Nuôi cá có khó không?

Hồi nhỏ tôi thích nuôi cá. Ở nông thôn không có cá cảnh (cá vàng 3 đuôi, kiếm, vạn long, thia lia...) nên đành nuôi cá mại cờ, lòng tong vì những con cá này màu sắc đẹp, không đen trùi trũi như bọn cá rô cá trê. Còn nếu muốn có cá cảnh phải lên chợ huyện "phố Thọ Xuân" nhưng bọn trên ấy bán đắt lắm, những 2 hào hoặc 5 hào một con, thời đói kém chỉ nghĩ đến cái ăn thì để tiền đó mua được ổ bánh mì.

Bể nuôi cá là... cái vại sành vỡ, ra kênh múc đầy nước sạch đổ vào, cũng thả dăm sợi rong cho cá có không gian bơi lượn. Sau này mấy anh chị ở nội thành Hải Phòng về sơ tán, anh Tuấn cho chiếc bể con con bằng xi măng, to cỡ nửa chiếc tivi 14 inches, tôi quý lắm, tức tốc vét lợn đất được gần đồng bạc lên huyện mua 2 con cá vàng thả vào, hằng ngày lấy cơm nguội, vớt lăng quăng hoặc ra chỗ rạch nước thải sau giếng nhặt giun đỏ cho cá ăn. Cứ nghĩ nuôi cá thế là chu đáo lắm.  Có bể có nước có rong có thức ăn, chả thiếu thứ gì, còn sang trọng đầy đủ hơn cho người ấy chứ.

Vậy mà cá chết. Được một đôi ngày bơi lội nhởn nhơ, sau chúng cứ lờ đà lờ đờ, ngáp ngáp. Tưởng chúng đói, tôi càng ném thức ăn vào tợn. Chúng vẫn ngáp ngáp, đuôi không vẫy nữa rũ xuống, mắt càng lồi ra. Đến trưa thì chúng chết, con nhỏ chết trước, con nhớn chết sau. Vô phương cứu chữa.

Tiếc cá tiếc tiền, những 7 hào cả hai con. Lên huyện khiếu kiện người bán, bà bán cá hỏi có cho ăn không. Có. Có thay nước không? Không. Bà cười hớ hớ: Thế thì chết là phải, do thiếu ô xy! Tôi cãi sao lại thiếu ô xy được, bởi nước (H₂O) từ hydro và oxy (ô xy) tạo thành, khi học môn hóa cô giáo dạy thế. Cứ có nước tức là có ô xy chứ lị, đầy ra đấy, thiếu là thiếu làm sao. Bà hàng lại cả cười, chúng mày đi học mà ngu, rồi giải thích trong nước chỉ có một lượng ô xy nhất định thôi, cá nó thở mãi cũng hết. Nhìn nước đó, thấy trong vắt đó, tưởng đầy ô xy nhưng kỳ thực hết sạch rồi, cá nó lấy cái đếch gì mà thở. Bề ngoài vậy nhưng bên trong hết ô xy rồi, ngạt lắm. Cá cũng như người thôi, không cho thở thì chết. Mày thử bóp mũi một lúc xem có chịu được không. Chúng mày muốn nuôi thì phải thường xuyên thay nước cho nó, không phải chỉ cho ăn mà được đâu. Rong riếc cũng chỉ trang trí cho đẹp thôi.

Tôi mua 2 con vạn long hết 4 hào rưỡi. Lúc về nghe bà cá dặn với: Nhớ nhé, phải đủ ô xy thì nó mới sống được. Đừng tưởng có nước là có ô xy.

14.12.2012
Nguyễn Thông