Thương tiếc phi trường Tân Sơn Nhất!

MAI BÁ KIẾM (nhà báo, cựu phi công)

Từ tháng 6 -10/1973, tôi học ở Trường Sinh ngữ Quân đội Gò vấp, rồi sang Mỹ học bay. Lúc đó, Bộ chỉ huy Viện trợ Quân sự Hoa Kỳ tại Việt Nam - MACV (The US Military Assistance Command, Vietnam) đã rút về nước, giao doanh trại cho Không quân VN, sinh viên sĩ quan tụi tôi được vào ở các barrack của MACV, mỗi thằng nằm một giường nệm 2 tấm dày 2 tấc rưỡi, ngủ máy lạnh sướng rên. Khu MACV rộng lớn, nằm giữa 2 đường Bạch Đằng và Phạm Văn Đồng bây giờ, chạy dài từ sân golf Gò Vấp vào gần đến ga hàng không, bên phải đường Bạch Đằng là doanh trại của Tiểu đoàn 2 công vụ (gác vòng đai phi trường). Dạo đó, tụi tôi thường chạy xe máy sang trại Davis Camp (nằm trên đường Cộng Hòa bây giờ - đối diện với Sư đoàn Dù) của Mỹ bàn giao lại VNCH, là nơi ở của hai phái đoàn đại biểu quân sự Bắc Việt (VNDCCH) và Việt Cộng (CHMNVN) để xem. Có 2 bộ đội mặc quân phục mới toanh mà rộng thùng thình, bồng súng AK đứng nghiêm ở 2 bên cổng, mắt liếc nhìn tụi tôi trong khi cái đầu không cử động. Tôi thấy rất lạ là 2 phái đoàn này dù ở doanh trại Mỹ quá tiện nghi và ăn uống phủ phê, thế mà ở các dãy sân trống giữa 2 barrack, quân Mỹ trồng cỏ nhung xanh mượt, vậy mà họ cuốc lên giồng, trồng khoai lang, khoai mì, rau xanh và bụi chuối. Tôi nghĩ màn diễn “tăng gia sản xuất” trong lòng đất địch này phải do các tướng tá chỉ huy 2 phái đoàn này chỉ đạo, chứ không xuất phát từ thói quen “nông dân cải thiện” của bộ đội.

Rồi 30/4/1975, tôi - một tân phi công mới về nước, trở thành bên thua cuộc. Và, những anh bộ đội tạm cư trồng trọt ngày nào đã trở thành chủ nhân phi trường Tân Sơn Nhất, với 1.530 ha đất, như là một chiến lợi phẩm, nên việc tăng gia sản xuất trên mãnh đất nhỏ Davis Camp trở thành màn diễn ước lệ lỗi thời! Rồi, 42 năm sau, diện tích phi trường bị chiến thuật “lấn gia cư da beo”, nên chỉ còn 850 ha. Cuối cùng, phần đất trống ở phía bắc phi trường, rộng 157 ha, được giao nốt cho Him Lam để trồng cỏ nhung làm sân golf và biệt thự, nhà hàng…Sân golf chỉ là giọt nước tràn ly, chứ không phải nguyên nhân làm Tân Sơn Nhất quá tải và ngập lụt. 

Trước năm 1975, ngoài tường rào phi trường là vùng đệm cách ly, ở phía Tây Nam phi trường là Bộ tư lệnh và trường huấn luyện Sư đoàn dù (ranh giới là đường Cộng Hòa bây giờ). Phía Tây Bắc là ruộng lúa chạy ra sát quốc lộ 22 (Trường Chinh). Phía Đông phi trường là vùng đất rẫy chạy ra gần sát đường Quang Trung. Hệ thống thoát nước mưa trong phi trường toàn là các mương hở dẫn ra các ruộng lúa phía Tây Bắc, dẫn về các ao trữ nước trong Sư đoàn dù (đường Hoàng Hoa Thám), dẫn ra cầu Hoàng Văn Thụ (gần BV ĐK Tân Bình, bây giờ đã lắp bít) để đổ ra kênh Nhiêu Lộc. Từ cổng Phi Long, mương hở dẫn ra đến trước Bệnh viện 3 Dã chiến Hoa Kỳ (đường Công lý). Mương hở trong phi trường cũng dẫn về các kinh hở bê tông ở Gò Vấp. Thế mà, đất vành đai vừa trữ nước, vừa thoát nước đã bị “đô thị hóa” nhanh chóng bởi 3 quận Tân bình, Gò vấp, 12, với những hãng xe hơi rộng bát ngát, siêu thị, vựa kiểng, siêu thị, khu dân cư.…Bên trong tường rào Tân Sơn Nhất, quân đội phân lô cấp nền cho nội bộ, hoặc cho tư nhân thuê dài hạn làm nhà hàng, khách sạn, sân bóng. Khu dân cư xây dựng vô sâu trong 2 cổng phía Nam là Phi Long và Huỳnh Hữu Bạc. Vùng đệm ở phía Tây là Sư đoàn Dù trở thành khu dân cư lấn qua khỏi đường Cộng Hòa (ranh giới của phi trường) vô sát khu vực nhà ga trực thăng, thậm chí một sân tập golf nằm sát với taxiway (đường lăn) ở P.15 Tân Bình. Phi trường bị các khu dân cư bao vây khép kín đã chặn bớt hệ thống thoát nước phi trường và làm các cửa vào phi trường bế tắc giao thông. 

