Vụ tiền quà Tết độc lập

Nhân kỷ niệm 80 năm cách mạng tháng 8 và quốc khánh 2.9, nhà nước tặng quà cho mỗi công dân Việt Nam 100.000 đồng. Ai cũng có, không phân biệt đối xử. Số tiền ấy không nhiều nhưng cộng cả nước lên tới gần 11.000 tỉ đồng lại thành lớn, quá lớn. Điều đáng nói, lần đầu tiên trong chế độ này, tất cả dân chúng đều được tặng quà, bằng nhau. Tôi sống trong chế độ đã hơn 70 năm, nói như Xuân Diệu "Tôi lớn trong lòng chế độ ta", chứng kiến hết cả, đảm bảo chắc chắn về nhận xét ấy.

Tin vui bùng ra hôm trước, vài ba ngày sau lại xôn xao chuyện không nhận được tiền, khó truy cập VNeID, chẳng biết phải làm sao để có quà trước ngày lễ 2.9. Thủ tướng cũng phải lên tiếng chỉ đạo.

Rốt cuộc, đúng là có tiền, 100 nghìn cho mỗi người, chứ không phải tin đồn. Nhiều ít không thành vấn đề, bao nhiêu cũng quý, nhất là với dân nghèo, mà dân ta đa số còn nghèo. Đây là điểm son cho chính phủ.

Một quyết định đúng đắn nhưng lại rất trục trặc. Nhẽ ra khi thông tin bị xì trên mạng, nhà chức việc ngay lập tức phải lên tiếng, thừa nhận luôn. Làm vậy vừa được dân hoan hô, ca ngợi, vừa dẹp được những đồn đoán, nghi ngờ, thậm chí chê bai, lời ra tiếng vào. Đến khổ, làm điều tốt mà cũng rụt rè, run sợ. Báo điện tử của VOV còn khẳng định đó là tin đồn thất thiệt, do các thế lực thù địch tung ra gây mất an ninh trật tự. Đến khổ, sáng lên giọng, chiều lại phải đính chính.

Soạn văn bản về chủ trương chính sách phải thận trọng, cân nhắc, kỹ lưỡng từng dấu chấm dấu phẩy, nói chi từ ngữ, câu cú, số liệu, diễn đạt. Tôi cho rằng họ đã hỏng khi so sánh số tiền 100 nghìn với ký thịt lợn, tạo nên điều tiếng. Có lẽ họ không dám thừa nhận ngay sự thực chính bởi chi tiết này. Thần thiêng nhờ bộ hạ. Bề tôi, thư ký kém cỏi đã suýt làm hỏng một chính sách tốt liên quan tới trăm triệu người, mà ông ký duyệt cũng dốt không phát hiện ra.

Qua vụ này, thấy mạng xã hội còn nhanh nhạy, khả tín/đáng tin hơn báo chí quốc doanh. Còn loại như báo VOV thì vứt. Nó, nhẽ ra không có thông tin thì phải tìm hiểu để xác định hư thực, đằng này hàm hồ quen thói, cả vú lấp miệng em, nên vội phủ nhận, bảo là tin đồn nhảm. Đó là kiểu làm báo, thông tin của báo chí quốc doanh. Và tệ hơn nữa, khi nó thừa biết đã sai, ngay sau đó nó cũng không một lời xin lỗi dân chúng, bạn đọc, thậm chí xin lỗi chính phủ, nhà nước, mà phải vài ngày sau mới "có đôi lời".
Nên tẩy chay loại báo như VOV, từ giờ bản thân tôi không bao giờ đọc nó nữa.

Thủ tướng chỉ đạo các cơ quan có trách nhiệm phải phát số tiền nói trên cho tất cả mọi người trước ngày 2.9. Đó là ý tốt nhưng tôi nói thật, lực bất tòng tâm. Lúc này, đâu phải tất cả dân chúng đều đã có định danh VNeID và tài khoản cá nhân. Rất nhiều người già, bệnh tật, sống ở nông thôn, vùng sâu vùng xa, lang thang cơ nhỡ, mưu sinh ly hương... chưa có hai thứ ấy, nếu có vội làm cũng không thể nào kịp. Mà không có chúng thì không nhận được tiền.

Vậy liệu còn cách nào để phát 100 ấy cho những người này? Chưa có lời giải. Trong chuyện này, chính thủ tướng cũng vội vàng, đi trên mây, không sát thực tế. Đó là điều tối kỵ đối với nhà lãnh đạo, còn đám bề tôi tinh dững ông này bà nọ cũng không nhận ra để tham mưu, mách bảo, khuyên can một câu, chỉ rặt xôi thịt.

Thôi muộn khuya rồi, tôi chỉ nhận xét vậy.

29.8.2025
Nguyễn Thông