Cuộc sống cũng như xã hội “phân công” mỗi người mỗi việc, ai cũng có phần đóng góp của mình, đều đáng tôn trọng, còn sự phân biệt đẳng cấp, sang hèn, bị phân biệt đối xử chẳng qua do chính con người bằng sự nhỏ nhen tầm thường tạo ra thôi. Ở xứ này, nông dân luôn chịu thiệt, thời nào cũng vậy, cho tới tận bây giờ, ngay dưới cái chế độ mà họ đã góp phần lớn nhất tạo nên.
Nhà nước này từng có nhiều khẩu hiệu về nông dân, lúc nào cũng tuyên truyền đề cao nông dân, nói chăm lo cho nông dân. Ngoài những câu kiểu như “nông dân là đội quân chủ lực của cách mạng”, còn là “người cày có ruộng”, “hợp tác xã là nhà, xã viên là chủ”, “tam nông” (nông nghiệp, nông thôn, nông dân)…
Nhưng nông dân chỉ được ăn bánh vẽ. Nửa cuối thập niên 50, bần cố nông miền Bắc vừa được chia chút ruộng đất trong cuộc cải cách ruộng đất đầy máu và nước mắt thì chỉ vài năm sau họ lại bị tịch thu hết bởi phong trào hợp tác xã tiến lên sản xuất lớn xây dựng chủ nghĩa xã hội. Không chỉ bần cố nông chịu ơn cải cách ruộng đất mà cả những thành phần nông dân khác đều bị cướp ruộng. Nhà nước chỉ chừa lại cho mỗi hộ một vài sào đất thổ cư, vườn tược để cư trú, sinh sống.
Thứ Hai, 16 tháng 9, 2024
Chủ Nhật, 15 tháng 9, 2024
700 năm thoáng chốc
Tôi đang buồn bã nhắc, biên về cây gạo, đúng ra phải gọi một cách kính trọng là cụ gạo, đại lão thụ mộc. Cây gạo đền Mõ ở xứ Phòng.
Dùng con số tròn 700 năm cũng chưa chính xác, mà phải là 740 niên/tuổi. Đền Mõ (xã Ngũ Phúc, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng), thờ công chúa Quỳnh Trân - con vua Trần Thánh Tông, chị vua Trần Nhân Tông - là nơi rất linh thiêng. Đặc biệt nhất tại di sản văn hóa quốc gia này là sân đền có cây gạo (mộc miên) xứng danh đại lão thụ mộc bởi đến nay đã thuộc hàng U thiên tuế, chính xác là 740 tuổi (trồng năm Giáp Thân 1284).
Giữa tháng 3.2018, trước khi có dịch Covid, tôi về quê, hai lần lọ mọ sang đền Mõ, cách nhà tôi chưa đầy 3 cây số. Chỉ để ngắm hoa gạo. Nhưng có nhẽ duyên mình còn nhạt, hay là tại thời tiết khí hậu năm ấy nhiều thay đổi, nên sắc đỏ rụt rè chậm muộn, mới chỉ lơ thơ. Ngước lên khoảng trời xám xịt bàng bạc mưa xuân, thấy những thân nhánh, cành gỗ nâu mốc già gân guốc tuổi đã gần 740 năm điểm những nụ hoa gạo, như những dấu chấm đỏ chi chít trên tờ trời khổng lồ. Không được chiêm ngưỡng hoa gạo lúc mãn khai, kể cũng tiếc.
Dùng con số tròn 700 năm cũng chưa chính xác, mà phải là 740 niên/tuổi. Đền Mõ (xã Ngũ Phúc, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng), thờ công chúa Quỳnh Trân - con vua Trần Thánh Tông, chị vua Trần Nhân Tông - là nơi rất linh thiêng. Đặc biệt nhất tại di sản văn hóa quốc gia này là sân đền có cây gạo (mộc miên) xứng danh đại lão thụ mộc bởi đến nay đã thuộc hàng U thiên tuế, chính xác là 740 tuổi (trồng năm Giáp Thân 1284).
Giữa tháng 3.2018, trước khi có dịch Covid, tôi về quê, hai lần lọ mọ sang đền Mõ, cách nhà tôi chưa đầy 3 cây số. Chỉ để ngắm hoa gạo. Nhưng có nhẽ duyên mình còn nhạt, hay là tại thời tiết khí hậu năm ấy nhiều thay đổi, nên sắc đỏ rụt rè chậm muộn, mới chỉ lơ thơ. Ngước lên khoảng trời xám xịt bàng bạc mưa xuân, thấy những thân nhánh, cành gỗ nâu mốc già gân guốc tuổi đã gần 740 năm điểm những nụ hoa gạo, như những dấu chấm đỏ chi chít trên tờ trời khổng lồ. Không được chiêm ngưỡng hoa gạo lúc mãn khai, kể cũng tiếc.
Thứ Bảy, 14 tháng 9, 2024
Một cái tên
Từ chuyện thiên tai lở đất ở Lào Cai, tôi đề nghị Bộ Nội vụ và những cơ quan có liên quan (chính quyền địa phương, báo chí, viện ngôn ngữ...) lưu ý đến điều này:
Địa danh (tên gọi của vùng đất) cần phải chuẩn và thống nhất, đừng có muốn gọi thế nào thì gọi, viết thế nào thì viết. Sẽ có người bảo đó là chuyện nhỏ, chuyện vặt, để ý làm gì, nhưng tôi cho là không nhỏ, bởi xét ở góc độ xã hội và ngôn ngữ thì rất lôm côm, tùy tiện. Trên đời, không ít hoặc nhiều điều nghiêm trọng bắt đầu từ thứ nhỏ nhặt. Cái sảy nảy cái ung, "tổ kiến hổng sụt toang đê vỡ".
Đó là tên một làng/bản vừa bị đất đồi sạt lở vùi lấp tang thương. Mỗi báo, mỗi văn bản (kể cả văn bản của chính phủ) ghi một cách. Có thể kể ra: làng Nủ, Làng Nủ, thôn Làng Nủ, bản Làng Nủ, bản Nủ. Vậy tên chính thức của đơn vị hành chính này là gì, Nủ, hay Làng Nủ? Chỉ mỗi tên gọi/địa danh cụ thể mà cũng vài ba, năm bảy cách khác nhau.
Trên thực tế, có những địa danh gồm cả danh từ chung, ví dụ Vũng Tàu, Bến Nghé, Xóm Mới, Cù Lao Chàm, Giồng Ông Tố, Núi Đèo, Cù Lao Giêng, Cổng Trời, Đèo Cả... Nếu làng Nủ là vậy thì viết hoa cả hai chữ, phải thêm chữ "bản" thành bản Làng Nủ; còn nếu bà con địa phương lâu nay gọi là Nủ thì chỉ cần viết hoa chữ Nủ. Cũng như làng quê của ông bạn tôi ở huyện Vĩnh Lộc (xứ Thanh) chỉ độc tên Lon, làng Lon, chứ không phải Làng Lon.
Bão lũ tan rồi, việc tiếp theo là khôi phục lại cuộc sống, trong đó có cả những chuyện như thế này.
Nguyễn Thông
Địa danh (tên gọi của vùng đất) cần phải chuẩn và thống nhất, đừng có muốn gọi thế nào thì gọi, viết thế nào thì viết. Sẽ có người bảo đó là chuyện nhỏ, chuyện vặt, để ý làm gì, nhưng tôi cho là không nhỏ, bởi xét ở góc độ xã hội và ngôn ngữ thì rất lôm côm, tùy tiện. Trên đời, không ít hoặc nhiều điều nghiêm trọng bắt đầu từ thứ nhỏ nhặt. Cái sảy nảy cái ung, "tổ kiến hổng sụt toang đê vỡ".
Đó là tên một làng/bản vừa bị đất đồi sạt lở vùi lấp tang thương. Mỗi báo, mỗi văn bản (kể cả văn bản của chính phủ) ghi một cách. Có thể kể ra: làng Nủ, Làng Nủ, thôn Làng Nủ, bản Làng Nủ, bản Nủ. Vậy tên chính thức của đơn vị hành chính này là gì, Nủ, hay Làng Nủ? Chỉ mỗi tên gọi/địa danh cụ thể mà cũng vài ba, năm bảy cách khác nhau.
Trên thực tế, có những địa danh gồm cả danh từ chung, ví dụ Vũng Tàu, Bến Nghé, Xóm Mới, Cù Lao Chàm, Giồng Ông Tố, Núi Đèo, Cù Lao Giêng, Cổng Trời, Đèo Cả... Nếu làng Nủ là vậy thì viết hoa cả hai chữ, phải thêm chữ "bản" thành bản Làng Nủ; còn nếu bà con địa phương lâu nay gọi là Nủ thì chỉ cần viết hoa chữ Nủ. Cũng như làng quê của ông bạn tôi ở huyện Vĩnh Lộc (xứ Thanh) chỉ độc tên Lon, làng Lon, chứ không phải Làng Lon.
Bão lũ tan rồi, việc tiếp theo là khôi phục lại cuộc sống, trong đó có cả những chuyện như thế này.
Nguyễn Thông
Thứ Sáu, 13 tháng 9, 2024
Thế lực thù địch (hay chút kinh nghiệm cho những nhà bị ngập lụt)
Không phải chỉ những nhà ven sông khi lũ lớn, nước lên cao tràn vào mới bị ngập, mà ngay cả rất nhiều nhà trong thành phố, nhà vùng nông thôn do mưa lớn nước không thoát kịp (hoặc không có chỗ thoát) cũng gây ngập lụt.
Nhiều khi, do mưa quá lớn, nước đầy nhanh, tràn vào nhanh nên chủ nhà ứng phó không xuể, không kịp chuyển đồ đạc lên chỗ cao hơn. Thường những thứ đồ điện, đồ quý giá, đồ nhỏ được ưu tiên di dời, chứ đồ lớn như giường, tủ, bàn ghế, salon, nhìn chung là đồ gỗ, phải chịu nạn, ngâm trong nước. Bọn mọt chỉ chờ có thế. Chúng rất khoái món gỗ ngâm nước.
Cách nay dăm năm, khu nhà tôi hứng chịu cơn mưa khủng khiếp, mưa lớn, kéo dài. Lại trúng lúc triều cường. Cốt nền thấp (cha bố bọn chủ dự án), vốn vùng trũng, nguyên trước kia là ruộng, nên nước tràn vào nhà. Mải cứu đồ đạc, quên mất cái tủ sách rõ to chứa cả nghìn cuốn sách. Nguyên hàng dưới cùng, trong đó có mấy chục cuốn sách quý, có cuốn đã 5 - 7 chục tuổi ngậm nước hỏng sạch. Mưa ròng rã cả tuần, chẳng thể phơi, kêu bà ve chai bả còn lắc đầu không thèm, đành rục bỏ. Tiếc đứt ruột. Căm tên Trời, không biết nó họ gì để tìm báo thù.
Nhiều khi, do mưa quá lớn, nước đầy nhanh, tràn vào nhanh nên chủ nhà ứng phó không xuể, không kịp chuyển đồ đạc lên chỗ cao hơn. Thường những thứ đồ điện, đồ quý giá, đồ nhỏ được ưu tiên di dời, chứ đồ lớn như giường, tủ, bàn ghế, salon, nhìn chung là đồ gỗ, phải chịu nạn, ngâm trong nước. Bọn mọt chỉ chờ có thế. Chúng rất khoái món gỗ ngâm nước.
Cách nay dăm năm, khu nhà tôi hứng chịu cơn mưa khủng khiếp, mưa lớn, kéo dài. Lại trúng lúc triều cường. Cốt nền thấp (cha bố bọn chủ dự án), vốn vùng trũng, nguyên trước kia là ruộng, nên nước tràn vào nhà. Mải cứu đồ đạc, quên mất cái tủ sách rõ to chứa cả nghìn cuốn sách. Nguyên hàng dưới cùng, trong đó có mấy chục cuốn sách quý, có cuốn đã 5 - 7 chục tuổi ngậm nước hỏng sạch. Mưa ròng rã cả tuần, chẳng thể phơi, kêu bà ve chai bả còn lắc đầu không thèm, đành rục bỏ. Tiếc đứt ruột. Căm tên Trời, không biết nó họ gì để tìm báo thù.
Thứ Năm, 12 tháng 9, 2024
Không sờ vào hiện vật
Lúc bão gió lũ lụt tang tóc thế này, nếu nói những chuyện khác, nhất là chơi bời tụ tập, khoe ăn khoe uống, khoe váy khoe áo, dễ bị mắng là không có sự đồng cảm yêu thương chia sẻ. Mà mắng cũng phải thôi. Các cụ chả dạy "một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ", huống hồ hàng chục triệu người đau.
Đợi yên hàn, nhạt bão nhạt lũ, lại nói chuyện đời... trong nước. Vậy nên nhà cháu bàn chuyện ngoài cho lành.
Hôm qua, mấy tay đồ tể Nga lên giọng dọa dẫm nếu bị Ukraine đánh sâu bằng vụ khí của phương Tây, bọn hắn sẽ dùng thứ vũ khí mạnh hơn để trả đũa, ám chỉ dùng hạt nhân.
Dọa thì nó dọa thường xuyên, lâu rồi. Nó đã rút ruột ra để gây chiến rồi, chả còn thứ gì ác mà chưa dùng. Nó thừa biết, nếu đường cùng, dùng cái thứ gọi là mạnh hơn kia, thì người ta để yên cho nó chắc. Già dái non hột, chỉ mạnh mồm thế thôi, còn dùng đồng nghĩa với chết trước, tự sát. Đứa ngu như nó cũng hiểu điều đó.
Đợi yên hàn, nhạt bão nhạt lũ, lại nói chuyện đời... trong nước. Vậy nên nhà cháu bàn chuyện ngoài cho lành.
Hôm qua, mấy tay đồ tể Nga lên giọng dọa dẫm nếu bị Ukraine đánh sâu bằng vụ khí của phương Tây, bọn hắn sẽ dùng thứ vũ khí mạnh hơn để trả đũa, ám chỉ dùng hạt nhân.
Dọa thì nó dọa thường xuyên, lâu rồi. Nó đã rút ruột ra để gây chiến rồi, chả còn thứ gì ác mà chưa dùng. Nó thừa biết, nếu đường cùng, dùng cái thứ gọi là mạnh hơn kia, thì người ta để yên cho nó chắc. Già dái non hột, chỉ mạnh mồm thế thôi, còn dùng đồng nghĩa với chết trước, tự sát. Đứa ngu như nó cũng hiểu điều đó.
Thứ Tư, 11 tháng 9, 2024
Đội quân chủ lực bị bỏ rơi (kỳ 2)
Ở một nước tới tận đầu thế kỷ 20 vẫn là nước thuần nông, kinh tế nông nghiệp là chủ đạo, lực lượng đông nhất là nông dân (theo tư liệu cũ, chiếm tới hơn 90%) thì ai nắm được nông dân thì người đó thắng. Số công nhân tại các hầm mỏ, xí nghiệp so với đội ngũ nông dân không đáng kể, mà thực ra họ cũng xuất thân từ nông dân “cha trốn ra Hòn Gai cuốc mỏ/Con chạy vào đất đỏ làm phu” chứ không phải trên trời rơi xuống.
Tuy nhiên, theo lý luận của ông tổ cộng sản Mác (Marx), vô sản-công nhân đứng lên làm cách mạng, lật đổ giai cấp tư sản, nếu có mất chỉ mất xiềng xích, còn được thì được cả thế giới. Mác nhìn lực lượng tư sản trong quá trình phát triển nhân loại bằng cái nhìn rất hằn học, căm thù, khẳng định “bọn tư sản” về bản chất là xấu xa, độc ác, thói bóc lột đã ngấm vào trong máu, chỉ có biện pháp duy nhất đánh đổ, tiêu diệt chúng, mới xây nên thế giới đại đồng không còn người bóc lột người. Ông Nguyễn Văn Năng, một nhà cách mạng người Thái Bình thời những năm 30 đã viết rằng “Bao giờ thế giới đại đồng/chúng ta mới thoát khỏi vòng gian truân”.
