Bạn bè

Tổng số lượt xem trang

Tìm kiếm Blog này

Chủ Nhật, 19 tháng 11, 2017

Chuyện dạy học (tiếp)

Trong suốt gần hai chục năm trời, Trường dự bị đại học TP.HCM nổi tiếng là trung tâm luyện thi uy tín, mỗi năm thu hút hàng nghìn học sinh khắp cả miền Nam. Có những năm, vào thời điểm hoàng kim luyện thi, thầy Hiệu trưởng Nguyễn Văn Năm phải ra lệnh hạn chế nhận thí sinh vào trường mặc dù nhận vào là có tiền, bởi không đủ chỗ học, ngoài ra giáo viên dồn giờ dạy cho luyện thi nhiều quá nên chểnh mảng nhiệm vụ chính. Đồng tiền kiếm từ luyện thi giúp cho đời sống giáo viên khá hơn nhưng hầu như chả mấy ai nghĩ rằng chính họ đã góp phần làm hư hỏng hệ đại học. Tôi có anh bạn là giảng viên Trường đại học Tổng hợp, bên ấy cũng căng ra luyện thi, anh kể có ngày dạy luyện thi tới 10 tiết, sáng 4, chiều 4, tối 2, chỉ kịp nhét miếng cơm vào mồm rồi cuống cuồng lên lớp. Lúc nào cũng thèm ngủ. Sài Gòn những năm đó trong giới giáo viên tồn tại một câu lạc bộ có tên CLB 30 triệu. Ai dạy luyện thi thu nhập 30 triệu đồng/tháng thì đương nhiên được gia nhập CLB này. Đồng tiền khiến nhiều thầy cô bị say, say tiền. Một thầy ở trường tôi cũng vậy, thầy Nguyễn Loan dạy toán, dạy nhiều đến mức bị kiệt sức, suy nhược cơ thể, vào bệnh viện được vài hôm thì mất.

Nhưng không phải thầy cô nào cũng khá lên nhờ luyện thi đại học. Chủ yếu là các môn phục vụ khối thi A và B thôi (toán, lý, hóa, sinh) chứ đám thầy cô văn sử địa hầu hết đói dài. Tôi cố trụ mãi nhưng học sinh luyện thi môn văn cứ ngày càng ít dần.

Túng đói quá thì phải… liều. Nhà trường cho phép công đoàn tổ chức giữ xe cho sinh viên. Đám giáo viên đói được ưu tiên tham gia. Thật trớ trêu, cứ đầu giờ thì tay cục phấn, tay cầm nắm thẻ xe, ghi số, thu tiền, học sinh vừa dắt xe vào vừa “em chào thầy cô ạ”. Lúc đầu còn chào lại mà chả giấu hết sự ngượng ngùng, về sau chúng hắn biết ý không chào nữa, lặng lẽ đưa tiền, tiền dư cũng không lấy lại. Chuông reo, rửa tay, vuốt vội bộ quần áo, lại trèo lên bục giảng ê a tác phẩm này hay, tác phẩm kia tốt. Có hôm còn dạy cả tác phẩm Sống mòn của Nam Cao, có hôm dạy bài nghề cao quý của người thầy. Nhìn vào mắt trong veo của sinh viên, biết chúng nghĩ gì. Trớ trêu vô cùng.


Có những thầy cô ngượng, giữ xe được vài bữa thì bỏ. Nhưng phải làm cái gì mà sống chứ. Thế là người nuôi gà, người nuôi cá trê phi, nuôi chim cút, làm sữa chua, bỏ mối nước đá... Mỗi phòng ở chỉ chưa đầy 20 mét vuông. Thầy Tuấn dạy địa lý dẹp hết cả đồ đạc giường chiếu vào một góc, nuôi gần 5 chục con gà mái đẻ trong phòng. Chưa bước vào nhà đã sặc mùi phân gà, mùi cám, mùi khổ ải. Thầy Vy mua gạch xây hẳn trong nhà cái bể to đùng nuôi cá trê phi. Nước máy không đủ dùng, người tắm cũng phải hạn chế tiết kiệm từng giọt nhưng nước cho các “ông bà trê phi” (thầy Vy bảo thế) lúc nào cũng phải sạch. Nhà nước khó khăn không nuôi nổi mình thì đành nhờ cậy “các ông bà” gà qué, chim cút, trê phi gánh đỡ qua cơn hoạn nạn chứ biết làm sao. Đời dạy học những năm đó thực khổ trăm bề.

