Tháng chạp tháng giêng

Hôm nay tròn 1 năm tây xảy ra vụ Đồng Tâm động trời, "đời tuôn nước mắt, trời tuôn sấm chớp", nhưng chưa phải là giỗ đầu cụ Kình (như không ít người đang nhầm). Cụ bị chính quyền giết vào rằm tháng chạp năm Kỷ Hợi 2019. Do năm Canh Tý 2020 nhuận 2 tháng tư nên ngày âm lùi cách xa ngày dương thêm cả tháng nữa so với bình thường không nhuận.

Người An Nam ta giỗ cúng tính theo âm lịch, nên hôm nay chỉ là ngày cụ Kình tròn năm qua đời, ta chỉ tưởng nhớ một con người NGƯỜI nhất đã khuất, chứ ngày giỗ là ngày 15 tháng chạp, trùng vào 27.1.2021 tây lịch.

Nhắc tới lịch âm dương, lại nhớ tới sự bảo thủ và ngu dốt của kẻ có quyền. Tổ chức Đoàn thanh niên tự đặt ra cái giải thưởng gọi là "Sao tháng giêng" nhân kỷ niệm ngày sinh viên học sinh toàn quốc 9.1. Ngày ấy 71 năm trước, 9.1.1950, sinh viên học sinh Sài Gòn xuống đường phản đối sự can thiệp của Mỹ vào VN, cuộc biểu tình bị đàn áp, một học sinh là anh Trần Văn Ơn trúng đạn chết. Lấy ngày 9.1 hằng năm (đang trúng vào hôm nay 9.1.2021) làm ngày sinh viên học sinh cũng được đi, nhưng nó là 9 tháng 1 chứ không phải 9 tháng giêng.
Theo lịch âm từ thời Bàn Cổ bên Tàu mà người Việt ta quen dùng tới bây giờ, một năm âm lịch bắt đầu từ tháng Mười, Một (chứ không phải Mười Một), Chạp, Giêng, Hai, Ba... Tất nhiên theo cách hiểu quen thì người ta vẫn tính năm mới từ tháng giêng. Nhưng tháng giêng ta không phải tháng 1 tây, nó thường rơi vào tháng 2 tây. Ngày SVHS xảy ra ngày 9.1 tây thì dứt khoát không phải tháng giêng, giải thưởng không thể là Sao tháng giêng được.

Ấy thế nhưng đám dốt khi có quyền trong tay cứ nhắm mắt làm bừa, bắt người khác phải theo. Lại rất ngoan cố, bảo thủ, làm sai không chịu sửa. Tôi thấy rất lạ là nhiều ông bà rất giỏi, trình độ cao, quan chức cao cấp, như ông chủ tịch nước chả hạn, biết chúng nó bậy bạ như thế mà vẫn không nói gì, không có ý kiến gì. Còn tôi ngang bướng, thấy sai là nói, chả như người ta.

Nguyễn Thông