Cái ấy ở Nha Trang

Lại nhớ đận người ta khoe nhau rằng ở bãi biển ven đường Trần Phú đẹp sầm uất bậc nhất thành phố Nha Trang sừng sững mọc cái tháp Trầm hương, tôi cứ háo hức định cưỡi tàu hỏa ra coi. Lấn bấn việc này việc nọ, tới khi ngó mấy tấm ảnh chụp, tự dưng chán ặt, không muốn mò ra ngắm tháp nữa. Tưởng gì, hóa ra cái khúc măng bê tông, trầm triếc đâu chả thấy, chỉ làm xấu bẩn cả bờ vịnh vốn đẹp đẽ nên thơ.

Sau có nhiều lần đến Nha Trang, nghĩ thầm dạo đó mình không đi là đúng. Cũng chả phải tiếc tiền vé tàu hỏa vừa đi vừa về hơn 800 cây số, 2 đêm ngủ bồng bềnh, cũng không phải đã tắt lịm ý định tới Nha Trang trời bể đẹp để rồi liên tưởng tới cái hang Pắc Bó gió lùa như người ta. Ngắm mụt măng rồi ôm về sự thất vọng thì thà ở nhà.

Mấy hôm nay, Nha Trang lại cuốn hút sự chú ý của thiên hạ, lời ra tiếng vào, khen chê loạn xì ngầu, về cái nhà hát Đó. Ngày khánh thành nó, cả quan tể tướng cũng đến chung vui với những lời có cánh. Phải công nhận người ta khéo sắp xếp. Chọn được những thời điểm “ngẫu nhiên” như vậy để PR thực không dễ. Ông em tôi cười bảo nhiều tiền làm được tất.

Không có hiểu biết về kiến trúc nên tôi chả khen mà cũng chẳng chê công trình này. Nó không lồ lộ cái xấu cái dở cái thô kệch cái đâm chọc vào mắt như tháp Trầm hương, nên khen hoặc chê có khi bị việt vị. Người xứ ta thường khen chê theo cảm tính, hoặc theo vệt chất xám đã bị nhồi nhét vào đầu khó tẩy rửa, ngoan cố kiểu “sư nói sư phải, vãi nói vãi hay”. Cá nhân vậy, chính quyền cũng vậy, khác ý một tí là quy cho đương sự “quan điểm sai trái”. Vừa rồi có một bác tỏ ra am hiểu địa chính trị, chê tổng thống Ukraine Zelensky ngu như chó, để phương Tây dẫn dắt, ngu nên mới bị Putin cho bài học, đáng kiếp, v.v.. Tôi định cãi, nhưng sực tỉnh, thôi, người như thế xứ này đầy, còn làm to gấp trăm lần bác ấy nhưng nghĩ cũng vậy, cãi người ta thì mình dại, chả đi đến đâu.

Mà phải nói hẳn ra thế này, trên thế giới, rất nhiều công trình kiến trúc lúc đầu xuất hiện bị chê, thậm chí gánh chửi, tháp Eiffel ở Paris chẳng hạn, thì nhà hát Đó chưa đến nỗi nào. Nhưng cũng phải công nhận, hầu hết những công trình kiến trúc theo kiểu truyền thống ở xứ ta trải mấy trăm năm vẫn đẹp xuýt xoa. Nói đâu xa, nhà hát lớn Hà Nội, dinh toàn quyền (nay là phủ chủ tịch), bưu điện Sài Gòn, những biệt thự ở Hà Nội, Hải Phòng, Sài Gòn theo “kiến trúc thuộc địa”, hầu hết các nhà thờ Thiên chúa có từ thời Pháp… đều đẹp không thể chê, ngay từ cảm nhận ban đầu, khỏi thắc mắc ỉ ôi.

Không chê không khen nhà hát Đó, nhưng tôi lăn tăn về cái tên của nó. (còn tiếp)

Nguyễn Thông

 
Ảnh: 1. Nhà hát Đó ở TP.Nha Trang, vừa được khánh thành; 2. Nhà hát lớn HN