Chuyện cụ Kwan nhân ngày nhà báo

Bạn bè tếu táo thường gọi y là Kwan, Chun Do Kwan, hoặc Kwan Do Chun, hệt người gốc Hàn. Nhà cháu học đòi cái thói hư hỏng của thiên hạ (điều hay chả học, chỉ tuyền học điều dở) gọi cụ ấy là y, bởi một phần đồng tuế, phần khác đàn đúm với nhau khá lâu, chứ đã U70 cả rồi.

Nhân đây, nói thêm chuyện này, liên quan tới chữ “tuế” vừa nhắc ở trên. Để chỉ những năm mà con người ta sống, năm của đời người, tức là tuổi, thì dùng chữ tuế. Cùng tuổi với nhau gọi là đồng tuế. Nói hai người hoặc những người cùng tuổi thì dùng chữ đồng tuế chứ không phải đồng niên. Niên tức là năm, thứ thời gian vật lý, có tính khách quan, nằm ngoài con người, không nhất thiết gắn với người. Kim niên là năm nay, khứ niên là năm trước (khứ niên kim nhật thử môn trung, ngày này năm trước ở ngay trong cửa này), niên lịch là lịch năm, niên biểu là chép lại những chuyện xảy ra các năm, niên hạn là thời hạn tính bằng năm, thiếu niên là số năm còn non (để chỉ người ít tuổi), lão niên là năm già/nhiều (cho người nhiều tuổi). Vì vậy, nói người cùng tuổi dùng đồng tuế chứ không phải đồng niên, dù tuế và niên đều có nghĩa là năm.

Lại quành về cụ Kwan. Cụ í tên tục là Đỗ Trung Quân. Á à, tưởng ai, ông ni thì choa lạ chi. Sẽ nhiều người bảo thế. Vâng, cũng thuộc dạng người của công chúng, như Ngọc Trinh, Mỹ Linh, Trấn Thành chả hạn. Chỉ có điều, cụ Quân khác mấy người ấy, cụ là nhà thơ. Chính do đầu thai thành nhà thơ nên mới sinh chuyện.

Rắn xi moong lỗ

Thiên hạ đang chú mục vào công trình thế kỷ đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông biểu tượng của tình hữu nghị Việt - Trung. Và họ chỉ càu nhàu chuyện nó chạy, nó lỗ, càng chạy càng lỗ. Rồi tiếc tiền, lại còn bảo tiền chứ đâu phải vỏ hến, v.v..

Tất nhiên cũng có người bênh sự lỗ ấy. Đời xưa nay vốn vậy. Đến bọn Nga rành rành xâm lược nước bạn cũ Ukraine của nó, mà vẫn có người nói chỉ đứng về phía... chính nghĩa kia kìa. Rắn xi moong lỗ đã là cái đinh gì.

Họ lý sự đường sắt trên cao Cát Hà lỗ là chuyện đương nhiên bởi mới được đưa vào khai thác, vốn đầu tư quá lớn (nhưng lờ đi chuyện bị đội vốn mấy lần), chỉ nhặt bạc cắc, nhà nước không trợ giá cho hoạt động giao thông công cộng này, cứ bắt phải bán vé giá quy định như xe buýt, lỗ cả trăm tỉ là còn ít đấy, nhẽ ra phải lỗ nữa... Lý sự chốt lại, vấn đề là con đường cao cao ấy được xây lên để phục vụ nhân dân, cho nhân dân đi lại thuận tiện (đúng vậy, đâu phải cho cán bộ dùng, bởi cán bộ đâu có thèm ngự lưng rắn), sao bọn phản động chúng bay không nói tới. Phục vụ dân, vì dân mà cũng bị chửi là sao...

Khiếp, đến chịu các bố. Cái gì cũng vịn vào dân, đổ cho dân. Cứ như chính dân phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về sự lỗ lã này. Kiểu như nếu dân không đi thì người ta xây rắn xi mong làm gì, nay lại nói nọ nói kia, không ai chiều được chúng mày...

Ông hàng xóm nhà tôi cười bảo đến tờ báo riêng của đảng mà họ còn đặt tên là báo Nhân Dân thì "đường sắt lỗ nhân dân" đâu có ảnh hưởng tới hòa bình thế giới.

