Triết lý giáo dục cho môn lịch sử, và...

Bữa 17.8, anh Nguyễn Phú Trọng (lớn tuổi hơn, học trước mình thì mình gọi bằng anh, vả lại mình chả phải đảng viên đảng viếc nên không dám gọi là đồng chí) thăm và làm việc với bộ Học (còn gọi là bộ GD-ĐT). Anh ấy nói nhiều lắm, mình nghe ù ù cạc cạc, câu được câu chăng (qua tivi), bởi mình vốn đã chậm hiểu mà anh ấy lại sở trường lý luận hơi nhiều. Anh ấy bảo rằng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế (mấy cụm từ này mình nghe đã hơi bị quen tai) cần hình thành một triết lý về giáo dục của Việt Nam, từ đó có nền tảng để tiến hành đổi mới giáo dục.

Chết thật, thế mà mình nghĩ ở xứ ta xưa nay đã có đổi mới giáo dục rồi, té ra chưa. Bậy thật. Bởi như anh Trọng nói, chúng ta chưa có triết lý giáo dục. Mà chưa có triết lý giáo dục, tức là chưa có nền tảng, chưa có nền tảng thì chưa thể tiến hành đổi mới. Ối giời, những cái mà lâu nay người ta gọi là đổi mới, thực ra là phá, vậy nên giáo dục nước nhà mới nát như tương. Ấy, mình cứ hồ nghi, băn khoăn thế, nhưng chưa dám chắc. Giờ thì thấy bớt lăn tăn sau khi đọc ý kiến của bác chủ xị môn sử nước nhà, bác Phan Huy Lê. Bác ấy rằng: “Lịch sử là môn học bị coi thường nhất trong các trường phổ thông. Minh chứng rõ nét nhất là trong các môn thi tốt nghiệp phổ thông, môn sử bị coi là môn phụ, có năm thi, năm không. Năm nào không thi thì nhà trường cho học dồn để dành thời gian cho các môn khác. Thầy cô dạy sử cũng dễ dàng được thay thế bằng thầy cô các môn khác, có khi là môn thể thao chẳng hiểu gì về lịch sử. Một môn học bị coi nhẹ đến như vậy thì làm sao có thể nhận được sự quan tâm của học sinh” (theo báo Tuổi Trẻ, xem toàn bài ở đây).

Tuy nhiên, vẫn thắc mắc tí chút: thôi thì thời Pháp không nói làm gì, sao dưới thời cụ Hồ, thời các thượng thư bộ Học: Nguyễn Văn Huyên, Tạ Quang Bửu ở miền bắc chả thấy nói gì đến triết lý giáo dục mà nền giáo dục lại vẻ vang, thành tựu thế. Giờ cứ quẩn quanh triết lý, lý luận suông thì chẳng những môn sử như bác Huy Lê than thở mà toàn bộ nền giáo dục cũng sẽ cùng chung số phận thôi.

(Chỗ này mình nói nhỏ thôi nhá: thi đại học, chỉ cần mỗi môn đạt 2,5 điểm cũng có thể trúng tuyển (đương nhiên kèm theo đó là phải nộp tiền). Đại học vơ bèo vạt tép thế thì đủ biết sẽ đào tạo ra người tài thế nào cho nước nhà. Mở cho lắm trường vào, giờ không vơ không vạt, chả nhẽ đóng cửa. Giờ còn ngồi bàn triết lý hóa chẳng u mê lắm ru).

19.8.2012

Nguyễn Thông