Tuy nhiên, theo lý luận của ông tổ cộng sản Mác (Marx), vô sản-công nhân đứng lên làm cách mạng, lật đổ giai cấp tư sản, nếu có mất chỉ mất xiềng xích, còn được thì được cả thế giới. Mác nhìn lực lượng tư sản trong quá trình phát triển nhân loại bằng cái nhìn rất hằn học, căm thù, khẳng định “bọn tư sản” về bản chất là xấu xa, độc ác, thói bóc lột đã ngấm vào trong máu, chỉ có biện pháp duy nhất đánh đổ, tiêu diệt chúng, mới xây nên thế giới đại đồng không còn người bóc lột người. Ông Nguyễn Văn Năng, một nhà cách mạng người Thái Bình thời những năm 30 đã viết rằng “Bao giờ thế giới đại đồng/chúng ta mới thoát khỏi vòng gian truân”.
Thứ Ba, 10 tháng 9, 2024
Nhà báo... hại
Thấy một ông nhà báo lên tiếng chắc như đinh đóng cột rằng trồng cây cứ để nguyên vỏ nilon bọc bầu đất là đúng, rễ cây nó còn ăn xuyên qua tường được, vỏ viếc đã là quái gì. Ông mắng thiên hạ ngu dốt, chỉ giỏi ăn theo nói leo, v.v..
Tôi không có ý kiến, bởi biết nói với người kênh kiệu, ra vẻ ta đây, thầy thiên hạ như vậy cũng chả ích gì.
Thời nay, cứ nghe mấy ông mấy bà xưng là nhà báo, phát sợ. Một nghề từng có thời vênh vang, giờ bị xem thường, rẻ rúng cùng cực.
Mà chẳng riêng nhà báo, thời mạt thì ngay cả giáo sư, thiếu tướng, nhà này nhà nọ cũng ba lăng nhăng, khoe khoang, ảo tưởng, tự sướng, mắng mỏ người khác... chỉ để thiên hạ khinh bỉ, chê cười.
Nguyễn Thông
Tôi không có ý kiến, bởi biết nói với người kênh kiệu, ra vẻ ta đây, thầy thiên hạ như vậy cũng chả ích gì.
Chỉ thấy tội cho cái danh xưng nhà báo. Nó bị người ta coi như đồ bỏ, thậm chí không bằng thằng này con nọ.
Thời nay, cứ nghe mấy ông mấy bà xưng là nhà báo, phát sợ. Một nghề từng có thời vênh vang, giờ bị xem thường, rẻ rúng cùng cực.
Mà chẳng riêng nhà báo, thời mạt thì ngay cả giáo sư, thiếu tướng, nhà này nhà nọ cũng ba lăng nhăng, khoe khoang, ảo tưởng, tự sướng, mắng mỏ người khác... chỉ để thiên hạ khinh bỉ, chê cười.
Nguyễn Thông
Thứ Hai, 9 tháng 9, 2024
Cơn bão đi qua (phần 2)
Bão số 3 tan rồi nhưng nó để lại, đọng lại những điều khủng khiếp, trên đời thực và trong lòng người. Rồi sau này những đứa trẻ bây giờ sẽ kể lại cho con cháu chúng nghe về trận bão năm Giáp Thìn 2024 từ ký ức khó phai nhạt. Những điều vui có thể dễ quên, chứ những bất hạnh, ghê gớm thì sâu đậm lắm. Ông anh rể tôi, một nạn nhân cải cách ruộng đất, cứ mỗi lần anh em có dịp ngồi với nhau, anh ấy kể cha mình bị đấu tố và bắn thế nào, tôi có cảm giác từng giọt máu rơi lộp độp xuống bàn.
Nói dại mồm, phỉ phui cái miệng, nếu Sài Gòn mà bị bão, chứ chưa phải siêu bão, như Quảng Ninh, Hải Phòng, Hà Nội bị hôm qua (7.9.2024, nhằm trúng ngày mùng 5.8 Giáp Thìn, theo quan niệm xưa, ngày 5 là ngày của trời) thì chỉ riêng đám bồn nước inox được đặt hớ hênh trên nóc nhà chứ chẳng chằng buộc gì ngoài mấy cái đường ống nhựa dẫn nước lên hoặc xuống, bão cuốn ném chúng xuống, chắc chẳng khác chi cả triệu quả bom nước quăng vào lên phố xá, con người, sẽ thấy kinh khủng thế nào. Có nhẽ những nhà quản lý nên lưu ý tới điều này, cũng như đã từng ra quy định về phòng cháy chữa cháy vậy.
Nói dại mồm, phỉ phui cái miệng, nếu Sài Gòn mà bị bão, chứ chưa phải siêu bão, như Quảng Ninh, Hải Phòng, Hà Nội bị hôm qua (7.9.2024, nhằm trúng ngày mùng 5.8 Giáp Thìn, theo quan niệm xưa, ngày 5 là ngày của trời) thì chỉ riêng đám bồn nước inox được đặt hớ hênh trên nóc nhà chứ chẳng chằng buộc gì ngoài mấy cái đường ống nhựa dẫn nước lên hoặc xuống, bão cuốn ném chúng xuống, chắc chẳng khác chi cả triệu quả bom nước quăng vào lên phố xá, con người, sẽ thấy kinh khủng thế nào. Có nhẽ những nhà quản lý nên lưu ý tới điều này, cũng như đã từng ra quy định về phòng cháy chữa cháy vậy.
Chủ Nhật, 8 tháng 9, 2024
Cơn bão đi qua
Trận bão Yagi, hay còn gọi bão số 3 (mỗi năm xứ ta thường bị 10 - 12 cơn bão lớn nhỏ, mà Yagi mới là số 3) hoành hành suốt một ngày qua, 7.9, ở đồng bằng Bắc Bộ, những nơi hứng nặng nhất gồm Quảng Ninh, Hải Phòng, Hà Nội, Thái Bình, Hà Nam, Thanh Hóa, trong đó có những huyện đảo Bạch Long Vĩ, Vân Đồn, Cô Tô bơ vơ giữa trùng khơi. Chỉ có thể nói ngắn gọn thế này: Khủng khiếp, quá khủng khiếp.
Tôi may mắn (nói ra cũng ngại khi người khác phải chịu tang thương) sống trong Nam nên không bị gì, cũng không tận mắt chứng kiến, nhưng từng giờ từng giờ theo dõi chuyện quê (Hải Phòng), nghe các em các cháu bất đắc dĩ làm người tường thuật, chúng kể lại mọi điều đã, đang và cả sắp xảy ra, thấy thương lắm, lo lắm.
Chẳng hạn, tôi nhắn hỏi đứa cháu, cái mái che sân mày mới làm công phu như thế ra sao rồi, nó nhắn lại cháu cũng chả biết nữa, cháu đi trực ứng phó bão, còn đám ở nhà cố thủ hết trong phòng, chả biết nó có còn không, hay bị bão xơi rồi. Tôi chắc mẩm chẳng còn, bởi mái trên cao tít mười mấy mét, hai bên là tường nhà. Gió lộng vào, mái như cánh diều, bay bổng, khó mà trụ được.
Tôi may mắn (nói ra cũng ngại khi người khác phải chịu tang thương) sống trong Nam nên không bị gì, cũng không tận mắt chứng kiến, nhưng từng giờ từng giờ theo dõi chuyện quê (Hải Phòng), nghe các em các cháu bất đắc dĩ làm người tường thuật, chúng kể lại mọi điều đã, đang và cả sắp xảy ra, thấy thương lắm, lo lắm.
Chẳng hạn, tôi nhắn hỏi đứa cháu, cái mái che sân mày mới làm công phu như thế ra sao rồi, nó nhắn lại cháu cũng chả biết nữa, cháu đi trực ứng phó bão, còn đám ở nhà cố thủ hết trong phòng, chả biết nó có còn không, hay bị bão xơi rồi. Tôi chắc mẩm chẳng còn, bởi mái trên cao tít mười mấy mét, hai bên là tường nhà. Gió lộng vào, mái như cánh diều, bay bổng, khó mà trụ được.
Thứ Bảy, 7 tháng 9, 2024
Rễ cái
Tôi để ý phần lớn cây đổ (nhìn thân nó thì đoán tuổi khoảng trên dưới 20 năm) trong cơn bão số 3 Yagi đều chỉ có rễ ngang mà không có rễ cái (còn gọi là rễ cọc).
Đây là hậu quả của kiểu trồng cây to, cứ chặt phăng rễ cái rồi bê đến trồng chỗ này chỗ khác.
Cây không rễ cái mặc dù trồng xuống vẫn phát triển, nhất là bây giờ có nhiều cách chăm sóc, nhưng không thể nào chịu được gió mạnh. Điều đó ai cũng biết. Người xưa đã dạy rất kỹ về việc trồng cây, luôn nhấn mạnh phải trồng cây nhỏ có rễ cái.
Chỉ có đám ăn xổi ở thì, thích phô bày làm phách, lú lẫn ngu muội, phản khoa học thì mới khoái trồng cây to không có rễ cái. Nói thật, tôi cực kỳ coi thường và khinh kiểu trồng cây đó.
Nhẽ ra phải quăng ngay cái xẻng quấn xanh xanh đỏ đỏ, chu mỏ mắng chúng nó cây như thế thì ông đếch trồng, giả dép cho ông về.
Cần chấm dứt ngay kiểu làm ăn ba vạ này. Làm quan to mà kéo nhau đi trồng cây phản khoa học như vậy thì cũng không hơn gì đứa trẻ trâu chưa đến trường. Điều đơn giản mà không ngộ được, lại đòi làm lãnh đạo. Về, về vợ nuôi, chứ làm được trò gì.
Mà trồng người cũng vậy thôi. Chỉ tới khi có "bão" mới lộ ra tốt xấu, hay dở, chứ lúc bình thường chúng cao ngạo huênh hoang lắm.
Nguyễn Thông
Đây là hậu quả của kiểu trồng cây to, cứ chặt phăng rễ cái rồi bê đến trồng chỗ này chỗ khác.
Cây không rễ cái mặc dù trồng xuống vẫn phát triển, nhất là bây giờ có nhiều cách chăm sóc, nhưng không thể nào chịu được gió mạnh. Điều đó ai cũng biết. Người xưa đã dạy rất kỹ về việc trồng cây, luôn nhấn mạnh phải trồng cây nhỏ có rễ cái.
Chỉ có đám ăn xổi ở thì, thích phô bày làm phách, lú lẫn ngu muội, phản khoa học thì mới khoái trồng cây to không có rễ cái. Nói thật, tôi cực kỳ coi thường và khinh kiểu trồng cây đó.
Nhẽ ra phải quăng ngay cái xẻng quấn xanh xanh đỏ đỏ, chu mỏ mắng chúng nó cây như thế thì ông đếch trồng, giả dép cho ông về.
Cần chấm dứt ngay kiểu làm ăn ba vạ này. Làm quan to mà kéo nhau đi trồng cây phản khoa học như vậy thì cũng không hơn gì đứa trẻ trâu chưa đến trường. Điều đơn giản mà không ngộ được, lại đòi làm lãnh đạo. Về, về vợ nuôi, chứ làm được trò gì.
Mà trồng người cũng vậy thôi. Chỉ tới khi có "bão" mới lộ ra tốt xấu, hay dở, chứ lúc bình thường chúng cao ngạo huênh hoang lắm.
Nguyễn Thông
Thứ Sáu, 6 tháng 9, 2024
Đội quân chủ lực bị bỏ rơi
Ở nước ta, lâu nay nông dân được bộ máy tuyên truyền nhà nước tôn vinh, gọi là “đội quân chủ lực của cách mạng”. Những ông to bà nhớn khi đề cập tới nông dân đều dùng mấy chữ ấy. Cho sang mồm.
Tháng 7 tây (chứ không phải tháng 7 cô hồn) năm nay, đối với tôi sự kiện đáng nhớ nhất và ý nghĩa nhất là việc tăng lương, thực hiện ngay từ ngày đầu tháng. Cụ thể nhà nước điều chỉnh tăng lương cơ sở, người đang làm việc mà hưởng lương (cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, nhân viên) được thêm 30%, còn người về hưu tăng 15%, so với tháng 6. Đó mới là điều thực sự có ý nghĩa trong tháng 7, chứ những chuyện khác cũng thường thôi, chả đáng ồn ào.
Tất nhiên, trong vụ tăng lương này vẫn còn thứ cần bàn, chẳng hạn cách đối xử với người về hưu, nhưng phải nói, đó là tin vui, niềm vui, của cả dân lẫn chính phủ. Bà Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà còn hăng hái giải thích về niềm vui ấy cơ mà. Được ít cũng mừng, nhiều lại càng mừng. Ai chẳng thích tiền, nhất là lúc cuộc sống đầy khó khăn. Quá khó là đằng khác, chứ không phải như ai nói “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như hiện nay”. Lý luận bao giờ chẳng hay, nhưng giữa lý luận và thực tế vẫn khoảng xa vời. Thực tế thế nào, dân chúng cần lao đều rõ, bởi nó ngay trước mắt, nó hằng ngày xung quanh mình.
Tháng 7 tây (chứ không phải tháng 7 cô hồn) năm nay, đối với tôi sự kiện đáng nhớ nhất và ý nghĩa nhất là việc tăng lương, thực hiện ngay từ ngày đầu tháng. Cụ thể nhà nước điều chỉnh tăng lương cơ sở, người đang làm việc mà hưởng lương (cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, nhân viên) được thêm 30%, còn người về hưu tăng 15%, so với tháng 6. Đó mới là điều thực sự có ý nghĩa trong tháng 7, chứ những chuyện khác cũng thường thôi, chả đáng ồn ào.
Tất nhiên, trong vụ tăng lương này vẫn còn thứ cần bàn, chẳng hạn cách đối xử với người về hưu, nhưng phải nói, đó là tin vui, niềm vui, của cả dân lẫn chính phủ. Bà Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà còn hăng hái giải thích về niềm vui ấy cơ mà. Được ít cũng mừng, nhiều lại càng mừng. Ai chẳng thích tiền, nhất là lúc cuộc sống đầy khó khăn. Quá khó là đằng khác, chứ không phải như ai nói “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như hiện nay”. Lý luận bao giờ chẳng hay, nhưng giữa lý luận và thực tế vẫn khoảng xa vời. Thực tế thế nào, dân chúng cần lao đều rõ, bởi nó ngay trước mắt, nó hằng ngày xung quanh mình.
Thứ Tư, 4 tháng 9, 2024
Vụn về Hưng Yên (phần 4)
Đầu tháng 10.1972, tôi nhận được giấy báo nhập học. Khoa văn sơ tán tuốt tận ven sông Cầu, nằm rải rác ở hai huyện Yên Phong, Hiệp Hòa tỉnh Hà Bắc, muốn từ huyện này qua huyện kia phải lụy phà Đông Xuyên (nghe đâu giờ đã có cầu Đông Xuyên đẹp lắm). Cái tên tỉnh thực ra chẳng gắn gì với tên 2 tỉnh cũ Bắc Ninh, Bắc Giang nhập lại. Đơn giản nó ở phía bắc Hà Nội nên gọi là Hà Bắc thôi, nghe người nhớn bảo vậy.
Lúc này chiến tranh phá hoại lần 2 của Mỹ ở miền Bắc rất ác liệt. Đường số 5, con đường duy nhất từ Hải Phòng lên Hà Nội (và ngược lại, từ Hà Nội xuống Phòng) bị bom đánh tan nát. Ngày nào cũng bom rơi đạn nổ, nhất là trên 3 cây cầu chiến lược trọng yếu Long Biên, Phú Lương, Lai Vu. Cầu Long Biên được tên lửa và súng cao xạ bảo vệ kỹ lưỡng nên còn, chứ Phú Lương và Lai Vu đã bị đánh sập, phải thay tạm bằng cầu phao. Ở Hải Phòng, mấy cầu Niệm, Rào, Thượng Lý sập hết. Tới đợt 12 ngày đêm tháng 12 thì cả cầu Long Biên cũng bị bom laser cắt đứt luôn.