Nguyễn Thông

Ảnh: Báo Giao thông

Xảo đại nhân

Vẫn biết Khổng Minh Gia Cát Lượng giỏi nhất nhì thời Tam quốc nhưng hậu sinh học cái thói "gạt lệ chém Mã Tốc" của ông ta chỉ khiến thiên hạ chê cười.

Làm mất Nhai Đình, từ đó dần dẫn tới mất cơ nghiệp nhà Thục Hán, mất nước, đâu phải do Mã Tốc mà chính là tội Khổng Minh. Biết Tốc dở, thậm chí xấu, nhưng cứ giao cho Tốc giữ cổ họng chiến lược Nhai Đình, ấy là lỗi của Khổng Minh.

Kỷ luật Tốc, đưa Tốc vào lò, chém Tốc, rồi lại còn ra vẻ tiếc thương, nghẹn ngào, than khóc sụt sùi, đau lòng lắm, xót xa lắm, chỉ lộ thứ bụng dạ tiểu nhân chứ hay ho gì. Đó là vết nhơ trong hình ảnh khá toàn vẹn Gia Cát Lượng.

Cứ cho là Tốc có tội, gây tổn thất không thể cứu vãn, thì chém Tốc vẫn còn nhẹ, đau lòng cái nỗi gì mà đau.

Thời đó, may chưa có báo chí truyền thông tivi, chỉ có Tam quốc diễn nghĩa, nên ít người biết xảo đại nhân.

Nguyễn Thông

Xương gà Thủ Thiêm

Vụ Thủ Thiêm chính thực là cái xương gà mắc ở cổ, “khạc chẳng ra cho, nuốt chẳng vào” chứ không phải miếng gân gà. Gân còn có thể ăn được, đằng này xương thì chịu.

Hôm qua 17.6, người ta lại tổ chức cuộc gặp giữa đại diện Thanh tra chính phủ (cùng ông nọ bà kia liên quan) với dân Thủ Thiêm bị mất đất. Cả ngàn người bị mất đất nhưng chỉ cho 20 người tham dự, riêng điều này đã báo trước sự thất bại của sự kiện rồi. Người trong cuộc không được nói ra những phẫn uất của mình và gia đình mình, dù có tổ chức vạn cuộc đối mặt nữa cũng chả đi đến đâu. Xương gà vẫn hóc ở cổ, đừng hòng khạc ra.

Nói thẳng, tất cả những “cuộc gặp Thủ Thiêm” từ trước tới nay đều thất bại khi hai bên, nhất là phía nhà nước, giữ nguyên quan điểm và thái độ bề trên ban đầu. Đã bao nhiêu cuộc gặp, không đếm hết được, chỉ còn lại những Nguyễn Thiện Nhân, Nguyễn Thị Quyết Tâm, Đặng Công Huẩn, Phan Nguyễn Như Khuê, Tất Thành Cang, Nguyễn Thành Phong… với những lời hứa gió bay “tôi không lừa bà con đâu” và sự ê chề, bị khinh bỉ. Và tất nhiên còn cả hàng ngàn dân Thủ Thiêm sống trong nỗi bất bình ngày càng tăng và lòng tin cạn dần.

Chính phủ thuế (kỳ 6)

Phải nói ngay rằng, bàn về thuế ở xứ ta thời nay có nói cả ngày cũng chả hết. Xưa kia, người cộng sản lôi kéo quần chúng nhân dân, nhất là nông dân (đông nhất, đội quân chủ lực của cách mạng) chỉ cần dụ đi xóa sưu cao thuế nặng là đảm bảo họ sẽ cùng nhau đi hồng binh liều thân rồi.

Thời nào cũng vậy, phong kiến thực dân cũng như cộng sản, thuế luôn là tai ách đối với dân chúng, càng ngày càng nhiều, càng nặng.

Quay trở lại chuyện giá xăng, bởi nó điển hình cho thuế phí hiện nay. 14 kỳ tăng liên tiếp, dân chúng cắn răng chịu bởi không chịu cũng chẳng làm gì được nhà nước, vả lại còn nghĩ cả thế giới tăng, bán xăng giá cao, đâu riêng xứ mình. Kiểu như “đau mắt bởi tại hướng đình/cả làng đều thế phải mình chi em”, tự an ủi để mà sống. Công nhận bộ máy tuyên truyền của nhà nước quá siêu, luôn làm cho dân chúng hiểu xăng tăng giá là chuyện chẳng đặng đừng, chứ chính phủ không muốn thế. Cả thế giới bán xăng dầu giá cao, mình đâu thể đứng ngoài. Ngay cả dân Mỹ cũng lao đao bởi giá xăng, nói chi ta. Báo còn thương cảm dân Đức bị đứt bữa kia kìa. Cần thông cảm với chính phủ, cùng chính phủ vượt khó, ráng qua cái đận này, v.v.. Phải công nhận dân mình hiền, cả tin, tăng thế chứ tăng nữa vẫn chấp nhận đau thương.