Chả muốn kéo dài tình trạng vừa lên lớp vừa giữ xe muối mặt với học trò, vừa nuôi gà công nghiệp, nuôi cá, dán phong bì… nên đầu năm 1993 tôi quyết định xin nghỉ, đi làm thuê cho nước ngoài. Thầy Nguyễn Văn Vy bạn tôi đùa bảo giá dấn đi thêm tí nữa ra bến Nhà Rồng nhân tiện tìm đường cứu nước cứu nhà luôn có phải một công đôi việc không. Chua chát lắm. Tôi xuống phòng hành chính ký nhận cái quyết định nghỉ việc và qua phòng tài vụ lĩnh cục tiền, được hơn 3 triệu đồng, tính ra sau 16 năm làm việc cho nhà nước được trả gần 7 chỉ vàng. Số tiền ấy chưa kịp dùng vào việc gì thì một người quen là bộ đội ở Cần Thơ lên hỏi mượn, hẹn 1 tuần trả. Vợ chồng tôi nể quá, đưa rồi mà linh cảm cứ lo lo. Sau 2 tuần vẫn chả thấy y đâu, từ bấy không gặp lại con nợ nữa. Năm lần bảy lượt xuống Cần Thơ dò hỏi, hóa ra anh ta sai phạm bị quân đội loại ngũ, đã lừa một lượt tất tật người quen rồi cả vợ con kéo nhau bùng mất. Sau 16 năm, tôi quay lại thời ban đầu với hai bàn tay trắng.

Như tôi từng kể, cùng trường, có nhiều thầy cô giáo cũ dạy ở Sài Gòn trước năm 1975 rất giỏi. Một hôm, tôi hỏi thầy Chu Đức Khánh, giáo viên toán, sao mà anh học kinh thế, vừa lấy bằng cử nhân toán của Đại học Khoa học Sài Gòn (anh Khánh là học trò cưng của thầy GS Đặng Đình Áng), vừa lấy bằng tốt nghiệp Viện quốc gia Âm nhạc Sài Gòn, anh ấy cười, bảo tưởng gì, sinh viên miền Nam trước 1975 học 2 - 3 trường cùng lúc là chuyện thường. Các trường đại học đều mở rộng cửa, cứ đậu tú tài 2, đăng ký, đóng tiền là học, muốn học bao nhiêu cũng được. Làm gì có chuyện chen nhau luyện thi như bây giờ. Quan trọng là cái đầu ra, chất lượng của đầu ra. Nền đại học của miền Nam trước 1975 không quan tâm đến đầu vào, chỉ cốt đầu ra thôi. Học thế nào thì học, phải thi lấy đủ chứng chỉ, không đủ và tất nhiên là không đạt chất lượng thì cứ việc học cho đến già hoặc vào lính. Thầy Nguyễn Hữu Pha nói thêm, ra trường mà đi dạy, như tôi đây này (thầy Pha tự chỉ vào bản thân), lương 32.000 đồng, nuôi cả nhà. Chỉ tiết kiệm 2 tháng là mua được chiếc xe Honda Dame mới cứng. Mà giáo viên ít chịu chạy Honda, phải Vespa cơ, mới đúng kiểu. Nghe thầy nói, tôi ngẩn ngơ, nhìn vào đám mấy con gà mái đẻ xơ xác thiếu cám, cả tuần nay chẳng cho quả trứng nào.