Lúc này chiến tranh phá hoại lần 2 của Mỹ ở miền Bắc rất ác liệt. Đường số 5, con đường duy nhất từ Hải Phòng lên Hà Nội (và ngược lại, từ Hà Nội xuống Phòng) bị bom đánh tan nát. Ngày nào cũng bom rơi đạn nổ, nhất là trên 3 cây cầu chiến lược trọng yếu Long Biên, Phú Lương, Lai Vu. Cầu Long Biên được tên lửa và súng cao xạ bảo vệ kỹ lưỡng nên còn, chứ Phú Lương và Lai Vu đã bị đánh sập, phải thay tạm bằng cầu phao. Ở Hải Phòng, mấy cầu Niệm, Rào, Thượng Lý sập hết. Tới đợt 12 ngày đêm tháng 12 thì cả cầu Long Biên cũng bị bom laser cắt đứt luôn.
Thứ Ba, 3 tháng 9, 2024
Hai bài thơ của bác Nguyễn Duy ngày 2.9
Nhà thơ Nguyễn Duy là tên tuổi không xa lạ với đời sống văn chương xứ này. Hôm qua, ngày lễ trọng của nhà nước, Quốc khánh 2.9, bác viết và gửi cho tôi 2 bài dưới đây. Tôi mạn phép đăng vào blog nhà, như một cách lưu lại lịch sử, cũng để làm tư liệu.
Tôi tôn trọng nguyên bản, không sửa chữa thay đổi gì, cả những chữ viết in, viết hoa của bác.
Tết Độc Lập - Cụng Ly Nhớ HUY ĐỨC
"Một ngày tù nghìn thu ở ngoài
Lời nói người xưa đâu có sai"
Nhớ con nhớ bạn nhớ bồ bịch
Nhớ rượu nhớ mồi nhớ lai rai...
*
"Thân thể ở trong lao
Tinh thần ở ngoài lao
Muốn nên sự nghiệp lớn
Tinh thần phải càng cao"
*
Bốn tháng áo có thay?
Bốn tháng có được tắm?
Răng có rụng chiếc nào?
Tóc đã toàn phần trắng?
*
Thì hãy gắng làm theo lời Bác dặn
Thả hồn thơ mà chờ tự do
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng dòm khe cửa ngắm nhà... hổ.
2.9.24 (Chén rượu suông cụng với hồn mình)
Tết Độc Lập - Cụng Ly Nhớ HUY ĐỨC
"Một ngày tù nghìn thu ở ngoài
Lời nói người xưa đâu có sai"
Nhớ con nhớ bạn nhớ bồ bịch
Nhớ rượu nhớ mồi nhớ lai rai...
*
"Thân thể ở trong lao
Tinh thần ở ngoài lao
Muốn nên sự nghiệp lớn
Tinh thần phải càng cao"
*
Bốn tháng áo có thay?
Bốn tháng có được tắm?
Răng có rụng chiếc nào?
Tóc đã toàn phần trắng?
*
Thì hãy gắng làm theo lời Bác dặn
Thả hồn thơ mà chờ tự do
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng dòm khe cửa ngắm nhà... hổ.
2.9.24 (Chén rượu suông cụng với hồn mình)
Thứ Hai, 2 tháng 9, 2024
Chuyện Tam quốc
Lễ. Quốc khánh 2.9. Người ta mò ra đường đi chơi cả, nhà cháu ở nhà chả biết làm gì, nhớ lại chuyện Tam quốc. Cũng có một thời đọc sách, mê sách, vẫn mê tới tận bây giờ, có những quyển đọc đi đọc lại cả chục lần không chán.
Mùa hạ tháng 7, Ngụy chủ Tào Tuấn cử đại đô đốc Tào Hưu dẫn quân trấn giữ mặt đông, lựa thời cơ đánh Ngô. Hưu dòng tộc Tào chứ không phải hạng tướng trí dũng. Biết vậy, thái thú Phiên Dương Chu Phường bên Đông Ngô lập mưu lừa Hưu. Phường hứa sẽ đầu hàng Hưu, đưa quân Ngụy vào chiếm đất Ngô, mặt khác Phường báo cho Lục Tốn tổng chỉ huy quân Ngô biết.
Gặp nhau, thấy Hưu còn tỏ ý nghi ngờ, Phường liền rút gươm định… tự sát, Hưu vội vàng ngăn cản, ôm Phường giữ lại (gớm, nó có sát cái đếch). Thấy Hưu chưa quyết, Phường liền túm nguyên chỏm tóc mình, rút gươm bén cắt cái xoẹt, bảo Hưu, thưa đại đô đốc, thân này chưa chết cho ngài tỏ được vừa lòng thì đây là thứ do cha mẹ sinh ra, tôi cắt để giãi bụng thực. Hưu liền vội gật gật tin Phường (mẹ kiếp, tóc là quái gì mà cũng tin nó).
Mùa hạ tháng 7, Ngụy chủ Tào Tuấn cử đại đô đốc Tào Hưu dẫn quân trấn giữ mặt đông, lựa thời cơ đánh Ngô. Hưu dòng tộc Tào chứ không phải hạng tướng trí dũng. Biết vậy, thái thú Phiên Dương Chu Phường bên Đông Ngô lập mưu lừa Hưu. Phường hứa sẽ đầu hàng Hưu, đưa quân Ngụy vào chiếm đất Ngô, mặt khác Phường báo cho Lục Tốn tổng chỉ huy quân Ngô biết.
Gặp nhau, thấy Hưu còn tỏ ý nghi ngờ, Phường liền rút gươm định… tự sát, Hưu vội vàng ngăn cản, ôm Phường giữ lại (gớm, nó có sát cái đếch). Thấy Hưu chưa quyết, Phường liền túm nguyên chỏm tóc mình, rút gươm bén cắt cái xoẹt, bảo Hưu, thưa đại đô đốc, thân này chưa chết cho ngài tỏ được vừa lòng thì đây là thứ do cha mẹ sinh ra, tôi cắt để giãi bụng thực. Hưu liền vội gật gật tin Phường (mẹ kiếp, tóc là quái gì mà cũng tin nó).
Vụn về Hưng Yên (kỳ 3)
Thời thập niên 70 thế kỷ trước (thêm chữ thế kỷ vào nghe xa xôi quá nhưng thực ra cách nay mới hơn 50 năm), từ Hải Phòng quê tôi lên Hà Nội có 2 cách (2 lối) là đường sắt và đường bộ (đường số 5). Đường sắt, đi riết nhớ tên từng ga, nếu tính từ Hà Nội về Phòng qua các ga Hàng Cỏ, Long Biên, Gia Lâm, Phú Thụy, Như Quỳnh, Lạc Đạo, Cẩm Giàng, Cao Xá, Hải Dương, qua một số ga trên đất Hải Dương nữa thì tới đất Phòng với Dụ Nghĩa, Chợ Hỗ, Vật Cách, Thượng Lý, rồi đích cuối là ga Hải Phòng trên đường Lương Khánh Thiện, đường này từ thời Pháp dân quen gọi phố ga. Trên đất Hưng Yên, tàu hỏa chỉ dừng ở 2 ga Như Quỳnh, Lạc Đạo, mươi phút rồi lại xọc xạch xọc xạch đi, có nhẽ vì thế hiểu biết của tôi về vùng đất nhãn cũng chả được nhiều.
Nhưng bù lại, nếu mua được vé ô tô theo đường bộ số 5 thì ngó nhìn cảnh sắc Hưng Yên cũng khơ khớ. Đường 5 là quốc lộ, con đường to nhất ở miền Bắc lúc ấy, còn hơn cả đường số 1 xuyên Việt khi đó bị chặn lại trên đất Vĩnh Linh, chỗ đầu cầu Hiền Lương bờ bắc sông Bến Hải. Suốt 4 năm rưỡi đại học, mỗi năm đi về ít nhất 2 lần hè và tết, tôi thường chầu chực, xếp hàng mua vé xe khách, hai đầu bến là bến Quần Ngựa (Hải Phòng) và bến Nứa (bến Long Biên, Hà Nội). Giờ nhớ lại cảnh “tham gia giao thông” xe khách thuở ấy, như có dòng ớn lạnh dọc sống lưng, sởn gai ốc, bởi sự kinh hoàng, khốn nạn không thể tả còn hằn trong ký ức.
Nhưng bù lại, nếu mua được vé ô tô theo đường bộ số 5 thì ngó nhìn cảnh sắc Hưng Yên cũng khơ khớ. Đường 5 là quốc lộ, con đường to nhất ở miền Bắc lúc ấy, còn hơn cả đường số 1 xuyên Việt khi đó bị chặn lại trên đất Vĩnh Linh, chỗ đầu cầu Hiền Lương bờ bắc sông Bến Hải. Suốt 4 năm rưỡi đại học, mỗi năm đi về ít nhất 2 lần hè và tết, tôi thường chầu chực, xếp hàng mua vé xe khách, hai đầu bến là bến Quần Ngựa (Hải Phòng) và bến Nứa (bến Long Biên, Hà Nội). Giờ nhớ lại cảnh “tham gia giao thông” xe khách thuở ấy, như có dòng ớn lạnh dọc sống lưng, sởn gai ốc, bởi sự kinh hoàng, khốn nạn không thể tả còn hằn trong ký ức.
Chủ Nhật, 1 tháng 9, 2024
Vụn về Hưng Yên (kỳ 2)
Không phải chỉ có các cụ văn nghệ sĩ như Khương Hữu Dụng, Nguyễn Văn Tý, Tú Mỡ Hồ Trọng Hiếu nhắc nhỏm về Hưng Yên. Trong thơ văn nhạc miền Bắc thời trước 75 người ta vẫn biết tới Huy Cận với bài “Cô gái Hưng Yên đi mở mang Tây Bắc” (bài này được đưa vào sách Trích giảng văn học, tức sách giáo khoa bây giờ), với Chế Lan Viên chỉ vài câu thoáng qua thôi nhưng khá ấn tượng “Ong bay khu nhà Tỉnh ủy Hưng Yên/Mật đồng bằng mùa nhãn ngọt môi em” (một tay bạn tôi thời lớp 10, anh Vũ Trường Thành, có lần bảo tao mà biết làm thơ ngọt như ông Chế, tao tán thì khối con chết), rồi thơ về chị Phạm Thị Vách “giỏi thay con gái đàn bà mà ghê” chiến sĩ thi đua toàn quốc ngành thủy lợi, sau được phong anh hùng lao động… Hưng Yên tuy “nhỏ nhưng có võ” chứ không nhàn nhạt như nhiều tỉnh miền Bắc.
Thời tôi học cuối cấp 2 (lớp 7) và những năm cấp 3, nhà trường và đoàn thanh niên thường xuyên kêu gọi phải học tập 4 tấm gương, bây giờ gọi là idol: Pavel Corsaghin, Nguyễn Văn Trỗi, Lê Mã Lương và Vương Đình Cung.
Pavel thì ai cũng biết mà không biết, bởi chỉ nghe người ta tán tụng qua sách, cuốn “sách gối đầu giường” “Thép đã tôi thế đấy”, nhất là cái câu “Đời người chỉ sống có một lần, phải sống sao cho khỏi xót xa ân hận bởi những năm tháng đã sống hoài sống phí” (chả biết ông Thép Mới dịch có thêm câu này vào cho hợp với hoàn cảnh thực tiễn Việt Nam không), vừa rồi có một ông to trích dẫn lại nhưng giấu nguồn khiến thiên hạ khen nức nở sao cụ ấy lập ngôn thấm thía thế.
Thời tôi học cuối cấp 2 (lớp 7) và những năm cấp 3, nhà trường và đoàn thanh niên thường xuyên kêu gọi phải học tập 4 tấm gương, bây giờ gọi là idol: Pavel Corsaghin, Nguyễn Văn Trỗi, Lê Mã Lương và Vương Đình Cung.
Pavel thì ai cũng biết mà không biết, bởi chỉ nghe người ta tán tụng qua sách, cuốn “sách gối đầu giường” “Thép đã tôi thế đấy”, nhất là cái câu “Đời người chỉ sống có một lần, phải sống sao cho khỏi xót xa ân hận bởi những năm tháng đã sống hoài sống phí” (chả biết ông Thép Mới dịch có thêm câu này vào cho hợp với hoàn cảnh thực tiễn Việt Nam không), vừa rồi có một ông to trích dẫn lại nhưng giấu nguồn khiến thiên hạ khen nức nở sao cụ ấy lập ngôn thấm thía thế.
Thứ Bảy, 31 tháng 8, 2024
Vụn về Hưng Yên
Bây giờ mà nhắc tới Hưng Yên, thiên hạ gọi là “đu trend”, nhưng bài này đã ủ trong ký ức nhà cháu lâu rồi, giờ mới biên ra thôi.
Do nằm ở phía đông kinh thành Thăng Long nên vùng Hưng Yên, Hải Dương xưa được gọi là xứ đông, tỉnh đông. Tôi nhớ hồi còn bé học cấp 1, hình như lớp 4, được học bài thơ “Nhi đồng Nguyễn Văn Bảo” của cụ Tú Mỡ Hồ Trọng Hiếu. Cụ Tú ca ngợi em thiếu nhi tên Bảo người tỉnh đông, “Nguyễn Văn Bảo mới lên mười tuổi/Quê quán em ở dưới tỉnh đông/Em là con một nhà nông/Cha mẹ vất vả sống trong bần hàn/May nhờ có bình dân học vụ/Em Bảo ta cũng đủ học hành/Người lanh lợi trí thông minh/Em là một cậu học sinh hoàn toàn”… Những ai sinh thập niên 50 ở miền Bắc mà có đi học đều thuộc bài này.
Nhà thơ kể em Bảo yêu nước thương nòi, tham gia kháng chiến “trong đoàn thể nhi đồng cứu quốc/Em là tay gân guốc dạ gan/Nhiều phen giúp việc giỏi giang/Cho bộ đội hoặc cho đoàn dân quân”. Rồi “Đến hôm mùng sáu tháng tư/Bỗng đâu giặc Pháp lù lù kéo sang/Qua Kẻ Sặt ngang tàng hung dữ/Khác nào như một lũ sài lang”, em Bảo nhập đội quân du kích, làm giao liên cho bộ đội đánh giặc, rơi vào ổ phục kích, “Bị chúng bắn tứ tung em ngã/Chết thiêng liêng em đã hả lòng/Tuổi thơ chí khí anh hùng/Nêu gương anh dũng nhi đồng Việt Nam”. Đó là người Hưng Yên đầu tiên mà tôi biết qua văn nghệ. (ở đây ghi chú thêm: Kẻ Sặt thuộc huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương, giáp Hưng Yên. Nơi này có đồn rất lớn của quân Pháp, đánh Hưng Yên cũng kéo từ Kẻ Sặt). Lạ là bây giờ gõ tìm khắp nơi, kể cả Gu gồ cũng không thấy bài này. Nó chỉ còn trong trí nhớ U70, U80, họ về chầu ông bà vải là mất luôn.
Do nằm ở phía đông kinh thành Thăng Long nên vùng Hưng Yên, Hải Dương xưa được gọi là xứ đông, tỉnh đông. Tôi nhớ hồi còn bé học cấp 1, hình như lớp 4, được học bài thơ “Nhi đồng Nguyễn Văn Bảo” của cụ Tú Mỡ Hồ Trọng Hiếu. Cụ Tú ca ngợi em thiếu nhi tên Bảo người tỉnh đông, “Nguyễn Văn Bảo mới lên mười tuổi/Quê quán em ở dưới tỉnh đông/Em là con một nhà nông/Cha mẹ vất vả sống trong bần hàn/May nhờ có bình dân học vụ/Em Bảo ta cũng đủ học hành/Người lanh lợi trí thông minh/Em là một cậu học sinh hoàn toàn”… Những ai sinh thập niên 50 ở miền Bắc mà có đi học đều thuộc bài này.
