Những bài hát của một thời (11): Về đây với đường tàu

Lần này sực nhớ đến nhạc sĩ Lưu Cầu, ca sĩ Bích Liên, và bài Về đây với đường tàu.

Mình sẽ có một bài riêng về chị Bích Liên. Nghe nói chị vào Sài Gòn đã lâu nhưng mình chưa hỏi được ngọn nguồn nên không biết "con sơn ca" nổi tiếng một thời nay đậu chỗ nào. Ai biết xin chỉ giùm. Nghe chị cất tiếng, sao thấy yêu cuộc đời đến thế. Chị Bích Liên ơi, em yêu chị lắm. Và em nghĩ chắc các bạn cùng thế hệ em cũng thế.

Nhạc sĩ Lưu Cầu (theo mình) nổi tiếng chưa đến cỡ các cụ Hoàng Vân, Huy Du, Nguyễn Đức Toàn... nhưng thế hệ mình chả mấy đứa không biết ông, không thuộc bài hát của ông. Những bài mà mình rất thích, như Miền Nam ơi, chúng tôi đã sẵn sàng, Miền nam nhớ mãi ơn người, Bài ca đất nước anh hùng, nhưng thích nhất là Về đây với đường tàu (viết năm 1967). Bài này nhiều ca sĩ thể hiện, tuy nhiên chị Bích Liên số 1. Cũng cần nói thêm, gắn với giọng hát tuyệt vời của sơn ca Bích Liên là tiếng dương cầm tuyệt vời không hề thua kém của nghệ sĩ Hoàng My, hầu như bài nào cũng cặp song trùng đỉnh cao ấy. Chả có gì lạ, pianist Hoàng My là ông xã của chị Liên. (Mình tiện đây gửi thêm bài Biết ơn chị Võ Thị Sáu của nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn để mọi người thưởng thức thêm tài nghệ tuyệt vời của cặp nghệ sĩ đàn-hát này).

Lâu rồi mình không đi tàu lửa. Chả phải do giàu sang dư dả tiền bạc gì mà vì bấn bíu với cuộc mưu sinh nên ít vào Nam ra Bắc, may ra năm một lần về thăm mẹ già ở quê thì đặt trước chiếc vé giá rẻ của thằng Jetstar về cho nhanh, tiết kiệm thời gian, được ngồi lâu bên mẹ. Nhưng tuyến đường sắt xuyên Việt hơn nghìn bảy trăm cây số thì đã in vào tâm óc mất rồi.

Mình vào Nam chuyến đầu tiên tháng 4.1977 đi đường biển, tàu thủy Thống Nhất, vì bến quê Hải Phòng vừa gần vừa tiện. Rồi sau đó lúc thì đường biển, lúc đường sắt, năm nào cũng ra vào vào ra. Đi tàu lửa từ thời nó bò xuyên Việt hết những 72 tiếng, chen chúc cùng đủ mọi hạng người, chất đầy hàng hóa, gà lợn. Ghế gỗ cứng, toa nào toa nấy luôn chật ních, đón khách dọc đường như xe buýt, người đi tàu đến ga nào tiện bữa thì ăn ở ga ấy hoặc mua lên ăn qua quýt cho xong. Mỗi hành trình là cả cuộc trải nghiệm gian lao khổ ải, học thêm từ cuộc sống biết bao điều. Lạ là, những vùng tàu đi qua đều để lại những ấn tượng vô cùng sâu đậm, yêu thương. Nói với tâm hồn trong trẻo, rất tình thực, mỗi chuyến đi thêm yêu đất nước mình. Mình có cái tật hay nhớ kèm địa lý, vùng này vùng nọ với bạn bè, chả hạn tàu qua Nam Định thì thầm bảo đây quê thằng Bích thằng Tửu cái Đạm, qua Ninh Bình cái Hương, qua Thanh Hóa anh Sang anh Lập thằng Ba cái Bé, qua Nghệ Tĩnh thì cái Hà thằng Đại anh Bối, vào Quảng Bình có cái Nam anh Chiến, Quảng Trị quê thằng Chương anh Thuận... Tự dưng cảm thấy đường ngắn hẳn, dường như bạn bè cùng theo chia sẻ vất vả với mình.

Bài này đến nay tuổi thọ có dư 40 năm, chất trẻ trung sôi nổi thì vĩnh viễn không theo thời gian, cứ trẻ mãi trẻ mãi. Bạn thấy không, một đề tài chả có gì đặc biệt, càng không phải là hấp dẫn, vậy mà qua nét nhạc và giọng hát của những tài năng đích thực, của tâm hồn giàu cảm xúc, đã trở nên hấp dẫn lạ thường.

Xin cám ơn nhà sưu tầm zanhanoi.

6.11.2011
Nguyễn Thông