Nhân văn giai phẩm bis (kỳ 3, cuối)

Những tác phẩm gò đồng mà nhà thơ-người thợ tài hoa Phạm Xuân Trường đề nghị nhà chức việc xét duyệt là tác phẩm nghệ thuật chứ không phải thứ chính trị thô thiển để rồi muốn cấm thì cấm. Mà ngay cả dưới góc độ chính trị-xã hội, sự cấm ấy cũng rất đáng lên án. Trong bản danh sách đã được sở duyệt, rất nhiều chân dung bị cấm treo lại là những tên tuổi lẫy lừng đã làm vẻ vang cho đất nước, dân tộc, nhân dân, người Việt, văn hóa Việt. Đám quan chức sở Văn hóa thủ đô và cả những quan thầy họ đã làm chính trị một cách rất phi chính trị.

Qua vụ “án treo” này, đã đến lúc nhà cầm quyền bỏ ngay cái thói “để lâu cứt trâu hóa bùn”, lờ đi rồi cũng xong, đâu sẽ vào đấy. Phải làm rõ ngô khoai, phạt những kẻ cố tình làm sai. Cần sự giải thích rõ ràng của người, của cấp có trách nhiệm: Sở làm thế là đúng hay sai? Nếu đúng, vì sao đúng? Nếu sai, tại sao sai? Ai là người chịu trách nhiệm chính, cán bộ sở, giám đốc sở, hay còn cao hơn nữa, ban tuyên giáo trung ương chẳng hạn? Ban tuyên giáo Thành ủy HN, Ban tuyên giáo trung ương có chỉ đạo, cho ý kiến để thông qua danh sách cấm ấy không? Dư luận cho rằng, với “án treo” nhạy cảm như vậy, thách kẹo đám sở kia cũng chả dám tự ý làm. Phải truy tận gốc, tìm ra kẻ đang trốn trong đống rơm.

Cho tới nay, đã 4 ngày kể từ khi vỡ lở vụ việc tai tiếng, vẫn chưa thấy bất kỳ ông bà nào có trách nhiệm kể cả ở Hà Nội và trung ương lên tiếng. Lại càng lạ hơn nữa, ngay mấy cái hội có liên quan như Liên hiệp Các hội văn học nghệ thuật VN, Hội Mỹ thuật VN, Hội Nghệ sĩ tạo hình VN cũng cấm hó hé lấy nửa nhời. Đồng tình với cách xử sự của sở văn hóa, hay là bảo vệ người làm nghệ thuật, ít ra cũng phải cho thiên hạ biết, chứ đâu như phỗng sành cả thế. Đáng ghi nhận đã có tiếng nói thể hiện thái độ rõ ràng của ông Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn VN, dù với tư cách cá nhân nhưng cũng có thể coi đó là quan điểm của hội, bởi ông là chủ tịch.

Không thể cứ như mọi lần, quanh quéo đổ cho thế lực thù địch, cho thằng đánh máy, hoặc phân trần chúng tôi đâu có ý vậy, do hiểu chưa đúng, so sơ sót nhất thời… Xin thưa, lần này giấy trắng mực đen, mực rất đen, văn bản công khai sinh ra từ bạo quyền, chả thể chối được.

Ở xứ ta, đảng (chỉ có một đảng chứ làm gì còn đảng nào) luôn tự nhận quyền lãnh đạo toàn diện, mọi mặt. Vậy đảng phải có trách nhiệm về vụ “án treo”. Giả dụ cấp dưới nó không báo cáo, nó giấu, nó làm sai mà mình không biết đã đi một nhẽ. Khi việc ùm xùm, biết rồi, nắm rồi nhưng cứ lờ đi, im lặng, không có ý kiến gì thì khó chấp nhận. Nếu ông bí thư thành ủy Đinh Tiến Dũng hoặc trưởng ban tuyên giáo thành ủy không đứng ra giải quyết thì trách nhiệm thuộc về trung ương, thậm chí tổng bí thư. Đây đâu chỉ là “chuyện ngày thường ở huyện” nhỏ nhặt, lấn cấn, không đáng kể của một cuộc triển lãm, của lĩnh vực văn nghệ, mà thể hiện quan điểm chính thống của lực lượng cầm quyền đối với nhân vật lịch sử, người có công với dân với nước, người mà chính chế độ này đã tặng giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước…

Không dám xử lý, không dám cách chức kẻ làm sai, thì chính thể chế này đã tự cách chức mình, dù luôn nói hay nói tốt về mình.

Vùi dập thù dai cả công thần hãn mã, phân biệt đối xử tệ hại với những đấng bậc như Trần Đức Thảo, Phan Khôi, Trần Dần, Phùng Quán, Nguyên Ngọc… thì chẳng thể mong bên thắng cuộc thực tâm hòa giải hòa hợp với ai trước kia là đối phương, cựu thù, bên thua cuộc.

Nguyễn Thông