Tòa và Huy Đức

Hôm nay, 27.2.2025, họ xét xử Huy Đức - Trương Huy San - Osin (là một người).

Huy Đức bị bắt ngày 1.6 Thiếu nhi quốc tế, bị xử ngày 27.2 Thầy thuốc Việt Nam. Huy Đức luôn bênh vực cho hai đối tượng ấy, trẻ em và thầy thuốc.

Bất giác tôi nhớ phiên tòa xử ông Tạ Đình Đề, một con người đúng nghĩa. Hôm ấy ngày 11.6.1976 (dễ nhớ bởi có 2 số 6) đám chúng tôi đi tàu điện từ Mễ Trì - Thanh Xuân tò mò kéo nhau tới bên ngoài trụ sở tòa án ở Hà Nội, phố Lý Thường Kiệt. Tất nhiên người ta chặn không cho vào, chỉ đứng ngoài ngóng cổ chờ. Đông nghịt.

Và cuối cùng là tiếng reo như sấm dậy. Tạ Đình Đề tiều tụy bước ra ngoài khi được trả tự do, như một người anh hùng.

Người làm nên kỳ tích có một không hai trong nền tư pháp hiện đại xứ này là bà Phùng Lê Trân, thẩm phán, chủ tọa phiên tòa. Bà Trân tuyên bố trả tự do cho bị cáo Tạ Đình Đề ngay tại tòa, không phải bởi cụ Tạ là nhân vật tiếng tăm, con người huyền thoại, từng là đệ tử thân tín của cụ Hồ... mà chỉ do không có tội, vô tội. Vô tội thì phải thả. Vậy thôi.

Chả biết hôm nay có còn Phùng Lê Trân nào nữa? Không biết.

 
Xứ này, nhất là thời hiện đại, những người như Phùng Lê Trân, Tạ Đình Đề, Huy Đức rất hiếm.

 
Lịch sử có lặp lại không, hãy chờ ở phiên tòa hôm nay.

Trưa 27.2, tòa tuyên án.

Lạ.

Một bị can bị cấp chạm nóc là Viện kiểm sát nhân dân tối cao truy tố, kết tội nhưng lại được xét xử rất chóng vánh, chỉ một buổi sáng là xong. Thành phần xét xử rất ít (có 3 người), đơn giản, luật sư bào chữa cũng chả được bào được chữa, người dự lèo tèo vài mống, thậm chí cảnh sát tư pháp cũng ít. Tòa mini, giống như làm cho có, cho xong. Hay đây là thí điểm của đổi mới tư pháp, tinh gọn thủ tục, tiết kiệm chi phí.

Tòa xử công khai nhưng báo chí nhà nước cũng không được dự, ngoại trừ Thông tấn xã Việt Nam. TTX viết gì, viết như thế nào thì các báo đài cứ lấy thế mà đăng. Ngay cả tấm ảnh đương sự tại tòa cũng bị làm mờ khuôn mặt, còn ảnh khác chỉ chụp từ sau lưng. Người ta sợ cả sự bình thản trên nét mặt của đương sự, sợ lời nói của một người mà họ biết không dễ gì kết tội. Cứ để TTX kết án trong bài tường thuật chung chung là xong, ai biết đấy là đâu, thực hay không thực.

Nhiều người mừng khi Huy Đức chỉ bị tuyên 30 tháng tù (2 năm rưỡi), rồi sẽ sớm ra thôi..., nhưng tôi cho rằng án 1 ngày cũng là dài bởi Huy Đức không có tội.

Nhưng gì thì gì, ngày hôm nay 27.2.2025 là ngày của Huy Đức, của bên thua cuộc. Lịch sử đương đại Việt sẽ ghi dấu mốc này.

Nguyễn Thông

Ảnh: Huy Đức trồng cây trong chương trình "Góp một cây để có rừng" do anh khởi xướng