Nhà thơ kể em Bảo yêu nước thương nòi, tham gia kháng chiến “trong đoàn thể nhi đồng cứu quốc/Em là tay gân guốc dạ gan/Nhiều phen giúp việc giỏi giang/Cho bộ đội hoặc cho đoàn dân quân”. Rồi “Đến hôm mùng sáu tháng tư/Bỗng đâu giặc Pháp lù lù kéo sang/Qua Kẻ Sặt ngang tàng hung dữ/Khác nào như một lũ sài lang”, em Bảo nhập đội quân du kích, làm giao liên cho bộ đội đánh giặc, rơi vào ổ phục kích, “Bị chúng bắn tứ tung em ngã/Chết thiêng liêng em đã hả lòng/Tuổi thơ chí khí anh hùng/Nêu gương anh dũng nhi đồng Việt Nam”. Đó là người Hưng Yên đầu tiên mà tôi biết qua văn nghệ. (ở đây ghi chú thêm: Kẻ Sặt thuộc huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương, giáp Hưng Yên. Nơi này có đồn rất lớn của quân Pháp, đánh Hưng Yên cũng kéo từ Kẻ Sặt). Lạ là bây giờ gõ tìm khắp nơi, kể cả Gu gồ cũng không thấy bài này. Nó chỉ còn trong trí nhớ U70, U80, họ về chầu ông bà vải là mất luôn.
Thứ Sáu, 30 tháng 8, 2024
Góp ý với nhà báo (phóng viên, biên tập viên): Cành, nhánh, nhành
Hôm 9.8, tin thời sự nóng được thiên hạ quan tâm là vụ chết người ở công viên Tao Đàn (TP.HCM), cành cây gẫy từ trên cao rơi xuống làm chết 2 người, bị thương 3 người khi các nạn nhân đang tập thể dục buổi sáng. Tội nghiệp. Còn hôm trước là vụ gần chục chiếc xe tông nhau lúc xuống cầu Phú Mỹ, tan nát cả, cũng ở TP.HCM.
Đó là những điều “bất khả kháng”, khó tránh hoặc không tránh được. Nhưng tôi muốn đề cập chuyện khác, là việc dùng tiếng Việt của báo chí quốc doanh.
Hầu hết báo khi đưa tin về vụ công viên Tao Đàn, kể cả những báo lớn, chững chạc như Tuổi Trẻ, Tiền Phong, VnExpess, Vietnamnet đều rút tít “gãy nhánh cây”. Có nhẽ chỉ 2 tờ chững chạc hơn là Thanh Niên và Lao Động viết gần đúng “gãy cây”.
Những bức ảnh chụp hiện trường cho thấy không phải “gãy/gẫy nhánh cây”, cũng không phải chung chung “gãy cây”. Phải nói/viết “gãy cành cây” mới đúng, mới chính xác.
Đó là những điều “bất khả kháng”, khó tránh hoặc không tránh được. Nhưng tôi muốn đề cập chuyện khác, là việc dùng tiếng Việt của báo chí quốc doanh.
Hầu hết báo khi đưa tin về vụ công viên Tao Đàn, kể cả những báo lớn, chững chạc như Tuổi Trẻ, Tiền Phong, VnExpess, Vietnamnet đều rút tít “gãy nhánh cây”. Có nhẽ chỉ 2 tờ chững chạc hơn là Thanh Niên và Lao Động viết gần đúng “gãy cây”.
Những bức ảnh chụp hiện trường cho thấy không phải “gãy/gẫy nhánh cây”, cũng không phải chung chung “gãy cây”. Phải nói/viết “gãy cành cây” mới đúng, mới chính xác.
Thứ Năm, 29 tháng 8, 2024
Vàng, lại nói về vàng
Ở xứ này, bất cứ thứ gì đều có thể làm con người phát điên. Chẳng hạn vàng.
Nói chi thì nói, vàng chỉ là hàng hóa, dù có được xem như loại
hàng đặc biệt đi chăng nữa, nó vẫn là hàng hóa. Chính những nhà quản lý kinh tế
với tư duy quản trị quá lỗi thời đã biến vàng từ hàng hóa vật chất thành thứ
phi vật chất, từ giá trị thực thành giá trị ảo.
Do không thực thi kinh tế thị trường đúng nghĩa (mặc dù nhà cai trị luôn kêu gào các nước công nhận nền kinh tế xứ này là kinh tế thị trường) nên có những việc nhẽ ra chỉ cần xử lý rất đơn giản thì các ông bà ấy vẽ ra đủ trò, đủ cách vớ vẩn nhố nhăng, không theo bất cứ quy tắc nào. Thích là nhích. Chính sách đi từ thất bại này đến thất bại khác, còn dân thì lãnh đủ. Vàng là ví dụ cụ thể.
Thứ Tư, 28 tháng 8, 2024
Quyền lực và ngôn ngữ
Cũng chưa lâu, độ dăm sáu năm trở lại đây, các văn bản của nhà nước, bài trên báo chí quốc doanh thường biên/ghi là "phòng, chống tham nhũng", có dấu phẩy giữa hai chữ phòng và chống.
Tôi có nghe, đó là ý chí của ông trùm tổng, khi hăng hái đốt lò, ông đã chỉ đạo các lực lượng thi hành và báo chí rằng không thể nói chung chung phòng chống tham nhũng mà phải là phòng, chống tham nhũng. Nghĩa là phân biệt 2 nhiệm vụ phòng và chống cho rõ rệt.
Ông ta, tôi để ý, rất thích dùng từ này nọ, thích chế biến, để lại dấu ấn riêng. Thường những anh học và theo đòi văn chương, lại chuyên về lý luận vẫn có thói lập dị như vậy. Đúng hay sai, bản thân đương sự không cần biết, bởi luôn cho mình là đúng. Còn kẻ dưới vừa sợ vừa nịnh, cứ răm rắp tuân chỉ, cấm dám hó hé cãi lại. Ngu gì cãi, mất phần xôi thịt.
Tôi có nghe, đó là ý chí của ông trùm tổng, khi hăng hái đốt lò, ông đã chỉ đạo các lực lượng thi hành và báo chí rằng không thể nói chung chung phòng chống tham nhũng mà phải là phòng, chống tham nhũng. Nghĩa là phân biệt 2 nhiệm vụ phòng và chống cho rõ rệt.
Ông ta, tôi để ý, rất thích dùng từ này nọ, thích chế biến, để lại dấu ấn riêng. Thường những anh học và theo đòi văn chương, lại chuyên về lý luận vẫn có thói lập dị như vậy. Đúng hay sai, bản thân đương sự không cần biết, bởi luôn cho mình là đúng. Còn kẻ dưới vừa sợ vừa nịnh, cứ răm rắp tuân chỉ, cấm dám hó hé cãi lại. Ngu gì cãi, mất phần xôi thịt.
Suy tôn
Dạo cuối tháng 7 rồi, nhiều lúc nhà cháu ngẩn ngơ không biết mình đang sống ở đâu, Việt Nam đất nước ta ơi mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn, hay bên Triều Tiên tục gọi Bắc Hàn. Có lúc cứ nghĩ hay mình ở Triều Tiên thật, thấy người ta sụt sịt khóc khô khóc ướt quá trời.
Hôm nay lại ngơ ngẩn. Cứ ngẩn ngẩn ngơ ngơ kiểu này, chẳng khác
gì đang hộ khẩu KT3 trong bệnh viện tâm thần. Mình rõ ràng sống thời dép lốp
bèo dâu lên tàu vũ trụ, 4 chấm không chấm khiếc, hay là đang thời phong kiến vậy.
Đã từng nghe “rồng 5 móng vua quan thành bụi đất” rồi kia mà, chả nhẽ vua chúa tái
sinh, hiện về đòi cướp lại chính quyền.
Ấy là lâu lẩu lầu lâu mới được nghe, được đọc lại từ “suy tôn”. Cái từ gốc Hán Việt ni có từ thời nào, không ai biết, chỉ biết ngày xưa, thời phong kiến hay dùng.
Thứ Ba, 27 tháng 8, 2024
Huy Đức (kỳ 4)
Huy Đức, nói theo kiểu Nguyễn Huy Thiệp, gốc nông thôn nông nghiệp nông dân (tam nông) đặc sệt, nhưng trời đặc ân cho nghiệp viết, giỏi ít ai bằng. Làm báo, y mau chóng tạo dựng vị trí đặc biệt. So với người trong nghề, y nổi trội ở nhiều mảng miếng, mà tài đặc biệt là đặt câu hỏi khi phỏng vấn. Những câu hỏi giản dị, không công thức, không uốn éo mưu mẹo, không đao to búa lớn, không lừa miếng, nhưng cuốn người được hỏi vào ý định của đứa hỏi, nhất là luôn đáp ứng được khát khao tìm hiểu của bạn đọc. Tôi đã từng đọc rất nhiều bài phỏng vấn của Huy Đức, nể lăn. Nhiều người trong đám bạn nghề không giấu diếm mà khen rằng, riêng về phỏng vấn thì Huy Đức là số 1. Tìm ra kẻ cạnh tranh hơi bị khó.
Chả thế, bác Nguyễn Thị Ngọc Hải, một tay làm báo lão luyện, từng là đàn chị, "sếp" của sếp tôi, lâu nay được trường đại học mời dạy nghề báo cho sinh viên, khi giảng chuyên đề phỏng vấn đã nghĩ ngay tới việc triệu Huy Đức tới làm giáo cụ trực quan. Kinh nghiệm thực tế và tư duy sắc sảo của y còn hơn chán vạn thứ lý luận khô khan của các trường báo chí, tuyên giáo, tuyên huấn, tuyên truyền. Thời những năm 90, khi chưa làm báo, tôi và các đồng nghiệp dạy học chăm đọc báo nói với nhau "thằng Huy Đức giỏi nhất ở phỏng vấn, bởi nó đặt câu hỏi giỏi cực kỳ, khiến con cua trong lỗ cũng phải bò ra".
Chả thế, bác Nguyễn Thị Ngọc Hải, một tay làm báo lão luyện, từng là đàn chị, "sếp" của sếp tôi, lâu nay được trường đại học mời dạy nghề báo cho sinh viên, khi giảng chuyên đề phỏng vấn đã nghĩ ngay tới việc triệu Huy Đức tới làm giáo cụ trực quan. Kinh nghiệm thực tế và tư duy sắc sảo của y còn hơn chán vạn thứ lý luận khô khan của các trường báo chí, tuyên giáo, tuyên huấn, tuyên truyền. Thời những năm 90, khi chưa làm báo, tôi và các đồng nghiệp dạy học chăm đọc báo nói với nhau "thằng Huy Đức giỏi nhất ở phỏng vấn, bởi nó đặt câu hỏi giỏi cực kỳ, khiến con cua trong lỗ cũng phải bò ra".
Thứ Hai, 26 tháng 8, 2024
Cách mạng màu... đỏ
Hôm 21 và 22.6, báo chí mậu dịch đồng loạt đưa tin Bộ Chính trị, Ban Bí thư, và trung ương (tất nhiên đều của đảng) đồng ý để ông Đinh Tiến Dũng trong nhóm 20 được “thôi” các chức vụ: Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Trung ương đảng, Bí thư Thành ủy Hà Nội và nhiều chức vụ lằng nhằng dây điện khác. Đây là chuyện riêng của đảng, nhẽ ra dân không cần quan tâm. Tất nhiên, quốc hội sẽ theo chỉ thị, chỉ đạo của đảng bãi chức đại biểu quốc hội của ông Dũng, cũng kiểu cho “thôi”. Quốc hội chả là gì, khi đảng đã sức xuống, thì cứ thế mà làm.
Về sự việc này, có nhiều nhố nhăng. Nhẽ ra từ quan chí dân,
ai làm sai làm bậy, cứ chiểu theo pháp luật mà xử lý, không phân biệt quan hay
dân. Đâu có cái thói quan làm sai thì chỉ xin lỗi, còn dân sai đã có pháp luật.
Tay Mai Tiến Dũng cả đời không biết nó có làm được điều gì để lại tiếng thơm
hay không, nhưng phát ngôn được câu ấy quả thật lưu danh với đời.
Cả một bộ máy, từ ông cao nhất tới đứa cán bộ quèn, cả hệ thống chính trị với vô vàn tổ chức đoàn thể, cả hệ thống tuyên truyền truyên giáo dày đặc… lúc nào cũng mở loa ca ngợi cuộc chống tham nhũng, nào lò đượm củi gộc, củi khô củi tươi, kiên quyết đến cùng, không có vùng cấm, nhưng khi cần đốt thì lại rơm ướt rạ ẩm, bật diêm không cháy, lách kiểu này, né kiểu khác. Rõ nhất là việc tạo điều kiện cho đương sự “tự nguyện” làm đơn xin nghỉ việc, xin thôi chức, xin nghỉ theo nguyện vọng cá nhân. Cứ như trò đùa, coi thiên hạ không ra gì.
Huy Đức (kỳ 3)
Cùng thời gian 1996 ấy, Yên Ba cũng về. Tờ báo nào có y tòng sự quả là điều may mắn, cũng xêm xêm như có Huy Đức vậy. Trước đó, tôi chỉ nghe danh con người có cái tên hơi Tàu này, nhưng biết đó là người tài. Giỏi ngoại ngữ, viết về đủ mảng, nhất là mảng phóng sự, bóng đá và văn học cổ. Văn chương câu cú ngữ pháp cực kỳ chuẩn mực. Báo Thanh Niên mà có Yên Ba khác gì Lưu Bị vời được Khổng Minh mà không cần phải “tam cố thảo lư”. Tôi còn nghe y là chuyên gia về sách cổ, nhất là bộ “Tam quốc diễn nghĩa” (La Quán Trung) do cụ Phan Kế Bính (tác giả của cuốn “Việt Nam phong tục” dịch), cụ Bùi Kỷ hiệu đính, từng được Nhà xuất bản Phổ thông ở miền Bắc in năm 1959. Nghe kể Yên Ba yêu sách còn hơn cả yêu vợ, mà y mấy vợ thì tôi không rõ.
Hồi trước, hiếm nhà nào có bộ truyện 13 tập này, tôi thời đi
học cũng chỉ đọc ké. Mãi tới năm 2009, Yên Ba liên kết với Nhà xuất bản Văn học
tổ chức in lại bộ Tam quốc Phan Kế Bính 13 tập, tất cả chữ nghĩa, màu sắc,
tranh vẽ, dấu chấm dấu phẩy y xì, không khác một chi tiết nào, quả thật rất
đáng nể về thú mê sách. Tôi lập tức ra ngay nhà sách gần cơ quan tậu về 2 bộ, một
cho mình, một biếu bác Đặng Thanh Tịnh, người mê sách. Một hôm, lão Nguyễn Một
gửi cho tôi cuốn tiểu thuyết mới mới của y (Một) “Giờ thứ 6 và giờ thứ 9”, lật
coi người biên tập (do bệnh nghề nghiệp), thấy đề Nguyễn Văn Yên (Yên Ba), quá
khiếp. Ai dám bảo “Yên Ba giang thượng sử nhân sầu”, nhầm to. Người tài quanh
ta lắm thế. Có ai đó trong cuộc gặp “mừng sinh nhật yên ba” ở Sài Gòn còn nói
nhỏ nhưng đủ cho mọi người nghe thấy, nó còn đóng quan 5 trong quân đội, ở báo
Quân đội nhân dân chứ đùa (cuộc gặp này tôi sẽ biên sau)
Huy Đức, Dương Minh Long, Yên Ba trổ tài ở Thanh Niên, người được vài tháng, kẻ ráng hơn năm, rồi lần lượt rút, lặng lẽ ra đi. Sau này cả Tuấn Khanh, Trần Việt Đức cũng thế. Có lẽ đất chưa đủ lành cho chim đậu, trời chưa đủ cao rộng cho đại bàng tung cánh. Mấy hôm trước, sau khi Huy Đức bị bắt, anh Nguyễn Công Thành, một tay ảnh sừng sỏ, thâm niên cao nhất ở báo Tuổi Trẻ cho tới giờ, bảo tôi rằng Huy Đức đã nhận ra rằng về Thanh Niên không được tự do tác nghiệp như từng hy vọng. (còn tiếp)
Chủ Nhật, 25 tháng 8, 2024
Huy Đức (kỳ 2)
Với ai chả biết, chứ riêng tôi, sự khoe mình là bạn của Huy Đức, có chơi với y, thì đó là trò lố, cú mượn lông công, dựa hơi mượn tiếng, chả hay ho. Mình chẳng là chi so với Huy Đức, dù thỉnh thoảng gặp nhau. Bạn danh tiếng của Huy Đức có hàng trăm hàng nghìn khắp trong nam ngoài bắc, mình là cái thá gì mà định chen vào chốn ấy.
