêu thụ bên Trung Quốc, Úc, Pháp, New Zealand, Lào, Malaysia… thật đáng mừng cho trái vải, sẽ thu về ngoại tệ. Đành rằng cần phải tính toán đem lại lợi ích cho người trồng nhưng đừng ép người tiêu dùng trong nước quá đáng. Hiện ở Sài Gòn, tôi vừa ra mấy sạp trái cây gần chợ Thái Bình (Q.1), hỏi thử giá bao nhiêu, người bán hét 45.000 đồng/kg, còn nếu vải đúng thiều chính hiệu, ngon, hàng chuyển máy bay phải 65.000-70.000 đồng/kg. Với số tiền ấy, bỏ ra để nếm mùi vị quả vải, tiếc hùi hụi. Thèm thì thèm thật nhưng chả dại ném tiền qua cửa sổ. Một thị trường tiêu thụ gần gũi, thuận tiện, nhu cầu cao như vậy mà chả được quan tâm, cứ lo ngước nhìn đi đâu đâu. Thú thực, có lúc tôi ao ước (nói ra thì phải tội) Tàu nó không thèm mua, để vải ế cho biết thân, may ra dân ta lúc ấy mới được ăn quả vải giá cả phải chăng hợp túi tiền.