Hiếu chiến ngôn từ

Hôm trước, nhà cháu đọc được câu (cũng là lời khuyên) của nhà báo chuẩn (nhiều người thường đùa là đoàn chuẩn), giàu thâm niên và đầy kinh nghiệm, một bậc đàn anh kính mến, bác Đoàn Khắc Xuyên. Bác ấy nhắc các bạn phóng viên trẻ (trẻ thì thường non, ít kiến thức, và khá… tùy tiện) rằng đừng dùng mấy từ “ra quân, chiến dịch” trong những thông tin chả có gì quân với chiến. Lại nhớ mình từng viết về thứ này, giờ xin nhắc lại.

Trong lời rất nhiều vị quan chức, nhất là khi họ làm long trọng viên buổi lễ lạt, trong hằng hà sa số bài báo của các nhà báo, kể cả “cây đa cây đề”, “đại nhà báo”, trong các phong trào đình đám của đoàn thanh niên mà nhân vật chính là mấy anh bí thư trung ương đoàn… ta thường thấy họ khoái dùng những từ “chiến dịch”, “ra quân”, “chiến sĩ”, “mặt trận”. Nghe ùng oàng sắt máu như đang thời chiến tranh chứ không phải hòa bình đã gần nửa thế kỷ.

Cách nói ấy, dùng chữ kiểu ấy thực ra không mới. Năm 1948, trong thư gửi giới họa sĩ nhân một cuộc triển lãm tranh, cụ Hồ đã từng khơi mào “văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận, anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy” (thời tôi học cấp 3, học trò phải làm bài luận phân tích, giải thích, chứng minh, bình luận, bình giảng câu này ít ra dăm bảy lần). Cụ trùm đã dạy thế thì cứ thế mà thực hiện. Chỉ hơi lăn tăn, văn nghệ mà cũng là mặt trận, quả thật ghê. Vậy nên cũng dễ hiểu thời đó và sau sau một tí, anh nào văn nghệ sĩ thuần túy, đòi tách văn nghệ khỏi chính trị thì chết không kịp ngáp. Vụ “Nhân văn giai phẩm” còn sờ sờ ra đó.

Trùm cuối

Lão hàng xóm nhà tôi cười bảo dư luận chỉ bố láo bố toét, vớ va vớ vẩn. Làm đếch gì có thằng nào trùm cuối để mà tìm, mà kết thúc đánh án.

Xứ này, đảng lãnh đạo toàn diện, đảng chịu trách nhiệm về mọi chuyện, chứ đâu chỉ liên quan tới "mọi thắng lợi của cách mạng".

Làm gì cũng có hay có dở, có thành công - thất bại, được mùa - mất mùa, sự đời xưa nay vậy. Chỉ nhận công lao phần thành công được mùa, vậy phần thất bại đổ cho dân à. Trời sẽ bảo cái đếch gì chúng mày cũng đổ cho tao, tao đâu phải hố rác. Vậy chỉ còn dân là thủ phạm. Cãi đằng... giời.

Chống dịch vừa rồi, cứ tạm cho là có chút thành công, thế là họ cứ rối rít vơ nhận về mình (ấy là tôi đang nói tới đảng), còn khi lòi cái thất bại trong vụ Việt Á, chả thấy ông bà nào dũng cảm đứng ra nhận. Đảng lại càng mất hút con mẹ hàng lươn.

Một đoàn thể - tổ chức chính trị luôn tự nhận quyền lãnh đạo mọi mặt mọi hoạt động thì nó chính là trùm đầu trùm cuối, chứ làm gì có đứa nào trùm cuối ở đây.

An Nam độc đảng chứ có phải xứ đa đảng như Anh Pháp Mỹ Nhật đâu mà đổ cho đảng này đảng nọ.

Nguyễn Thông