Tôi vào đời bằng nghề dạy học. Dạy mãi đến… phát chán. Thực
ra thập niên 80 có người này người kia rủ đi làm báo (báo Tuổi Trẻ, báo Tin
Sáng) nhưng “lòng trẻ còn như cây lụa trắng”, quyết không bỏ nghề. Thời ấy, thỉnh
thoảng người ta phát trên loa bài hát của cụ Nguyễn Văn Quỳ “Yêu đời bao nhiêu
ta càng yêu nghề bấy nhiêu/Đời phơi phới vui, vui sách thơm thơm mùi giấy mới”.
Năm 1982, tôi nói với anh Hồ Quang Hy làm ở báo Tuổi Trẻ khi anh rủ đào ngũ, em
yêu nghề dạy lắm, em không đi đâu.
Người tính không bằng trời tính. Tới năm 1992 đói vàng mặt, tôi đành bỏ nghề đi làm thuê cho một công ty Hồng Kông. Năm 1996, công ty chuyển tới Thủ Đức, tôi đầu quân về báo Thanh Niên, chính thức tòng sự nghề báo, cái nghề đã đem cho mình nhiều niềm vui nỗi buồn. Giá như tôi nghe lời bác Hy thì còn về Tuổi Trẻ trước cả Huy Đức.
Thứ Bảy, 24 tháng 8, 2024
Huy Đức
Thoạt kỳ thủy, phải nói ngay, tôi viết bài này theo suy nghĩ, cảm nhận của tôi về một người đã quen/chơi mấy chục năm. Sự không đồng điệu với người khác chắc chắn có, thậm chí nhiều. Chả hạn tôi cũng quen một anh đồng nghiệp tòng sự bên đài VOV (báo nói), cũng từng không ít lần trò chuyện, y bảo sao lúc nào nói tới San vẩu chỉ thấy ông khen, nó có gì mà khen. Tôi không cãi, bách nhân bách tính, cãi làm gì.
Huy Đức, tức Trương Huy San (tên cúng cơm, hồi xưa tên thật của người nào đó, nhất là tên theo giấy khai sinh, thì gọi là tên cúng cơm, chứ không phải để chỉ người đã chết), tức Osin - một biệt ngữ lừng danh, thậm chí nổi tiếng hơn cả bút danh làm nghề và tên thật.
Những người/kẻ ghét Huy Đức cũng không thiếu, vì lý do nào đó, họ đặt cho đương sự cái tên xấu để thỏa bụng thù hằn của mình, chẳng hạn San hô, Đức vẩu. Tất nhiên, người bị đặt tên chả vì thế mà kém cỏi đi.
Nhưng gì thì gì, Huy Đức là một nhà báo, ký giả tài năng, thậm chí không ít người cho rằng làm báo giỏi nhất xứ này. Kể ra tìm một nhà báo giỏi nước ta thời hiện đại cũng không khó, kiểu như Thép Mới, Hoàng Tùng, Hữu Thọ, Sơn Tùng, Trần Đình Vân, Xuân Ba, Trần Đức Chính (Lý Sinh Sự), Hữu Ước…, tinh dững đấng bậc, nhưng hình như sự so cứ khập khiễng sao sao ấy, bởi cái giỏi, tài năng của những vị đó xét cho cùng vẫn là dạng “chim hót trong lồng”, múa tay trong bị, kiểu như “anh muốn đảng gọi anh đến nơi/hội ý về cuộc sống/điều động anh vào bộ tâm hồn quần chúng/giúp trung ương xây dựng những con người” (Lê Đạt). Vùng vẫy mấy cũng không thoát được đảng, vòng kim cô, chỉ như gã Tôn Ngộ Không phò Đường Tăng mà thôi.
Huy Đức, tức Trương Huy San (tên cúng cơm, hồi xưa tên thật của người nào đó, nhất là tên theo giấy khai sinh, thì gọi là tên cúng cơm, chứ không phải để chỉ người đã chết), tức Osin - một biệt ngữ lừng danh, thậm chí nổi tiếng hơn cả bút danh làm nghề và tên thật.
Những người/kẻ ghét Huy Đức cũng không thiếu, vì lý do nào đó, họ đặt cho đương sự cái tên xấu để thỏa bụng thù hằn của mình, chẳng hạn San hô, Đức vẩu. Tất nhiên, người bị đặt tên chả vì thế mà kém cỏi đi.
Nhưng gì thì gì, Huy Đức là một nhà báo, ký giả tài năng, thậm chí không ít người cho rằng làm báo giỏi nhất xứ này. Kể ra tìm một nhà báo giỏi nước ta thời hiện đại cũng không khó, kiểu như Thép Mới, Hoàng Tùng, Hữu Thọ, Sơn Tùng, Trần Đình Vân, Xuân Ba, Trần Đức Chính (Lý Sinh Sự), Hữu Ước…, tinh dững đấng bậc, nhưng hình như sự so cứ khập khiễng sao sao ấy, bởi cái giỏi, tài năng của những vị đó xét cho cùng vẫn là dạng “chim hót trong lồng”, múa tay trong bị, kiểu như “anh muốn đảng gọi anh đến nơi/hội ý về cuộc sống/điều động anh vào bộ tâm hồn quần chúng/giúp trung ương xây dựng những con người” (Lê Đạt). Vùng vẫy mấy cũng không thoát được đảng, vòng kim cô, chỉ như gã Tôn Ngộ Không phò Đường Tăng mà thôi.
Bến mê
Tôi nói thật, cái xứ này có được áp đặt một đội ngũ lãnh đạo cả triệu người đi chăng nữa mà những con người ấy vẫn một lòng "kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội" thì cũng chả đi đến đâu, được trò gì.
Mọi cuộc lên đường đều phải có đích cụ thể, chứ đi mãi với cái đích mơ hồ như vậy thì chỉ uổng công, mỏi chân, mất thời gian.
Hơn 2/3 thế kỷ cả nước này, dân tộc này phải trả giá đắt còn chưa đủ hay sao.
Nhân loại, địa cầu, nhất là khối xã hội chủ nghĩa đã thức tỉnh, mạnh dạn vứt bỏ nó vào sọt rác, là một thực tế hùng hồn không cần giải thích, chưa đủ để sáng mắt hay sao.
Đừng mãi "bọt trong bể khổ, bèo đầu bến mê" nữa. Hãy tỉnh lại sau "đêm trường dạ tối tăm trời đất". Dẹp hết lú lẫn đi, rồi cầm chắc ngọn cờ lãnh đạo mà bước tới, bước nào ra bước ấy, xứng đáng là người cầm cờ.
Mọi cuộc lên đường đều phải có đích cụ thể, chứ đi mãi với cái đích mơ hồ như vậy thì chỉ uổng công, mỏi chân, mất thời gian.
Hơn 2/3 thế kỷ cả nước này, dân tộc này phải trả giá đắt còn chưa đủ hay sao.
Nhân loại, địa cầu, nhất là khối xã hội chủ nghĩa đã thức tỉnh, mạnh dạn vứt bỏ nó vào sọt rác, là một thực tế hùng hồn không cần giải thích, chưa đủ để sáng mắt hay sao.
Đừng mãi "bọt trong bể khổ, bèo đầu bến mê" nữa. Hãy tỉnh lại sau "đêm trường dạ tối tăm trời đất". Dẹp hết lú lẫn đi, rồi cầm chắc ngọn cờ lãnh đạo mà bước tới, bước nào ra bước ấy, xứng đáng là người cầm cờ.
Thứ Sáu, 23 tháng 8, 2024
Đội quân chủ lực bị bỏ rơi
Ở nước ta, lâu nay nông dân được bộ máy tuyên truyền nhà nước tôn vinh, gọi là “đội quân chủ lực của cách mạng”. Những ông to bà nhớn khi đề cập tới nông dân đều dùng mấy chữ ấy. Cho sang mồm.
Tháng 7 tây (chứ không phải tháng 7 cô hồn) năm nay, đối với tôi sự kiện đáng nhớ nhất và ý nghĩa nhất là việc tăng lương, thực hiện ngay từ ngày đầu tháng. Cụ thể nhà nước điều chỉnh tăng lương cơ sở, người đang làm việc mà hưởng lương (cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, nhân viên) được thêm 30%, còn người về hưu tăng 15%, so với tháng 6. Đó mới là điều thực sự có ý nghĩa trong tháng 7, chứ những chuyện khác cũng thường thôi, chả đáng ồn ào.
Tất nhiên, trong vụ tăng lương này vẫn còn thứ cần bàn, chẳng hạn cách đối xử với người về hưu, nhưng phải nói, đó là tin vui, niềm vui, của cả dân lẫn chính phủ. Bà Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà còn hăng hái giải thích về niềm vui ấy cơ mà. Được ít cũng mừng, nhiều lại càng mừng. Ai chẳng thích tiền, nhất là lúc cuộc sống đầy khó khăn. Quá khó là đằng khác, chứ không phải như ai nói “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như hiện nay”. Lý luận bao giờ chẳng hay, nhưng giữa lý luận và thực tế vẫn khoảng xa vời. Thực tế thế nào, dân chúng cần lao đều rõ, bởi nó ngay trước mắt, nó hằng ngày xung quanh mình.
Tháng 7 tây (chứ không phải tháng 7 cô hồn) năm nay, đối với tôi sự kiện đáng nhớ nhất và ý nghĩa nhất là việc tăng lương, thực hiện ngay từ ngày đầu tháng. Cụ thể nhà nước điều chỉnh tăng lương cơ sở, người đang làm việc mà hưởng lương (cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, nhân viên) được thêm 30%, còn người về hưu tăng 15%, so với tháng 6. Đó mới là điều thực sự có ý nghĩa trong tháng 7, chứ những chuyện khác cũng thường thôi, chả đáng ồn ào.
Tất nhiên, trong vụ tăng lương này vẫn còn thứ cần bàn, chẳng hạn cách đối xử với người về hưu, nhưng phải nói, đó là tin vui, niềm vui, của cả dân lẫn chính phủ. Bà Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà còn hăng hái giải thích về niềm vui ấy cơ mà. Được ít cũng mừng, nhiều lại càng mừng. Ai chẳng thích tiền, nhất là lúc cuộc sống đầy khó khăn. Quá khó là đằng khác, chứ không phải như ai nói “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như hiện nay”. Lý luận bao giờ chẳng hay, nhưng giữa lý luận và thực tế vẫn khoảng xa vời. Thực tế thế nào, dân chúng cần lao đều rõ, bởi nó ngay trước mắt, nó hằng ngày xung quanh mình.
Bạn thời xa lắc Vũ Quang Vinh
Một người bạn từ khi ra trường sống ở thủ đô vừa báo tin, y bảo Vũ Quang Vinh, Vinh cận K18 mất rồi mày ạ. Tôi hỏi khi nào, y nói hôm 11.8. Nay 13.8, tức đã 2 ngày.
Thiên hạ cứ bảo nhau khuyên nhau “cái quan định luận” (đợi đậy nắp hòm áo quan rồi hãy đánh giá về người chết nằm trong đó), chứ với Vũ Quang Vinh, tôi chả cần đợi cái đợi kiếc gì. Vinh hồi còn sống là một trong số ít người mà tôi rất kính nể cả tài lẫn đức, mặc dù chơi với nhau chả thân lắm, thú thực vậy.
Học chung trường chung khoa, cùng chui qua cái cổng khu Mễ Trì (chung cổng nên được gọi là đồng môn, chứ không phải như ai đó giải thích cùng môn học), tôi biết Vũ Quang Vinh từ năm 1973, học trước Vinh một khóa. Nhưng phải nói K18 của Vinh văn khoa Tổng hợp cả văn lẫn ngữ lẫn Hán Nôm quá nhiều người tài giỏi, thành đạt, thành danh. Đó là khóa đầu tiên sau khi “miền Bắc mỉm cười đã im tiếng bom rơi”, những Cao Vũ Trân, Nguyễn Ngọc Quang, Trần Chiến, Nguyễn Bá Thành, Nguyễn Hùng Vỹ, Vũ Quang Vinh, Quốc Phong, Đỗ Chỉnh… để lại nhiều tiếng tốt, niềm hãnh diện cho khoa (nhóm đàn bà thì tôi không rành nhưng nghe kể cũng nhiều người giỏi).
Thiên hạ cứ bảo nhau khuyên nhau “cái quan định luận” (đợi đậy nắp hòm áo quan rồi hãy đánh giá về người chết nằm trong đó), chứ với Vũ Quang Vinh, tôi chả cần đợi cái đợi kiếc gì. Vinh hồi còn sống là một trong số ít người mà tôi rất kính nể cả tài lẫn đức, mặc dù chơi với nhau chả thân lắm, thú thực vậy.
Học chung trường chung khoa, cùng chui qua cái cổng khu Mễ Trì (chung cổng nên được gọi là đồng môn, chứ không phải như ai đó giải thích cùng môn học), tôi biết Vũ Quang Vinh từ năm 1973, học trước Vinh một khóa. Nhưng phải nói K18 của Vinh văn khoa Tổng hợp cả văn lẫn ngữ lẫn Hán Nôm quá nhiều người tài giỏi, thành đạt, thành danh. Đó là khóa đầu tiên sau khi “miền Bắc mỉm cười đã im tiếng bom rơi”, những Cao Vũ Trân, Nguyễn Ngọc Quang, Trần Chiến, Nguyễn Bá Thành, Nguyễn Hùng Vỹ, Vũ Quang Vinh, Quốc Phong, Đỗ Chỉnh… để lại nhiều tiếng tốt, niềm hãnh diện cho khoa (nhóm đàn bà thì tôi không rành nhưng nghe kể cũng nhiều người giỏi).
Thứ Năm, 22 tháng 8, 2024
Đấu đểu
Thiên hạ, nhất là những người quan tâm tới đất đai, mua đất để xây nhà làm chỗ ở (an cư), hoặc mua rồi gặp giá tốt bán kiếm lời, đang sốt nóng quan tâm tới sự nhà nước tổ chức đấu giá đất tại 2 huyện ngoại thành Hà Nội là Thanh Oai và Hoài Đức mấy hôm nay.
Hiện nhà nước sắp hết thứ để bán rồi nên chú ý tới đất, một nguồn tưởng như vô tận. Cứ quy hoạch ABC, XYZ trên giấy rồi tung thông tin lên, làm vài con đường, trồng vài cột điện, là tha hồ bán. Đất, chỗ nào chả có. Bán xong nội thành thì ra ngoại thành, rồi vùng sâu vùng xa, biên giới hải đảo. Giờ mà sờ vào đất Phú Quốc, lại chả bỏng mẹ nó tay, chỉ có điều tiền chủ yếu chui vào túi mấy đại gia sống nhờ đất, chứ ngân sách được bao nhiêu.
Đất ruộng ở Thanh Oai và Hoài Đức được quy hoạch, phân lô, đấu giá tới gần 100 triệu đồng/m2 (ở Thanh Oai), 133 triệu đồng/m2 (Hoài Đức), liếc qua là thấy đểu rồi. 10m2 đã 1 tỉ 3, mảnh 100m2 là 13 tỉ đồng, bằng 2 căn nhà phố, chả đểu là gì.