Giờ nhớ lại chuyện cũ của thầy Khánh, thấy đúng là nền đại học của chế độ mới càng ngày càng đi xuống. Trường lớp mở thêm nhiều, giáo viên ngày càng đông nhưng chất lượng giáo dục cứ ngày càng tệ hại. Những kỳ thi tuyển sinh mỗi năm thêm nặng nề, tốn kém, trở thành thứ tai ách cho xã hội. Bao nhiêu tiền của, công sức đổ vào thứ thủ tục hành dân vĩ đại ấy nhưng vẫn không làm những người cai quản giáo dục vừa lòng. Họ liên tục bày vẽ ra đủ thứ, miệng kêu đổi mới nhưng lại là những người bảo thủ nhất. Cứ điểm lại, nền giáo dục của chế độ này, dù so với thời thuộc Pháp đã kém xa về chất lượng nhưng ít ra có thời gian dài trước 1975 cũng ghi điểm được vào thời các bộ trưởng, những vị thượng thư đầu ngành uy tín như Tạ Quang Bửu (Bộ ĐH và THCN), Nguyễn Văn Huyên (Bộ Giáo dục), nhưng rồi cứ trượt dần, càng ngày càng xa so với cũ và với thế giới xung quanh. Người ta đùa nhau: Trường chẳng ra trường, lớp không ra lớp, thầy chả ra thầy, trò chẳng ra trò, đó là nền giáo dục sau 1975.

Vừa rồi rộ lên chuyện cô giáo mầm non ở Hà Tĩnh, theo nghề những 37 năm, khi về hưu tiền lương hưu chỉ chưa đầy 1,3 triệu đồng. Bây giờ đã là gần cuối thập niên thứ 2 của thế kỷ 21, mặc dù vẫn giáo dục là quốc sách, nhưng số phận của cô giáo Hà Tĩnh ấy chả hơn gì chúng tôi những năm nuôi gà, giữ xe, chăn lợn để giữ nghề dạy.

Nhiều lúc ngẫm nghĩ thấy buồn cho nghề, cái nghề mà có thời lòng tôi ca hát “Yêu người bao nhiêu, ta càng yêu nghề bấy nhiêu”.

Nguyễn Thông

3 nhận xét:

  1. Không,còn biết nói gì hơn,ông viết như xem phim vậy. Khổ thế mà ta vẫn sống tốt với nhau, vẫn còn kính trọng thầy cô, nhìn lại bây giờ buồn quá,thầy không ra thầy,trò không ra trò,..chúc cựu ông thầy khỏe mạnh,minh mẫn, nhân ngày 20/tháng11.

    Trả lờiXóa
  2. Giời ạ, nền giáo dục ở miền Nam trước 1975 phải như thế nào thì người ta mới đòi giải phóng, lật đổ cho nó nhào chứ . Đâu có ai đủ điên & ngu để lật đổ một nền giáo dục tốt lành để thay thế nó bằng 1 nền giáo dục khác tồi bại hơn đâu, phải thế không bác Thông ui ?

    Cái gì không có sự lãnh đạo của Đảng, không có Cụ Hồ, không có chủ nghĩa Mác-Lê & lập truờng vô sản thì là vong bản, chỉ đáng đạp đổ thôi . Nhất nam viết hữu, tớ đã nói rồi . Không có cái Tự Do thì không làm được gì đâu .

    Ngày thầy cô, nhớ các thầy cô giáo chủ nghĩa Mác & lịch sử Đảng quá . Nhận được tin 1 đứa mình quen sau khi tốt nghiệp đại học, học cao học ngành chủ nghĩa Mác . Sau đó đi dạy trường Đảng 1 thời gian, mới đầu quân cho bộ 4T, đi làm có xế hộp đưa rước .

    Hy vọng 9000 tiến sĩ của mình sẽ chọn ngành phù hợp với tình hình đất nước .

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. giời ạ! một lũ cô hồn các đảng àn cắp từ trên xu6ng dưới mà nó bảo nhờ có sự lãnh đạo của đảng.Hê hê

      Xóa