Lần nào về Hà Nội, tôi cũng đều ghé thăm Đoàn Tử Huyến.
Hai tháng trước, nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo, nhà thơ Tuyết Nga và tôi mời cơm Đoàn Tử Huyến. Con trai anh chở bố ra bằng xe máy. Đoàn Tử Huyến cao lêu nghêu ngồi sau xe, con anh thấp đậm ngồi trước, trông như minh họa “bút thép” và “bóng nhựa” trên báo Thiếu niên tiền phong trước đây.
Đoàn Tử Huyến ăn uống bình thường, tự gắp cho mình, chọn thức ăn hợp với khẩu vị. Thậm chí Nguyễn Trọng Tạo còn cho phép Huyến uống phần nửa lon bia.
Trong những câu chuyện không đuôi đầu, Đoàn Tử Huyến diễn đạt không mạch lạc, nhớ gì kể nấy. Huyến không gọi được tên tôi, không gọi được Nguyễn Trọng Tạo và những người quen biết.
Ngồi suốt bốn tiếng, chia tay. Tôi để Đoàn Tử Huyến đi trước, tôi theo sau canh chừng, để xem Huyến có biết đường về không. Huyến đi bộ, lê loẹt quẹt đôi dép cao su men theo lề đường, biết tự về đúng nhà, ngoài dự đoán của tôi.
Tuần trước, tôi và đạo diễn điện ảnh Quốc Trọng đến tận nhà riêng thăm Đoàn Tử Huyến. Huyến kể lại các câu chuyện, các hồi ức trôi chảy, chúng tôi như đang xem một cuốn phim miên man hình ảnh. Huyến tâm sự cho tôi và Quốc Trọng những câu chuyện đầy bí mật riêng tư, điều này chỉ có những ai có đầu óc minh mẫn mới nhớ và nói ra được. Huyến bảo rằng “tôi nhớ hết nhưng không nói ra được. Ví dụ, tôi nhớ ông, tôi biết ông mới về, nhưng tên ông tôi không gọi ra thành tên được”.
Huyến không nói được tên ai thành lời, trừ tên con, tên vợ và đứa con dâu. Dường như chưa có sự khớp nối giữa tâm thức và ngôn từ.
Giờ đây, Huyến không đọc được một chữ Việt và một chữ Nga nào, mặc dù Huyến ôm ra cả một chồng sách. Tôi biết Huyến hiểu sách đó là sách gì.
Nói chuyện với tôi chừng hơn một giờ. Khi chia tay, Huyến bật khóc. Thương lắm, một người có đầu óc mẫn tiệp đến nhường ấy mà một cơn bạo bệnh đã đưa đến nông nỗi này.
Khi tôi vừa đặt chân xuống sân bay Nga, A.Xocolov đã gọi điện cho tôi: Anh có gặp Đoàn Tử Huyến không? Anh ấy thế nào? Tôi trả lời là sức khỏe anh Huyến đang tốt lên!
Hy vọng đợt tới về, gặp nhau, thì chí ít ra, Đoàn Tử Huyến cũng sẽ gọi được tên tôi.
29.12.2016
Nguyễn Huy Hoàng
Nguyễn Huy Hoàng
Dân gian có câu:
Trả lờiXóaKhi sống thì chẳng cho ăn?
đến khi nằm xuống làm văn tế ruồi!
Có công với hậu thế thì phải để lại gì cho họ? bao nhiêu người được hưởng lợi ích từ họ để lại?