Đành rằng kinh tế thị trường, đành rằng có luật đấu giá với những quy định pháp luật, chả thể cấm người đấu trả bao nhiêu, trả vài chục nghìn hoặc vài tỉ đều được phép, nhưng còn phải căn cứ vào trăm thứ bà rằn mà xác định xem giá trả có đúng không, có hợp không, người đấu có tử tế không, chứ đâu phải chỉ ngồi ở đó mà thu tiền, mặc mẹ thiên hạ.
Hiện nhà nước sắp hết thứ để bán rồi nên chú ý tới đất, một nguồn tưởng như vô tận. Cứ quy hoạch ABC, XYZ trên giấy rồi tung thông tin lên, làm vài con đường, trồng vài cột điện, là tha hồ bán. Đất, chỗ nào chả có. Bán xong nội thành thì ra ngoại thành, rồi vùng sâu vùng xa, biên giới hải đảo. Giờ mà sờ vào đất Phú Quốc, lại chả bỏng mẹ nó tay, chỉ có điều tiền chủ yếu chui vào túi mấy đại gia sống nhờ đất, chứ ngân sách được bao nhiêu.
Đất ruộng ở Thanh Oai và Hoài Đức được quy hoạch, phân lô, đấu giá tới gần 100 triệu đồng/m2 (ở Thanh Oai), 133 triệu đồng/m2 (Hoài Đức), liếc qua là thấy đểu rồi. 10m2 đã 1 tỉ 3, mảnh 100m2 là 13 tỉ đồng, bằng 2 căn nhà phố, chả đểu là gì.
Đành rằng kinh tế thị trường, đành rằng có luật đấu giá với những quy định pháp luật, chả thể cấm người đấu trả bao nhiêu, trả vài chục nghìn hoặc vài tỉ đều được phép, nhưng còn phải căn cứ vào trăm thứ bà rằn mà xác định xem giá trả có đúng không, có hợp không, người đấu có tử tế không, chứ đâu phải chỉ ngồi ở đó mà thu tiền, mặc mẹ thiên hạ.
Sao lại phải viết hoa?
Gần đây, các báo quốc doanh, không biết theo sự chỉ đạo của ai, cấp nào, khi viết về hoạt động của lãnh đạo cấp cao, nhất là những chuyến đi thăm nước ngoài hoặc đón cấp cao nước ngoài, đã dùng cụm từ “đồng chí XYZ và Phu nhân”, luôn viết hoa chữ phu. Đó là cách viết tùy tiện, theo ý chí riêng, bệnh hình thức, chứ không tôn trọng quy tắc chuẩn chính tả tiếng Việt.
Phu nhân là gì? Hãy giở từ điển. Từ điển Hán Việt của cụ Đào Duy Anh giải nghĩa: Phu tức là người đàn ông đã có vợ; vợ gọi chồng là phu quân; phu thê là chồng (và) vợ; ngày xưa người ta gọi vợ các vua chư hầu là phu nhân (còn vợ của hoàng đế là hoàng hậu), về sau từ “phu nhân” để chỉ chung cho người đàn bà có chồng.
Thơ Hồ Xuân Hương có câu “Duyên thiên chưa dễ nhô đầu dọc/Phận liễu sao đà nẩy nét ngang” (trong chữ Hán, thiên là trời, nhưng nếu thêm nét phẩy ở trên thì thành chữ phu (chồng); chữ liễu là con gái, nhưng thêm nét ngang thành chữ tử (là con). Duyên trời chưa đủ chưa chín, chưa có chồng, vậy mà sao cô gái đã có con. Nói về chửa hoang, không chồng mà chửa, như bà chúa thơ nôm quả thật vừa nhân ái cảm thông, vừa tế nhị khéo léo ít ai bằng.
Phu nhân là gì? Hãy giở từ điển. Từ điển Hán Việt của cụ Đào Duy Anh giải nghĩa: Phu tức là người đàn ông đã có vợ; vợ gọi chồng là phu quân; phu thê là chồng (và) vợ; ngày xưa người ta gọi vợ các vua chư hầu là phu nhân (còn vợ của hoàng đế là hoàng hậu), về sau từ “phu nhân” để chỉ chung cho người đàn bà có chồng.
Thơ Hồ Xuân Hương có câu “Duyên thiên chưa dễ nhô đầu dọc/Phận liễu sao đà nẩy nét ngang” (trong chữ Hán, thiên là trời, nhưng nếu thêm nét phẩy ở trên thì thành chữ phu (chồng); chữ liễu là con gái, nhưng thêm nét ngang thành chữ tử (là con). Duyên trời chưa đủ chưa chín, chưa có chồng, vậy mà sao cô gái đã có con. Nói về chửa hoang, không chồng mà chửa, như bà chúa thơ nôm quả thật vừa nhân ái cảm thông, vừa tế nhị khéo léo ít ai bằng.
Thứ Tư, 21 tháng 8, 2024
Cứ phải nói thật
Những ồn ào về ông Vương Tấn Việt (tức thượng tọa Thích Chân Quang) như thế đủ rồi, các cụ ạ. Một người dù có tài vặt mấy chăng nữa nhưng gian dối, háo danh, thiếu đức thì không đáng được quan tâm. Ông ta đã phải trả giá cho thói xấu của mình.
Nhưng đã đến lúc, thậm chí khí muộn, cần phanh phui thực chất của nền giáo dục xứ ta, nhất là các trường đại học, và nhất là Trường đại học Luật Hà Nội.
Đó không phải cơ sở giáo dục mà là cái chợ giời buôn bằng cấp, danh vị, học vị cho những kẻ háo danh. Thứ tổ tò vò dối trá vô pháp ấy cần phải đập bỏ, làm lại.
Chưa cần mở rộng đào sâu làm gì, giờ cứ mổ xẻ hết những bằng tiến sĩ luật đã do Trường đại học Luật HN cấp, nhất là những bằng mà chủ nó học và bảo vệ theo dạng tại chức, chẳng hề đi học, chẳng trực tiếp học mà vẫn có bằng. Cứ không có vùng cấm, kể từ tổng chủ trở xuống, lại chả lòi ra cả đống. Ai cũng biết, đám lãnh đạo ưa bằng tiến sĩ luật nhất, bởi chẳng cần học vẫn có bằng, kiến thức luật thì rất mông lung, cũng như dạng chính trị cao cấp vậy. Có cũng như không bởi nó chả có tác dụng gì, thậm chí chỉ hại.
Nhưng đã đến lúc, thậm chí khí muộn, cần phanh phui thực chất của nền giáo dục xứ ta, nhất là các trường đại học, và nhất là Trường đại học Luật Hà Nội.
Đó không phải cơ sở giáo dục mà là cái chợ giời buôn bằng cấp, danh vị, học vị cho những kẻ háo danh. Thứ tổ tò vò dối trá vô pháp ấy cần phải đập bỏ, làm lại.
Chưa cần mở rộng đào sâu làm gì, giờ cứ mổ xẻ hết những bằng tiến sĩ luật đã do Trường đại học Luật HN cấp, nhất là những bằng mà chủ nó học và bảo vệ theo dạng tại chức, chẳng hề đi học, chẳng trực tiếp học mà vẫn có bằng. Cứ không có vùng cấm, kể từ tổng chủ trở xuống, lại chả lòi ra cả đống. Ai cũng biết, đám lãnh đạo ưa bằng tiến sĩ luật nhất, bởi chẳng cần học vẫn có bằng, kiến thức luật thì rất mông lung, cũng như dạng chính trị cao cấp vậy. Có cũng như không bởi nó chả có tác dụng gì, thậm chí chỉ hại.
Nể
Vẫn biết trò chơi quyền lực chính trị rất phức tạp, nói theo kiểu người Nam Bộ, "dzậy mà không phải dzậy" nhưng chuyện xảy ra ở Thái Lan hôm 16.8 đáng để suy ngẫm.
Các nhà lập pháp Thái (quốc hội) đã bầu thủ tướng mới cho nước này. Họ không hiệp thương giới thiệu, không quán triệt việc cơ cấu, bổ nhiệm, thuyên chuyển cán bộ, xét lý lịch trong sạch, tìm đối tượng có nguồn gốc 3 đời bắt cua, độ tuổi bao nhiêu bao nhiêu, giàu kinh nghiệm, bằng chính trị cao cấp, học qua lớp bồi dưỡng cán bộ chiến lược, ít nhất đã 1 - 2 khóa ủy viên trung ương, con đồng chí nào, quê ở đâu, có truyền thống cách mẹ cái mạng không, v.v..
Họ đã tín nhiệm với số phiếu cao hơn gấp đôi không tín nhiệm (319 thuận, 145 chống) bầu cô gái, thực sự là một cô gái bởi Paetongtarn Shinawatra mới 37 tuổi, làm Thủ tướng. Nàng Paetongtarn là Thủ tướng trẻ nhất của Thái Lan - một đất nước luôn tràn trề sức sống và đầy khát vọng, một nước luôn tự hào không phải đánh thắng vài ba đế quốc to nào, không ném xương máu dân vào những cuộc chiến ý thức hệ.
Bầu là bầu, chỉ cốt chọn được người tài giỏi đứng ra phục vụ đất nước và nhân dân, chứ không phải đặt đảng điếc gì lên trên. Chỉ cần lệch ra khỏi đường hướng mục đích cao đẹp ấy, sẽ bị phế truất, mà ta quen gọi là đảo chính.
Tuổi 62
Chào mừng các bác, anh chị, bạn đọc quý mến
Đúng 14 giờ hôm nay 21.8, nhà quản trị của Google quản địa chỉ blogspot này đã mở khóa cho nhà cháu, nhà cháu lại có thể tái ngộ mọi người.
Chúc cả nhà an lành, vui vẻ, mạnh khỏe, mọi điều tốt đẹp.
Đây là mấy dòng nhà cháu biên nhân sinh nhật lấn thứ 62 của nhà báo Trương Huy San, tức Huy Đức, Osin Huy Đức, sinh ngày 20.8.1962.
Huy Đức mà vinh quang trở về, tôi phải mời y cốc cà phê chứ không để y trả tiền như mọi lần bởi y có lần mắng tôi đã nghèo còn làm bộ làm tịch.
Hôm nay sinh nhật y, tẩn mẩn nhớ câu trong lời mở đầu cuốn "Giải phóng" (tập 1 của bộ Bên thắng cuộc): "Ngày mà tôi, một cậu bé mười ba, trước giờ học chiều, đang vật nhau ven đồi thì nghe loa phóng thanh truyền tin "Sài Gòn giải phóng". Thay vì tiếp tục ăn thua, chúng tôi buông nhau ra".
Có nhẽ lúc này nhà cai trị nên học tinh thần cởi mở ấy của bọn trẻ nhãi, đừng ăn thua nữa, buông nhau ra.
Nguyễn Thông
Thứ Hai, 5 tháng 2, 2024
Đôi dòng
Nhà cháu bị người ta (là ai thì các cụ biết cả rồi) chặn không vào trang được từ hôm 25.1 tới giờ.
Trưa nay, cực chẳng đã, dùng cái "vượt tường lửa", nhà cháu mới bẻ khóa vào lại được nhà mình. Mong những ai thường xuyên vào đây đọc hãy thông cảm, đại xá cho sự bất khả kháng này.
Chút nữa nhà cháu sẽ lần lượt đăng lại những bài đã viết từ hôm 25 ấy tới nay.
Chào cả nhà. Chúc mọi người đón xuân mới, tết cổ truyền nồng ấm, vui vẻ, an lành
Nguyễn Thông
Thứ Tư, 24 tháng 1, 2024
Trâu và người (kỳ 2)
Lại nói chuyện con trâu ở sân bay Nội Bài. Lúc 11 giờ 30, trưa 22.1, nhằm ngày 12 tháng chạp Quý Mão, tức trước Tết hơn 2 tuần, nghĩa là thời điểm này sân bay rất đông người, đồng chí trâu đã nghênh ngang đủng đỉnh theo đường ô tô vốn lắp đầy camera theo dõi, lên tới tận tầng 2 nhà ga. Ai đã từng tới sân bay Nội Bài đều biết lối lên ấy không hề ngắn, rất nhộn nhịp, chỉ ô tô được mò lên. Sự kiểm soát an ninh cực kỳ chặt chẽ. Xe vừa dừng đã có người tới nhắc nhở. Nhưng đồng chí trâu leo tới tận nơi thì những nhà chức việc, nhất là lực lương canh gác, bảo vệ mới biết có kẻ xâm nhập.
Sau khi dư luận báo chí và mạng xã hội ồn ào, chủ yếu là ngạc nhiên và chê cười, đại diện sân bay quốc tế Nội Bài đã thừa nhận có “event trâu”, nhưng vớt vát rằng sau khi phát hiện thì một nam nhân viên an ninh hàng không đã nhanh chóng đuổi con trâu ra khỏi khu vực này, “vụ việc không gây ảnh hưởng đến an toàn giao thông, di chuyển của các phương tiện tiếp cận cảng hàng không quốc tế Nội Bài".
Sau khi dư luận báo chí và mạng xã hội ồn ào, chủ yếu là ngạc nhiên và chê cười, đại diện sân bay quốc tế Nội Bài đã thừa nhận có “event trâu”, nhưng vớt vát rằng sau khi phát hiện thì một nam nhân viên an ninh hàng không đã nhanh chóng đuổi con trâu ra khỏi khu vực này, “vụ việc không gây ảnh hưởng đến an toàn giao thông, di chuyển của các phương tiện tiếp cận cảng hàng không quốc tế Nội Bài".
Thứ Ba, 23 tháng 1, 2024
Trâu và người
Tôi cực dốt tiếng Anh nhưng cũng lơ mơ biết trong ngôn ngữ toàn cầu này có từ “trend” nghĩa là xu hướng, phương hướng, khuynh hướng, chiều hướng, đại loại là hướng, chạy theo một cái gì đó. Vừa rồi có ông em đồng nghiệp cùng cơ quan cũ ra cuốn sách đặt cái tên ngồ ngộ “Đu trend với người nổi tiếng” bán chạy phết.
Từ chiều qua 22.1 tới giờ, trend, đu trend là bàn về, nói về… trâu. Con trâu làm vẻ vang sân bay Nội Bài, chứ không phải trâu trong “con trâu là đầu cơ nghiệp”, “trâu ơi ta bảo trâu này/trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta”, “nó coi mình như trâu như chó/nó coi mình như cỏ như rơm”, “trâu ơi, ta nhất định sẽ thắng/quân thù nhất định thua”.
Từ chiều qua 22.1 tới giờ, trend, đu trend là bàn về, nói về… trâu. Con trâu làm vẻ vang sân bay Nội Bài, chứ không phải trâu trong “con trâu là đầu cơ nghiệp”, “trâu ơi ta bảo trâu này/trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta”, “nó coi mình như trâu như chó/nó coi mình như cỏ như rơm”, “trâu ơi, ta nhất định sẽ thắng/quân thù nhất định thua”.
Thứ Bảy, 20 tháng 1, 2024
Hoàng Sa
Đến hôm nay 19.1, tròn 50 năm (1974 - 2024) ngày Việt Nam bị mất quần đảo Hoàng Sa, mà kẻ xâm chiếm không phải ai khác, chính là Trung cộng, bạn 4 tốt, 16 chữ vàng của cộng sản Việt Nam
Cứ phải nói hẳn thế này: Nỗi đau bị mất Hoàng Sa và một số đảo ở quần đảo Trường Sa là nỗi đau mất nước. Cứ kiểu "đấu tranh" như này, có khi mất vĩnh viễn.
Thời nào cũng vậy, tổ quốc là quê hương, "nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc" là nỗi đau của người tử tế. Không được cầm thanh gươm nghìn cân ra trận để đòi vùng đất vùng biển bị mất về thì chí ít cũng bày tỏ niềm đau ấy, tỏ thái độ rõ ràng.
