Những bài hát của một thời (9): Bạch Long Vĩ đảo quê hương

Kỳ này đã định đưa lên bài Đường cày đảm đang của nhạc sĩ An Chung, nhưng mấy bữa ni đọc trên mạng thấy người ta lưu ý Trung Quốc lại bới móc lại đòi cả chủ quyền đảo Bạch Long Vĩ quê mình. Ái chà chà, thế thì láo quá. Bố láo bố toét. Mình muốn góp tiếng nói phản đối bằng việc giới thiệu một bài hát của đại tá nhạc sĩ Huy Du, Bạch Long Vĩ đảo quê hương (tên cũ là Bài ca đảo Bạch Long Vĩ).

Hồi chiến tranh, nhiều người thích bài hát của nhạc sĩ Huy Du. Chả mấy ai không ngân nga những bài hát của ông, nhiều bài hay lắm, cả hồi chiến tranh lẫn về sau này. Lời bài hát, bây giờ người ta hay gọi sang trọng là ca từ, không chỉ đầy chất thơ, nhạc, mà theo mình, cả họa nữa. Cứ đọc lời ca bài ông viết về Bạch Long Vĩ thì thấy ngay.

Nói về đảo Bạch Long Vĩ. Những năm Mỹ ném bom miền Bắc đợt đầu, Hải Phòng quê mình bị đánh nặng, chả chỗ nào nó tha, đảo nó cũng không tha. Bạch Long Vĩ hồi ấy toàn người Hoa, ngoài ra chỉ có bộ đội hải quân và phòng không. Chẳng biết Mỹ nó sợ cái gì ở đảo đuôi rồng này mà bom đạn dữ dội thế. Nhà thơ Nguyễn Viết Lãm dạo đó ở Hội văn nghệ Hải Phòng, không biết được nghe ai kể, hay chính ông được đi thực tế ở đảo (mình chả rõ) có viết bài thơ về cô giáo người Hoa, Tô Cẩm Tú. Bài thơ tên Cô giáo đảo Bạch Long Vĩ. Mình nhớ đoạn đầu thế này:

Cổng trường Kiều Trung

Nhìn Tú dần xa bến Hải Phòng

Hành lý trên vai lên đường ra biển

Trong tiếng hát bạn bè đưa tiễn

Chào mẹ già em dại ra đi

Vườn Kim Đồng náo nức những mùa thi…

Và đoạn giữa:

Như chiếc en đưa thoi, Tú lao mình trong lửa

Truyền tin, tải đạn, cứu thương

Cô gái năm xưa e lệ giữa sân trường

Nay bỗng hóa phượng hoàng vỗ cánh.

Bài thơ cũng nhắc đến cô đã hy sinh, để lại nhiều thương tiếc cho dân chúng và bộ đội trên đảo. Nếu chuyện này có thật, sao Hải Phòng lại không có con đường nào mang tên Tô Cẩm Tú nhỉ. Hoa thì Hoa, Tàu thì Tàu chứ, một con người như thế rất xứng đáng tôn vinh. Hải Phòng đang có con đường và khu tập thể mang tên Đổng Quốc Bình (gốc Hoa) kia mà.

Năm 1978-1979, xảy ra vụ nạn kiều, người Hoa ở phố Trung Quốc nội thành và ở Bạch Long Vĩ bỏ đi gần hết. Riêng đảo thì sạch trơn, nghe nói suốt mấy năm không có dân, chỉ còn mấy anh bộ đội. Mãi sau này Thành đoàn vận động được một số cặp thanh niên ra, từ đó đảo mới dần có tiếng trẻ con bi bô. Chả biết mộ cô giáo Tô Cẩm Tú có còn?

Anh Uy nhà mình hồi học cấp 3 chịu khó chép bài hát lắm. Anh ấy đóng cuốn sổ dày, to cỡ bàn tay, bìa sơn màu đỏ cho đỡ thấm nước, chép những bài anh ấy thích. Thỉnh thoảng mình cũng mượn để hát, bài nào mình cũng thích. Còn nhớ bài Bạch Long Vĩ đảo quê hương ở gần đầu sổ, sau bài Đánh đích đáng. Chẳng biết giờ cuốn sổ quý giá đầy ắp kỷ niệm đó lưu lạc nơi nào.

Với ai chả biết, chứ với mình, một đứa con Hải Phòng thì đúng là “Bạch Long Vĩ đảo quê hương”.

Bài này do tốp ca nữ đài Tiếng nói Việt Nam trình bày, Zanhanoi sưu tầm.

22.10.2011

Nguyễn Thông