Nhưng điều khốn nạn nhất khiến không còn đất để mở thêm nhà ga quốc tế và nội địa là quân đội cho “dân cư hóa” ở dọc đường Trường Sơn, Hồng Hà, Bạch Đằng, Đồng Văn Cống (là đường vành đai phi đạo và nhà ga hàng không trước 1975). Khu MACV của Mỹ, khu Trường huấn luyện Sư đoàn 5 Không quân nằm cận kề với khu nhà ga cũ, nay đã biến thành “Liên hiệp quán nhậu chó chặt và bia hơi Hà Nội”. Quán Cây Sung, Bún đậu Hồng Hà, Làng nướng BBQ, Công ty Pepsico Sài gòn 2… đáng lẽ là nơi xây nhà ga mới thuận tiện nhất (hẻm A75 và B22 Bạch Đằng). Nếu thu hồi được 157 ha sân golf thì chỉ mở thêm được phi đạo thứ ba (tăng công suất cất hạ cánh) và mở thêm parking lot (máy bay đậu chờ), chứ ở phía bắc phi đạo không thể mở thêm nhà ga (vì rất khó nối kết với nhà ga hiện ở phía nam phi đạo – nếu bằng sky-train thì vướng máy bay cất hạ cánh, nếu bằng metro ngầm thì vướng nền hạ của 3 phi đạo). Các phi trường quốc tế đều có 4 nhà ga (terminal) gồm 2 ga nội địa (domestic) và 2 ga quốc tế (international) đến (arrival) và đi (departure). Ở Hongkong, Tokyo… mỗi nhà ga có tối thiểu 60 cửa lên (xuống) máy bay (boarding gate). Tổng cộng 160 cửa, nhưng ở Tân Sơn Nhất chỉ có 19 cửa đến và đi nội địa và 12 cửa và 8 cầu lồng đôi đến và đi quốc tế. Lý do, Tân Sơn Nhất không còn đất xây thêm nhà ga, vì các quán thịt chó chặt đã chiếm hết!

Dù có đòi được sân golf, thì Tân Sơn Nhất cũng què quặt, chẳng bao giờ thành phi trường tầm cỡ quốc tế. Vì vậy, tôi tiếc công lao của thực dân Pháp từ thập niên 1920 đã bỏ công chọn vùng đất cao nhất Sài gòn (cao độ 33ft = 10 mét) để xây phi trường mà bây giờ phải chịu ngập nước! Tôi tiếc, Tân Sơn Nhất không bị đồi núi cản trở, không gió lớn, không mây mù kéo dài, không mưa dầm, không bão tuyết, mật độ không khí và áp khí lý tưởng cho máy bay cất cánh và hạ cánh (29,92 inches thủy ngân). Một năm có 10 tháng gió thổi từ Tân bình sang Gò vấp, máy bay phải đáp và cất cánh từ Gò vấp, chỉ có 2 tháng trước sau Tết nguyên đán là gió ngược lại, thành ra phi công không khó khăn gì khi đi và đến điểm entry và exit!

Sân bay có hai phi đạo song song, gồm phi đạo 07L/25R dài 3.048 m rộng 45m và phi đạo 07R/25L dài 3.800m rộng 50m là hard –runway (100% bê tông) bằng tiêu chuẩn của phi trường Mỹ. Từ năm 1945, Hiệp hội Vận chuyển Hàng không Quốc tế - IATA (International Air Transport Association) đặt mã danh (tên miền) cho phi trường Tân Sơn Nhất là SGN căn cứ vào nơi nó tọa lạc là Sài gòn (giống mã phi trường Suvarnabhumi (Bangkok) là BKK, mã phi trường Hongkong là HKG, mã phi trường Ninoy Aquino (Manila) là MNL). Sau 1975, Sài gòn đổi thành Hồ Chí Minh, nhưng IATA không đổi mã danh SGN. Nếu Tân Sơn Nhất bị xóa sổ khi phi trường Long Thành xây xong giai đoạn 3 vào năm 2050, thì IATA phải cấp cho Long Thành mã danh mới bắt đầu bằng LT… và xóa mã SGN sau 105 năm thân quen trong ngành hàng không quốc tế. 

Buồn không?

Mai Bá Kiếm

(theo Facebook Mai Bá Kiếm, https://www.facebook.com/bakiem.mai/posts/690921817766358)