Lý sự... cùn

Trường hợp thứ 2 liên quan tới tút (status) của một “nhà” khác trên Facebook. Nói cho công bằng, đây là người hiểu biết khá rộng, nhiều kiến thức, tư liệu phong phú, đa dạng. Nhiều tút của anh này giống như một kiểu Gu gồ (Google) cho người đọc thêm hiểu biết, còn sự chính xác tới đâu thì tùy nguồn. Nhưng tới cái tút vừa rồi lại có vấn đề, copy lại tài liệu đăng trên trang của một hội đoàn quốc doanh.

“Nhà” đưa ra nhiều dẫn chứng về sự cai trị của Pháp đối với các nước thuộc địa, nhân vụ đảo chính ở Niger. Cũng không rõ “nhà” ủng hộ hay lên án phe đảo chính - lực lượng quân sự vừa lật đổ và bắt giam vị tổng thống dân cử. “Nhà” chỉ lý luận và phân tích rằng bọn Pháp từ xưa tới nay chả tốt đẹp gì, ở bất cứ xứ thuộc địa nào. Thực chất của chúng là thực dân, cai trị, bóc lột, khai thác tài nguyên bản địa. Nếu chống lại chúng (Pháp) thì chúng sẽ tìm cách tiêu diệt, lật đổ, không cách này thì cách khác. Vụ Niger cũng vậy, tổng thống dân cử theo Pháp nên Pháp tìm cách bảo vệ. Đám nhà binh đảo chính có lý do của nó, trước hết để lật đổ một chính quyền tay sai, v.v..

Nhưng nếu chỉ bình luận quốc tế vậy cũng được đi, đằng này “nhà” đã “một lời là một vận vào khó nghe”. “Nhà” kể lể rằng tất cả những nước được Pháp trao trả độc lập, độc lập tự do đâu chửa thấy, chỉ thấy khốn đốn, bị đè nén, khổ sở. Muốn giết thì giết, muốn lật thì lật, triền miên trong nghèo khổ đói rách. Thực dân có tốt với ai bao giờ. Nó đi cướp bóc, xâm lược, nó chỉ để lại đói nghèo tang tóc. Đọc xong, tôi cứ nghĩ, chắc “nhà” tinh lấy tư liệu từ nguồn chính thống, mà nguồn này độ chính xác thế nào thì thiên hạ rõ cả rồi. Cuối cùng, “nhà” kết luận: chỉ có đứng lên kháng chiến, như Việt Nam và Algeria thì mới có độc lập tự chủ hạnh phúc thật sự. Cứ trông cái gương của Niger, của những nước được trao trả độc lập liệu mà chọn đường đi…

Đến thời “mở cửa”, đầu óc trí tuệ đã được mở mang như bây giờ, vậy mà vẫn còn thứ tư duy "đổ máu" thập niên 50 thế kỷ trước. “Nhà” cố tình lờ đi chuyện rất nhiều nước thuộc địa trên thế giới được trao trả độc lập đã phát triển, giàu có như thế nào, mà không phải tốn núi xương sông máu. Nói đâu xa, những Thái Lan, Malaysia, Indonesia gần xứ ta thôi, họ vừa tránh được chiến tranh, kể cả nồi da xáo thịt, vừa có thể tự hào không phải đánh nhau với đế quốc to nào. Giờ xứ này cứ xách dép chạy theo họ - những nước “giành” tự do độc lập bằng phương pháp hòa bình, cũng đủ mệt.

“Nhà” cũng quên rằng người Pháp trong gần trăm năm ở An Nam đâu phải chỉ bóc lột tàn tệ, chiếm đoạt tài nguyên, mà họ đã khai hóa, mở mang cuộc sống và đầu óc con người. Những công trình giao thông vĩ đại, đường sá cầu cống, những công trình văn hóa, trình độ dân trí, nền văn hóa nghệ thuật, và nhất là nền giáo dục tiên tiến, đội ngũ trí thức tuyệt vời… do họ tạo dựng và để lại, ngay cả bây giờ vẫn không sánh được. Chả hạn, chỉ xin hỏi “nhà”, từ khi người cộng sản đánh đuổi được người Pháp, trên dải đất này đã có công trình kiến trúc nào qua mặt được nhà hát lớn Hà Nội, nhà bưu điện Sài Gòn, hoặc dinh toàn quyền (phủ chủ tịch nước bây giờ) chưa; đã có đường sắt xuyên Việt nào thay thế được đường sắt do Pháp làm chưa? Đã 2/3 thế kỷ rồi.

Nghĩ, nghĩ thế nào là quyền riêng của mỗi người. Lý sự cũng vậy. Tôi chỉ kể thêm cho các “nhà” thông thái lý luận chuyện này. Hôm nay 16.8, PGS Phạm Thành Hưng (Mạc Yên), một đàn anh của lứa tôi, học trước 2 khóa, có bài về người bạn cùng khóa, TS Đào Anh San, vừa ra đi. Cả anh Hưng, anh San, anh Nguyễn Thế Tường, anh Phùng Huy Thịnh… đều là lính 6971, từ mặt trận Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế trở về, đều thương binh. Anh Hưng kể, anh San có lần nói với anh và đồng đội: “Tao thấy chúng mình bị lừa rồi. Một thời đại đánh lừa chúng ta. Đánh nhau, đổ máu để làm gì. Ai cần ta giải phóng”.

Lời gan ruột của người lính từng bỏ một phần thân thể, xương máu nơi chiến trường đáng để ta suy ngẫm.

Nguyễn Thông

Ảnh: Nhà hát lớn Hà Nội do người Pháp xây dựng từ đầu thế kỷ 20