Nhưng người dân chỉ làm được thế thôi, chứ có muốn đòi, quyết đòi, quyết giành lại hay không thì phải do nhà cầm quyền. Những văn mẫu phát ngôn hết sức chung chung mơ hồ của người phát ngôn, nói thẳng ra, đối với kẻ xâm lược, không có giá trị gì cả.
Cứ phải nói hẳn thế này: Nỗi đau bị mất Hoàng Sa và một số đảo ở quần đảo Trường Sa là nỗi đau mất nước. Cứ kiểu "đấu tranh" như này, có khi mất vĩnh viễn.
Thời nào cũng vậy, tổ quốc là quê hương, "nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc" là nỗi đau của người tử tế. Không được cầm thanh gươm nghìn cân ra trận để đòi vùng đất vùng biển bị mất về thì chí ít cũng bày tỏ niềm đau ấy, tỏ thái độ rõ ràng.
Nhưng người dân chỉ làm được thế thôi, chứ có muốn đòi, quyết đòi, quyết giành lại hay không thì phải do nhà cầm quyền. Những văn mẫu phát ngôn hết sức chung chung mơ hồ của người phát ngôn, nói thẳng ra, đối với kẻ xâm lược, không có giá trị gì cả.
Thứ Năm, 18 tháng 1, 2024
Báo hại
Hầu như toàn thế giới, báo chí hoạt động trên cơ sở tuân thủ pháp luật, lấy pháp luật làm tiêu chuẩn, thước đo. Cứ thế mà làm. Sai thì ráng chịu phạt. Báo không có cơ quan chủ quản đè đầu cưỡi cổ, bẻ hành bẻ tỏi. Nhà nước, chính quyền không can thiệp, chỉ đạo thô bạo báo chí, nhưng pháp luật không để nó vi phạm quy định mà cộng đồng đã nhất trí và tuân thủ. Đó chính là tự do báo chí.
Xứ này thì khác. Cả gần nghìn tờ báo, tạp chí, cơ quan truyền thông (tivi, đài, thông tấn...) đều do nhà nước, chính quyền, bộ máy cai trị nắm. Báo không có tiếng nói riêng, độc lập, nó chỉ hót theo giọng của chủ. Hót giọng khác, chết ngay. Đó là thực chất nền tự do báo chí ở xứ này.
Nói thế để thấy, đối với bất kỳ cơ quan báo chí nào, nó hoạt động, hót, thể hiện quan điểm, thái độ, chính kiến... ra sao, cơ quan chủ quản phải chịu trách nhiệm. Ví dụ báo Nhân Dân viết gì nói gì thì đảng phải chịu trách nhiệm, chứ không thể đổ cho hội nông dân, hội nuôi ong; đài tivi Nghệ An (NTV) phát gì thì tỉnh ủy, ủy ban tỉnh Nghệ An phải chịu chứ không thể đổ cho tỉnh Hà Tĩnh; cả nền báo chí này nói năng gì thì tuyên giáo, bộ 4T, chính phủ xứ này chịu chứ không thể đổ cho Lào, v.v..
Xứ này thì khác. Cả gần nghìn tờ báo, tạp chí, cơ quan truyền thông (tivi, đài, thông tấn...) đều do nhà nước, chính quyền, bộ máy cai trị nắm. Báo không có tiếng nói riêng, độc lập, nó chỉ hót theo giọng của chủ. Hót giọng khác, chết ngay. Đó là thực chất nền tự do báo chí ở xứ này.
Nói thế để thấy, đối với bất kỳ cơ quan báo chí nào, nó hoạt động, hót, thể hiện quan điểm, thái độ, chính kiến... ra sao, cơ quan chủ quản phải chịu trách nhiệm. Ví dụ báo Nhân Dân viết gì nói gì thì đảng phải chịu trách nhiệm, chứ không thể đổ cho hội nông dân, hội nuôi ong; đài tivi Nghệ An (NTV) phát gì thì tỉnh ủy, ủy ban tỉnh Nghệ An phải chịu chứ không thể đổ cho tỉnh Hà Tĩnh; cả nền báo chí này nói năng gì thì tuyên giáo, bộ 4T, chính phủ xứ này chịu chứ không thể đổ cho Lào, v.v..
Thứ Ba, 16 tháng 1, 2024
Góp ý với các nhà báo (phóng viên, biên tập viên): Mạnh thường quân
Phiên dọn vườn, góp ý lần này, nhà cháu nêu trường hợp từ dùng sai “Mạnh thường quân”, không chỉ đối với nhà báo mà còn các nhà (quản lý, lãnh đạo, mặt trận tổ quốc).
Rất nhiều ông bà lớn (kể cả chủ tịch nước, thủ tướng), lãnh đạo mặt trận tổ quốc, khi cảm ơn những đơn vị, cá nhân có đóng góp tiền bạc, vật chất giúp người nghèo đã gọi họ là mạnh thường quân, nói kiểu quen mồm chứ hoàn toàn không hiểu mạnh thường quân là gì. Dân gian gọi đó là “dốt hay nói chữ”.
Trước hết nói về từ “mạnh thường quân”. Đây là tước hiệu riêng của Điền Văn, một viên quan lớn nước Tề thời Chiến quốc, làm tới chức tể tướng. Điền Văn dòng dõi quý tộc, tôn thất, tài giỏi, rất giàu có, biết chiêu hiền đãi sĩ, trọng người tài, cửa nhà luôn rộng mở đón khách, thực chất để chiêu nạp người tài giỏi. Nhà ông ta lúc thịnh thường có hàng nghìn khách ăn, gọi là thực khách (khách ăn) hoặc môn khách (khách trong nhà), bất kể giàu nghèo, sang hèn.
Rất nhiều ông bà lớn (kể cả chủ tịch nước, thủ tướng), lãnh đạo mặt trận tổ quốc, khi cảm ơn những đơn vị, cá nhân có đóng góp tiền bạc, vật chất giúp người nghèo đã gọi họ là mạnh thường quân, nói kiểu quen mồm chứ hoàn toàn không hiểu mạnh thường quân là gì. Dân gian gọi đó là “dốt hay nói chữ”.
Trước hết nói về từ “mạnh thường quân”. Đây là tước hiệu riêng của Điền Văn, một viên quan lớn nước Tề thời Chiến quốc, làm tới chức tể tướng. Điền Văn dòng dõi quý tộc, tôn thất, tài giỏi, rất giàu có, biết chiêu hiền đãi sĩ, trọng người tài, cửa nhà luôn rộng mở đón khách, thực chất để chiêu nạp người tài giỏi. Nhà ông ta lúc thịnh thường có hàng nghìn khách ăn, gọi là thực khách (khách ăn) hoặc môn khách (khách trong nhà), bất kể giàu nghèo, sang hèn.
Thứ Sáu, 12 tháng 1, 2024
Chuyện uống chè (kỳ 7, cuối, bởi chè châm nước mãi cũng nhạt)
Sinh thời thày (cha) tôi rất thích uống chè. Sở thích này có lẽ hình thành từ hồi trẻ làm thư lại (một dạng thư ký) ở phủ Kiến Thụy tỉnh Kiến An. Tỉnh này về sau được chính quyền mới sáp nhập vào Hải Phòng, giờ thị xã Kiến An cũ chỉ là một quận. Nói gì thì nói, tôi vẫn thích cái địa danh “thị xã” để gọi những đô thị các tỉnh, chả hạn thị xã Lạng Sơn, thị xã Hồng Gai, thị xã Tây Ninh, thị xã Vĩnh Yên… giản dị, hiền lành, chứa đầy yêu thương. Đạo diễn Đặng Nhật Minh con giai cụ Đặng Văn Ngữ nổi tiếng với bộ phim “Thị xã trong tầm tay” về Lạng Sơn thời đánh nhau với cộng sản Tàu năm 1979. Cứ thử nghĩ, nếu là “Thành phố trong tầm tay” thì nó chuồi chuội thế nào ấy, chắc chả được người đời yêu thích mấy.
Thủ phạm xóa gần sạch các tên thị xã đầy gắn bó, bắt đôn lên biến thành thành phố, thành phố Lạng Sơn, thành phố Cao Bằng, thành phố Hà Tĩnh, thành phố Cà Mau… chính là Nguyễn Tấn Dũng 3X. Dưới triều ông ta, để cho máu, cho oai, cứ “thành phố hóa” hết, dù phố xá chỉ toen hoẻn, vẫn trơ ra những ruộng đất, trâu bò, đường như đường làng. Ông anh tôi có lần bảo nó (3X) không vừa đâu, đổi cái tên để tăng giá trị đất đai, buôn đất đấy. Biết bao dự án bất động sản cắm vào nông thôn khi thị xã bị lên thành phố là nguyên nhân chính gây những cưỡng chế, đền bù giải tỏa, cướp đoạt đất đai, đẩy nông dân vào cảnh mất đất, hết kế sinh nhai, tiếng oan dậy đất án ngờ lòa mây. Thủ đoạn ấy, lại được sự trợ giúp của luật đất đai “sở hữu toàn dân”, nông dân không còn đường thoát, thành anh Pha chị Dậu thời cộng sản.
Thủ phạm xóa gần sạch các tên thị xã đầy gắn bó, bắt đôn lên biến thành thành phố, thành phố Lạng Sơn, thành phố Cao Bằng, thành phố Hà Tĩnh, thành phố Cà Mau… chính là Nguyễn Tấn Dũng 3X. Dưới triều ông ta, để cho máu, cho oai, cứ “thành phố hóa” hết, dù phố xá chỉ toen hoẻn, vẫn trơ ra những ruộng đất, trâu bò, đường như đường làng. Ông anh tôi có lần bảo nó (3X) không vừa đâu, đổi cái tên để tăng giá trị đất đai, buôn đất đấy. Biết bao dự án bất động sản cắm vào nông thôn khi thị xã bị lên thành phố là nguyên nhân chính gây những cưỡng chế, đền bù giải tỏa, cướp đoạt đất đai, đẩy nông dân vào cảnh mất đất, hết kế sinh nhai, tiếng oan dậy đất án ngờ lòa mây. Thủ đoạn ấy, lại được sự trợ giúp của luật đất đai “sở hữu toàn dân”, nông dân không còn đường thoát, thành anh Pha chị Dậu thời cộng sản.
Thứ Năm, 11 tháng 1, 2024
Nhắc các chị nhà không có đàn ông: Máy tắm nước nóng
Chứ nhà có đàn ông (chồng, con, bồ) rồi thì chả dại nhắc, kẻo "chúng" mắng cho, bảo đừng dạy khôn chúng ông, trứng khôn hơn vịt...
Giờ đây gần như nhà nào cũng có máy tắm nước nóng, kể cả những gia đình thường thường bậc trung ở nông thôn. Mùa đông như ở miền Bắc lúc này, máy tắm nước nóng càng được tín nhiệm cao, còn máy lạnh (điều hòa nhiệt độ) tín nhiệm quá thấp, thậm chí về hưu non.
Máy tắm nước nóng cho gia đình có 2 loại cơ bản, là máy đun nóng nước (bình lớn khoảng 50 lít) và máy nóng trực tiếp (nhỏ gọn, dễ lắp ráp).
Không nói về máy lớn, nhà cháu chỉ nêu chút ít về máy nhỏ. Máy này lấy nước từ nguồn, chảy qua hệ thống ống đồng được đốt nóng trong máy, ống nhỏ như thân bút chì. Cứ bật công tắc thì chỉ 5 - 10 giây sau đó đã có nước nóng phun ra, tắm rửa kỳ cọ thỏa thích, mùa đông cũng kệ.
Giờ đây gần như nhà nào cũng có máy tắm nước nóng, kể cả những gia đình thường thường bậc trung ở nông thôn. Mùa đông như ở miền Bắc lúc này, máy tắm nước nóng càng được tín nhiệm cao, còn máy lạnh (điều hòa nhiệt độ) tín nhiệm quá thấp, thậm chí về hưu non.
Máy tắm nước nóng cho gia đình có 2 loại cơ bản, là máy đun nóng nước (bình lớn khoảng 50 lít) và máy nóng trực tiếp (nhỏ gọn, dễ lắp ráp).
Không nói về máy lớn, nhà cháu chỉ nêu chút ít về máy nhỏ. Máy này lấy nước từ nguồn, chảy qua hệ thống ống đồng được đốt nóng trong máy, ống nhỏ như thân bút chì. Cứ bật công tắc thì chỉ 5 - 10 giây sau đó đã có nước nóng phun ra, tắm rửa kỳ cọ thỏa thích, mùa đông cũng kệ.
Thứ Tư, 10 tháng 1, 2024
Vàng, ngân hàng và kinh tế thị trường có đuôi
Chờ mãi chờ mãi, chả thấy các nhà kinh tế, những đấng bậc giáo sư tiến sĩ, những chuyên gia tài chính ngân hàng lên tiếng vạch vòi bản chất của vụ giá vàng ầm ầm lên đỉnh hôm 27.12. Thực ra cũng có đôi lời phân tích này nọ nhưng chủ yếu là ve vuốt, bênh cho cách điều hành của các đương sự chịu trách nhiệm về mảng ngân hàng, tài chính, rằng thì là mà thế này, rằng thì là mà thế nọ.
Cách nay gần nửa tháng, ngày 26.12.2023, giá vàng vọt lên hơn 79 triệu đồng/lượng. Sáng hôm sau, được đà, vàng đắc chí vượt luôn mức 80 triệu, điều chưa từng thấy trong lịch sử xứ này kể từ khi có… vàng. Kẻ mua người bán tấp nập, có người còn bảo mốc 100 triệu không xa, lại thêm người nhắc có ông lớn bảo vàng trong dân còn nhiều lắm, hơn 500 tấn cơ, lại có người thủng thẳng nhà nước thiếu gì tiền mua vàng, cả tỉ mỗi lượng cũng chấp, bằng chứng là mọi giao dịch đều tinh tiền mệnh giá 500 nghìn mới cứng, in dễ ợt, v.v..
Coi mòi không ổn, ngày 27.12, người đứng đầu chính phủ chỉ thị Ngân hàng Nhà nước phải có giải pháp quản lý, điều hành giá vàng miếng trong nước theo nguyên tắc thị trường, không để chênh lệch giá trong nước và quốc tế ở mức cao. Thủ tướng cũng yêu cầu theo dõi sát diễn biến thế giới và trong nước, không chấp nhận kiểu giá chênh lệch vô lý…
Cách nay gần nửa tháng, ngày 26.12.2023, giá vàng vọt lên hơn 79 triệu đồng/lượng. Sáng hôm sau, được đà, vàng đắc chí vượt luôn mức 80 triệu, điều chưa từng thấy trong lịch sử xứ này kể từ khi có… vàng. Kẻ mua người bán tấp nập, có người còn bảo mốc 100 triệu không xa, lại thêm người nhắc có ông lớn bảo vàng trong dân còn nhiều lắm, hơn 500 tấn cơ, lại có người thủng thẳng nhà nước thiếu gì tiền mua vàng, cả tỉ mỗi lượng cũng chấp, bằng chứng là mọi giao dịch đều tinh tiền mệnh giá 500 nghìn mới cứng, in dễ ợt, v.v..
Coi mòi không ổn, ngày 27.12, người đứng đầu chính phủ chỉ thị Ngân hàng Nhà nước phải có giải pháp quản lý, điều hành giá vàng miếng trong nước theo nguyên tắc thị trường, không để chênh lệch giá trong nước và quốc tế ở mức cao. Thủ tướng cũng yêu cầu theo dõi sát diễn biến thế giới và trong nước, không chấp nhận kiểu giá chênh lệch vô lý…
Thứ Hai, 8 tháng 1, 2024
Ngõ chùa cháy đỏ những thân cau
Câu được đặt thành tít nói trên không phải của tôi mà là một câu thơ trong bài thơ dòng chính thống nổi tiếng của thi sĩ Vũ Cao, bài “Núi đôi”. Tiện đây nói luôn, tên gọi của cuốn sách, tác phẩm văn nghệ, bài báo… phải dùng từ “tít” (titre, title) mới chuẩn, chứ không như bây giờ người ta dùng tùm lum tà la là “tựa”, “tựa đề”, đọc rất khó chịu. Nói không ngoa, cứ 100 phóng viên chuyên viết về văn hóa văn nghệ thì có tới 99 vị rưỡi sai trong vụ này, hoặc cẩu thả, hoặc dốt.
