Nói tí ti về hai điều

Mấy ngày nay thiên hạ nói nhiều bàn nhiều, mình vẫn im lặng. Giá như dạo trước thì đã sùng sục lên rồi. Cũng đang tự bắt bệnh mình xem có cần thuốc đặc trị như mấy thầy thuốc nhân dân nói không hay cứ tự uống xuyên tâm liên là được. Vậy thì nói tí ti thôi, bởi ủ bệnh cũng nguy hiểm cho sức khỏe lắm.

Điều thứ nhất liên quan đến việc các nhà chức việc nhớn vừa liên tiếp ra những nghị định quy định về nếp sống xã hội, cụ thể là cưới hỏi, tang ma, chúc tết. Cưới thì không được quá 50 bàn hoặc 300 người dự; tang ma thì không quàn quá 3 ngày, vòng hoa chỉ có 7 cái luân phiên, cấm tiệt quan tài kính; tết thì lãnh đạo không đi chúc các địa phương nữa, ngoài ra cấp dưới không được đến nhà cấp trên chúc này nọ. Đại loại trên tinh thần tiết kiệm, không phô trương hình thức, tránh những kẽ hở dễ bị lợi dụng để làm điều không hay... Thực ra những biện pháp đó mình ủng hộ, chả có gì phải phản ứng, thực hiện được thì tốt thôi (chỉ riêng vấn đề quan tài kính thì mình nói thẳng toẹt rằng đứa nào đề xuất điểm này quả ngu quá, lợi đâu chưa thấy, chỉ để dư luận bẻ queo bẻ quẹo tinh vào chỗ nhạy cảm).
Nhưng tất cả những thứ quy định đó chỉ xứng tầm văn hóa làng xã chứ không phải quốc gia, hay nói đúng hơn chỉ là một dạng nội dung hương ước mà ta có thể gặp ở bất cứ vùng nông thôn nào xứ ta. Và để ra được thứ hương ước nghị định ấy, chỉ cần vài cụ già trong làng ngồi với nhau bên ấm trà, cút rượu, bàn bạc và thông qua, chứ cần chi cả một đội ngũ hùng hậu ăn lương nhà nước. Tưởng rằng tiết kiệm, hóa ra lại cực kỳ lãng phí. Chỉ có những bộ máy không chuyên nghiệp, lỏng lẻo, nhàn cư mới vẽ ra được những thứ bất cập, thiếu tầm như thế.

Điều thứ hai là chuyện ông Việt kiều Ly Sam thắng kiện những 55 triệu đô la Mỹ sau một vụ kiện hồi hộp, gay cấn, đầy kịch tính. Không biết đã có nhà viết kịch bản hoặc nhà làm phim nào xí cái cốt truyện này chưa. Đủ để giật giải Cánh diều vàng, Bông sen vàng, thậm chí Quả cầu vàng hoặc Oscar đấy. Chỉ nghĩ thế này: Đã lâu lắm rồi mình mất lòng tin vào hệ thống luật pháp, tòa án, luật sư xứ ta. Cứ xem người ta xử biết bao nhiêu vụ là biết rồi. Vụ Ly Sam này mình cũng chắc mười mươi bên nguyên sẽ thua lấm lưng trắng bụng, bởi nghĩ đơn giản tòa nào lại đi xử thắng cho thằng chơi bài chơi bạc bao giờ (không kết tội là còn may). Tiền thắng cờ bạc là tiền giời ơi, pháp luật thèm không bảo vệ cũng làm gì được nhau nào. Cứ xử thắng cho bên bị để còn được tiếng bảo vệ nhà đầu tư, để lấy tiếng mà thu hút dòng vốn nước ngoài... Nhưng không, luật pháp đàng hoàng đã chứng tỏ không cái gì có thể ngồi xổm lên luật pháp. Cứ đúng luật mà làm, mà xử, mà phán quyết. Có nhẽ lần đầu tiên luật pháp, tòa án xứ ta đã tiếp cận được công lý. Chả biết có đúng hay không?

9.1.2013
Nguyễn Thông