Mỹ

Là một công dân, tôi đề nghị chính phủ, nhất là bộ ngoại giao nước này bỏ ngay, không dùng từ "Hoa Kỳ" để chỉ nước Mỹ (USA, hoặc America) nữa.

Hoa Kỳ là cách gọi nôm na, đùa cợt, không nghiêm túc, không thể hiện sự tôn trọng trong quan hệ quốc tế. Nó cũng giống như ta thường diễn đạt nôm na: xứ kim chi (để chỉ Hàn Quốc), xứ củ sâm (Triều Tiên), cảng thơm (Hồng Kông), đội bóng phố núi (Gia Lai), gái đất cảng (Hải Phòng); thậm chí miệt thị như: quê rau má (Thanh Hóa), đất cầu tõm (Hà Nam), nhà máy cháo (Thái Bình), dân cá gỗ (Nghệ An), địa đạo chỉ cu (Củ Chi)...

Khi trò chuyện với nhau, thân mật, gọi đùa thì được, còn dùng "Hoa Kỳ" trong ngôn ngữ ngoại giao, quan hệ nghiêm túc thì chả khác gì trò đùa. Ngay trong nước, chẳng ai nói, chẳng hạn năm nay tỉnh rau má thu được bao nhiêu ngân sách, xứ Nghệ có mấy trường đạt chuẩn...

Thấy lá cờ (quốc kỳ) của nước người ta có nhiều ngôi sao, nói trẹo thành hoa, gọi là cờ hoa là đã đùa cợt, nôm na rồi; lại còn tới mức đặt thành tên nước là "Hoa Kỳ" thì quá thể, nhố nhăng.

Đừng bảo lâu nay từ thời các cụ đã gọi thế quen rồi có sao đâu, không bỏ cũng chả chết ai, v.v.. Đúng là không chết ai, nhưng nó như trò cười, bị khinh, bị coi thường. Tại sao không dùng tên gọi chính xác, phổ biến trên thế giới, và nhất là người Mỹ đang dùng để gọi tên chính nước của họ. Nếu thấy đổi sẽ gây nhiều phiền phức thì cứ gọi ngay là Mỹ (phiên âm kiểu từ Hán Việt xưa kia, Mỹ Lợi Kiên, gọi tắt là Mỹ), có phải nghiêm túc hơn không nào.

Chả dẫn đâu xa, cụ Hồ khi viết hoặc nói về đối phương đều dùng từ "Mỹ", chẳng hạn đế quốc Mỹ, nước Mỹ, nhân dân tiến bộ Mỹ, tổng thống Mỹ, "đế quốc Mỹ là con hổ giấy"; còn khi dè bỉu chê cười Mỹ thì gọi là Hoa Kỳ, Huê Kỳ, ví dụ cụ làm thơ "Cồn Cỏ nở đầy hoa chiến thắng/Đánh cho tan xác giặc Huê Kỳ". Rất rõ ràng.

Ngay trong rất nhiều văn bản của nhà nước, bài phát biểu của các ông bà cai trị xứ này, lúc thì Hoa Kỳ, lúc thì Mỹ, cứ tùm lum tà la, chẳng ra làm sao.

Vậy tại sao chính người Mỹ lại dùng từ "Hoa Kỳ" chỗ này chỗ khác (Đại sứ quán Hoa Kỳ, Đài tiếng nói Hoa Kỳ...)? Đơn giản bởi họ tư duy theo kiểu phương Tây, thoáng, ít quan tâm tới thứ vụn vặt, vả lại khi quan hệ với Việt Nam, thấy người Việt cứ gọi mình là Hoa Kỳ thì tặc lưỡi chấp nhận dùng cái tên ấy cho xong.

Ông ngoại trưởng Phạm Bình Minh nên gương mẫu đổi trước đi, để những ông bà kia thấy chối mà đổi theo.

Một việc như thế mà không làm được, lại cứ đòi thành hổ thành rồng.

Nguyễn Thông

Mỹ hay Hoa Kỳ, thoát Trung hay thoát Tàu?

Tháng 5 tới, ông Tổng thống Obama sẽ thăm Việt Nam. Nguyên thủ một siêu cường đến thăm, có lẽ việc đón rước sẽ linh đình, hoành tráng lắm. Tôi chỉ muốn góp ý thêm điều này:

Trên báo chí truyền thông, trên rất nhiều văn bản của nhà nước ta, hiện có 2 cách gọi nước Mỹ: Mỹ và Hoa Kỳ. Theo tôi, cần thống nhất lại, chứ để thế linh tinh quá.

Lại nhớ hồi ông Nguyễn Phú Trọng qua thăm Mỹ, các cơ quan báo chí được nhắc phải gọi là Hoa Kỳ, tôi thấy bật cười. Có người giải thích, gọi thế cũng để biểu hiện dần sự thoát Trung, tôi càng mắc cười.

Cờ (quốc kỳ) nước Mỹ có nhiều sao, trông như những bông hoa, nên được gọi nôm na là cờ hoa, nước có lá cờ ấy được gọi là nước cờ hoa, xứ cờ hoa. Nhưng đừng tưởng đó là thuần Việt, cách đó cũng do người Tàu nó gọi, nó đặt là Hoa Kỳ, Hoa Kỳ quốc, còn ta chỉ bắt chước nó thôi. Gọi một quốc gia bằng cái tên như thế, trước hết là thiếu nghiêm túc, cũng chả khác gì ta gọi Triều Tiên là nước củ sâm, Hàn Quốc là nước kim chi; sau nữa, vẫn học đòi Tàu mà thoát Trung thì thoát cái gì.

Mỹ cũng là cách gọi do người Tàu đặt ra, lấy từ cụm từ Mỹ Lợi Kiên (phiên âm tiếng Tàu của từ American) nhưng lâu nay Việt Nam dùng danh từ này quá quen rồi, ví dụ đế quốc Mỹ, hội Việt - Mỹ, đại sứ quán Mỹ, Mỹ là con hổ giấy, đô la Mỹ... Đếch ai nói đế quốc Hoa Kỳ, đô la Hoa Kỳ bao giờ. Xét về độ Việt hóa thì từ Mỹ có sự Việt hóa đậm đặc hơn so với từ Hoa Kỳ. 

Tôi đề nghị chính phủ, nhất là Bộ Ngoại giao nên sớm ra văn bản quy định thống nhất gọi là Mỹ cho hợp lý, càng không thể chiều theo ý cá nhân ông cả Trọng được.

(Tái bút: Được cái bọn Mỹ nó cũng dễ tính, gọi thế đéo nào cũng được).

Nguyễn Thông