Đạo Phật, chùa, cửa thiền, nhà sư, người tu hành, tiếng chuông chùa, cổng “tam quan”, tượng phật, kinh phật, chùa làng… từ xa xưa đã in vào tiềm thức, ký ức dân chúng kể cả người tu lẫn không tu, như niềm kính trọng, ngưỡng mộ, yêu thương. “Chùa xưa ở lẫn cùng cây đá/Sư cụ nằm chung với khói mây”, cụ Tam Nguyên Yên Đổ đã vẽ nên thật đẹp, dễ thương. Làng tôi cũng có ngôi chùa nhỏ, chùa bà Đanh - Thiên Phúc Tự, có từ thời nhà Lý, được triều Mạc xây lại hoàn chỉnh, tới cuối triều Nguyễn lại được đại trùng tu, là niềm tự hào của bất kỳ người dân nào nơi đây. Chùa, Phật, sư… có một thời thật gần gũi, dễ thương, được tôn kính.
Đạo Phật, chùa, cửa thiền, nhà sư, người tu hành, tiếng chuông chùa, cổng “tam quan”, tượng phật, kinh phật, chùa làng… từ xa xưa đã in vào tiềm thức, ký ức dân chúng kể cả người tu lẫn không tu, như niềm kính trọng, ngưỡng mộ, yêu thương. “Chùa xưa ở lẫn cùng cây đá/Sư cụ nằm chung với khói mây”, cụ Tam Nguyên Yên Đổ đã vẽ nên thật đẹp, dễ thương. Làng tôi cũng có ngôi chùa nhỏ, chùa bà Đanh - Thiên Phúc Tự, có từ thời nhà Lý, được triều Mạc xây lại hoàn chỉnh, tới cuối triều Nguyễn lại được đại trùng tu, là niềm tự hào của bất kỳ người dân nào nơi đây. Chùa, Phật, sư… có một thời thật gần gũi, dễ thương, được tôn kính.
Chủ Nhật, 7 tháng 1, 2024
Cãi cùn
Trưởng phòng điều tra (Bộ Công an) Hoàng Văn Hưng cãi sống cãi chết rằng chiếc cặp khóa số xịn đặc biệt chỉ đựng 4 chai rượu vang. Tay bộ trưởng-chủ tịch Hà Nội Chu Ngọc Anh khai chiếc vali nhỏ đựng quà của Việt Á nhưng không mở ra coi nên cứ vứt lăn lóc chỗ này chỗ kia, không biết trong đó có gì.
Và cả hai cái cặp/vali ấy đều bị vứt đi, giờ chả biết nằm ở đâu, thì chúng nói thế chứ ai mà tin.
Tôi hỏi thật các ông bà: Có khi nào cặp khóa số samsonite loại đặc biệt giá lên tới cả chục triệu một cái lại đem đựng rượu vang, xong rồi vứt đi không? Chỉ những thằng coi tiền như rác mới làm vậy.
Và cả hai cái cặp/vali ấy đều bị vứt đi, giờ chả biết nằm ở đâu, thì chúng nói thế chứ ai mà tin.
Tôi hỏi thật các ông bà: Có khi nào cặp khóa số samsonite loại đặc biệt giá lên tới cả chục triệu một cái lại đem đựng rượu vang, xong rồi vứt đi không? Chỉ những thằng coi tiền như rác mới làm vậy.
Thứ Bảy, 6 tháng 1, 2024
Nhanh nhảu không đoảng (hay là Ngồi xó bếp nói chuyện thế giới)
Sau vụ đánh bom kép ở Iran khiến gần trăm người chết, khi họ đang tưởng niệm viên tướng diều hâu từng bị Mỹ tiêu diệt cách nay vài năm, dư luận ồn cả lên. Khá nhiều phản ứng, lên án, cáo buộc, ám chỉ, nói bóng nói gió về thủ phạm. “Cứ trong ý tứ mà suy” thì thủ phạm là Mỹ và Israel, chứ còn đứa nào vào đây. Iran còn khẳng định sẽ sớm cho hai đưa kia bài học nhớ đời.
Vậy thì ai nhanh nhảu làm quan tòa đứng ra kết tội? Còn ai nữa, tất nhiên Iran, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Tàu, Venezuela, Triều Tiên, rồi cả ông bị thịt tổng thư ký L.H.Q, cả người phát ngôn… (tuy chỉ nêu chung chung nhưng qua văn mẫu thiên hạ cũng biết ám chỉ kẻ nào). Mỹ, Israel vuốt mặt chả kịp, cãi sao nổi đám tự nhận là lương tri nhân loại. Có phân trần mấy thiên hạ cũng chả tin. Còn phe chống Mỹ và Do Thái chẳng mấy khi vớ được cơ hội bôi xấu đối thủ như vậy.
Vậy thì ai nhanh nhảu làm quan tòa đứng ra kết tội? Còn ai nữa, tất nhiên Iran, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Tàu, Venezuela, Triều Tiên, rồi cả ông bị thịt tổng thư ký L.H.Q, cả người phát ngôn… (tuy chỉ nêu chung chung nhưng qua văn mẫu thiên hạ cũng biết ám chỉ kẻ nào). Mỹ, Israel vuốt mặt chả kịp, cãi sao nổi đám tự nhận là lương tri nhân loại. Có phân trần mấy thiên hạ cũng chả tin. Còn phe chống Mỹ và Do Thái chẳng mấy khi vớ được cơ hội bôi xấu đối thủ như vậy.
Thứ Sáu, 5 tháng 1, 2024
Không ai cả
Vụ cháy máy bay chở khách ở Nhật Bản rồi sẽ còn âm ỉ trong dư luận nhiều năm sau, không phải bởi "máy bay cháy" mà là "con người".
Người Nhật đã từ lâu gây ấn tượng đặc biệt với thế giới về phẩm chất đáng trân trọng của họ, nên vụ cháy này cũng chỉ góp phần khẳng định thêm thôi. Một quốc gia, một dân tộc tạo được và duy trì được đặc sản như thế quả là điều hạnh phúc, tự hào.
Tôi để ý, người Nhật, từ bình dân tới nhà lãnh đạo, rất ít khi "nổ" về thành tích của họ. Nổ hoàn toàn trái với phong cách của người Nhật.
Trong vụ cháy nói trên cũng vậy, khi thế giới hết lời khen ngợi sự xử lý sự cố thì người Nhật chỉ dùng những lời lẽ rất khiêm tốn. Theo báo chí Nhật tường thuật, Ban lãnh đạo Hãng hàng không Nhật Bản (JAL) đã "khen ngợi hành khách tuân thủ kỷ luật và hợp tác với phi hành đoàn để tất cả đều được sơ tán an toàn khỏi máy bay, trong đó có 8 trẻ em tuổi mẫu giáo. Đặc biệt là không ai trì hoãn để cố lấy hành lý của mình".
Người Nhật đã từ lâu gây ấn tượng đặc biệt với thế giới về phẩm chất đáng trân trọng của họ, nên vụ cháy này cũng chỉ góp phần khẳng định thêm thôi. Một quốc gia, một dân tộc tạo được và duy trì được đặc sản như thế quả là điều hạnh phúc, tự hào.
Tôi để ý, người Nhật, từ bình dân tới nhà lãnh đạo, rất ít khi "nổ" về thành tích của họ. Nổ hoàn toàn trái với phong cách của người Nhật.
Trong vụ cháy nói trên cũng vậy, khi thế giới hết lời khen ngợi sự xử lý sự cố thì người Nhật chỉ dùng những lời lẽ rất khiêm tốn. Theo báo chí Nhật tường thuật, Ban lãnh đạo Hãng hàng không Nhật Bản (JAL) đã "khen ngợi hành khách tuân thủ kỷ luật và hợp tác với phi hành đoàn để tất cả đều được sơ tán an toàn khỏi máy bay, trong đó có 8 trẻ em tuổi mẫu giáo. Đặc biệt là không ai trì hoãn để cố lấy hành lý của mình".
Thứ Năm, 4 tháng 1, 2024
Che còng, hay là che mắt thế gian?
Một khi pháp luật, tòa án, lực lượng thực thi pháp luật, cảnh sát tư pháp... còn công khai sự thiên vị, "nhất bên trọng, nhất bên khinh" thì đừng mong họ thay mặt công lý.
Ấy là tôi nói tới việc họ ra cái điều nhân đạo lấy thứ này thứ khác (báo, khăn, áo...) che còng cho bọn tội phạm. Lão hàng xóm nhà tôi bực bội bảo "đè.o mẹ, đã còng lại còn che, giả dối, nhố nhăng".
Nếu đã quy định phải còng thì cứ còng (đề phòng chúng nó trốn, cướp "pháp trường") dù cảnh sát đã tầng tầng lớp lớp con ruồi bay không lọt. Từ thằng to nhất tới đứa dân đen, nếu đã vi phạm pháp luật bị đưa ra tòa đều phải còng. Và không phải che, để chúng thấy sự ê chề nhục nhã về hành vi của mình. Còn những người ra tòa bị còng vẫn ngẩng cao đầu lại là chuyện khác, họ không cần che. Nói tóm lại là không cần gì phải che còng, đối với bất cứ bị cáo nào.
Tôi xin hỏi mấy ông bà đại diện việc thực thi pháp luật: Tại sao lại phải che còng cho chúng nó? Chúng có đáng được hưởng "đặc ân" ấy không? Sao những kẻ phạm tội khác lại không được che còng? Ngay đưa ra tòa mà cũng phân biệt phân chia đẳng cấp thì có khách quan xử được không?
Nguyễn Thông
Ấy là tôi nói tới việc họ ra cái điều nhân đạo lấy thứ này thứ khác (báo, khăn, áo...) che còng cho bọn tội phạm. Lão hàng xóm nhà tôi bực bội bảo "đè.o mẹ, đã còng lại còn che, giả dối, nhố nhăng".
Nếu đã quy định phải còng thì cứ còng (đề phòng chúng nó trốn, cướp "pháp trường") dù cảnh sát đã tầng tầng lớp lớp con ruồi bay không lọt. Từ thằng to nhất tới đứa dân đen, nếu đã vi phạm pháp luật bị đưa ra tòa đều phải còng. Và không phải che, để chúng thấy sự ê chề nhục nhã về hành vi của mình. Còn những người ra tòa bị còng vẫn ngẩng cao đầu lại là chuyện khác, họ không cần che. Nói tóm lại là không cần gì phải che còng, đối với bất cứ bị cáo nào.
Tôi xin hỏi mấy ông bà đại diện việc thực thi pháp luật: Tại sao lại phải che còng cho chúng nó? Chúng có đáng được hưởng "đặc ân" ấy không? Sao những kẻ phạm tội khác lại không được che còng? Ngay đưa ra tòa mà cũng phân biệt phân chia đẳng cấp thì có khách quan xử được không?
Nguyễn Thông
Thứ Ba, 2 tháng 1, 2024
Chuyện uống chè (kỳ 6)
Nhắc chuyện buôn chè của mấy ông sinh viên giỏi buôn hơn học, lại bần thần nhớ hồi bu tôi buôn chè, xé rào, bươn chải bằng mọi cách để sống sót trong một nền kinh tế ngày càng lụn bại những năm thập niên 70 - 80 ở miền Bắc.
Nhà tôi làm ruộng, đất đai bị trưng thu, góp hết vào hợp tác xã (thực chất là cướp, rồi mấy chục năm sau HTX tan rã vẫn không được trả lại một mét nào). Sau năm 1975 nhà nước tiếp tục áp dụng cách cướp này ở nông thôn miền Nam, với tên gọi tập đoàn sản xuất (thay cho HTX đã quá nhiều tiếng xấu) để tiến lên nền nông nghiệp sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa. May mắn thay, nông dân miền Nam không mặn mà với trò hình thức nên nó bị chết yểu.
Không còn ruộng, chỉ làm công ăn điểm rồi quy ra thóc, mỗi vụ tính đầu người được vài chục ký thóc, xay thành gạo đủ ăn 2 - 3 tháng nên đói triền miên. Bu tôi tháo vát, ngoài việc cấy hái trên đồng, thường thức khuya dậy sớm làm hàng xáo, tranh thủ buôn bán lặt vặt, mở quầy hàng nho nhỏ nép gian đầu hồi, trông ra đường, giao cho thày tôi và con cái trông nom. Thày tôi học nho vụng việc cày bừa nên nhận lĩnh trọng trách cứu nhà, vừa lo cơm nước vừa trông coi “cửa hàng”, nhưng sự mua hàng thì vẫn phải bu tôi.
Nhà tôi làm ruộng, đất đai bị trưng thu, góp hết vào hợp tác xã (thực chất là cướp, rồi mấy chục năm sau HTX tan rã vẫn không được trả lại một mét nào). Sau năm 1975 nhà nước tiếp tục áp dụng cách cướp này ở nông thôn miền Nam, với tên gọi tập đoàn sản xuất (thay cho HTX đã quá nhiều tiếng xấu) để tiến lên nền nông nghiệp sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa. May mắn thay, nông dân miền Nam không mặn mà với trò hình thức nên nó bị chết yểu.
Không còn ruộng, chỉ làm công ăn điểm rồi quy ra thóc, mỗi vụ tính đầu người được vài chục ký thóc, xay thành gạo đủ ăn 2 - 3 tháng nên đói triền miên. Bu tôi tháo vát, ngoài việc cấy hái trên đồng, thường thức khuya dậy sớm làm hàng xáo, tranh thủ buôn bán lặt vặt, mở quầy hàng nho nhỏ nép gian đầu hồi, trông ra đường, giao cho thày tôi và con cái trông nom. Thày tôi học nho vụng việc cày bừa nên nhận lĩnh trọng trách cứu nhà, vừa lo cơm nước vừa trông coi “cửa hàng”, nhưng sự mua hàng thì vẫn phải bu tôi.
Thứ Hai, 1 tháng 1, 2024
Thời mạt pháp, hay là xuống dốc không phanh
Vụ "xá lị" ở chùa Ba Vàng, rất nhiều chuyện cần nói, có một số điều phải nói thẳng ra thế này:
Nó là trò nhố nhăng, nhí nhố hết mức nhưng diễn ra trong suốt thời gian tương đối dài, ầm ĩ cả lên, hầu như cả thiên hạ đều biết.
Chỉ nghe qua đã biết thực chất nhố nhăng của nó, nhưng cả một hệ thống: nhà nước, nhà chùa, nhà báo (3 nhà) đều không nhận ra, cứ án binh bất động, mũ ni che tai, không biết. Thậm chí báo chí sau đó còn đi tìm hiểu, viết bài, phản ánh nhưng thực chất là tán tụng, ca ngợi.
Vậy thì trách nhiệm của cái hệ thống "3 nhà" ấy ở chỗ nào? Nó chỉ giật mình, chữa cháy khi dư luận đã tanh bành, thiên hạ cười cợt, vạch ra thực chất trò nhố nhăng.
Nó là trò nhố nhăng, nhí nhố hết mức nhưng diễn ra trong suốt thời gian tương đối dài, ầm ĩ cả lên, hầu như cả thiên hạ đều biết.
Chỉ nghe qua đã biết thực chất nhố nhăng của nó, nhưng cả một hệ thống: nhà nước, nhà chùa, nhà báo (3 nhà) đều không nhận ra, cứ án binh bất động, mũ ni che tai, không biết. Thậm chí báo chí sau đó còn đi tìm hiểu, viết bài, phản ánh nhưng thực chất là tán tụng, ca ngợi.
Vậy thì trách nhiệm của cái hệ thống "3 nhà" ấy ở chỗ nào? Nó chỉ giật mình, chữa cháy khi dư luận đã tanh bành, thiên hạ cười cợt, vạch ra thực chất trò nhố nhăng.
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)