Lễ Phục sinh và nhà thờ

Đã sang đầu tháng tư tây, hôm nay 1.4. Nhà cháu không có ý định viết gì về ngày này, còn được gọi là "cá tháng tư", ngày nói dối; cũng không về 24 năm ngày mất (1.4) nhạc sĩ Trịnh Công Sơn - nhạc sĩ "vĩ đại" nhất xứ này, mặc dù đang nghe "Sơn ca 7" bản thu trước 1975 (bản hay nhất). Nhà cháu chỉ đăng lại có bổ sung bài nhỏ về sự kiện lớn, cực lớn: Lễ Phục sinh, bởi sắp tới lễ rồi.

Năm nay 2025, lễ Phục sinh, ngày lễ lớn nhất, quan trọng nhất của đạo Thiên chúa (công giáo) sẽ diễn ra vào Chủ nhật (Chúa nhật, ngày của Chúa) 20.4.

 
Khác với lễ Giáng sinh (Chúa ra đời) cố định ngày 25.12 hằng năm (trước đó, vào tối 24 là Noel), lễ Phục sinh có thể vào tháng 3 hoặc tháng 4, không cố định ngày nào nhưng phải vào Chủ nhật. Ấy, tôi có nghe một người bạn có đạo giảng cho vậy. Xin được tỏ lòng cảm ơn chị Anna Teresa Nguyen đã giác ngộ cho kẻ vô đạo.

Điều đầu tiên cần tỏ bày, rằng kiến thức của tôi về đạo Thiên Chúa, Ki tô giáo… rất lơ mơ ít ỏi. Một kẻ vô thần, lại lớn lên và trưởng thành ở miền Bắc trước năm 1975, chỉ được nhồi nhét chủ nghĩa Mác - Lê Nin vô thần, tận mắt chứng kiến những nhà thờ bị đập phá, đọc nhiều sách viết bậy bạ về nhà thờ, về các đức cha, linh mục (như Đống rác cũ của Nguyễn Công Hoan, Bão biển của Chu Văn, Xung đột của Nguyễn Khải…), nghe những câu xàm xí về Đức Chúa và hang đá, thấy những người có đạo bị hắt hủi, thậm chí bị công khai gạch tên, loại bỏ khỏi danh sách này nọ (không kết nạp đoàn, kết nạp đảng, không bổ nhiệm làm lãnh đạo), khi khai lý lịch trong mục “Tôn giáo” nếu ghi “không” sẽ được coi là ưu điểm… thì làm sao có thể hiểu sâu biết kỹ về các tôn giáo. Đầu óc cả đám bị đổ bê tông bởi câu loạn xằng của Các Mác ông tổ cộng sản “Tôn giáo là thuốc phiện của nhân dân”.

Thời sự: Sáp nhập tỉnh

Hôm nay 30.3.25 trên báo Tuổi Trẻ có bài về chuyện này, “Vì sao giữ nguyên 11 tỉnh thành khi sáp nhập?”. Cứ như lời một ông “nguyên” (giờ có còn làm gì nữa không thì chả rõ, bởi những từ “nguyên”, “cựu”, “đương” lâu nay bị nhập nhèm) là Bùi Tất Thắng - nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển (Bộ Kế hoạch - Đầu tư) thì:

TP.Huế không cần sáp nhập với tỉnh nào bởi nó mới được (trung ương và quốc hội) công nhận là thành phố trực thuộc trung ương. Giời ạ, lý do lý trấu, rất vớ vẩn. Nếu đó là lý do để không sáp nhập Huế với tỉnh khác thì chẳng qua nhằm chữa cái thẹn về tầm nhìn thiển cận, biết sắp có đợt sáp nhập mà vẫn cứ làm liều. Vả lại dù có là thành phố trực thuộc trung ương đi chăng nữa thì đâu có nghĩa được đặc cách, hãy coi Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ kia kìa.

Ông Thắng cũng giải thích các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa và một số tỉnh khác không cần sáp nhập bởi lý do quốc phòng, an ninh. Cũng vớ vẩn nốt. Đó là thứ lý do rất chung chung, cũng như nhà nước muốn thu hồi đất của ai cứ trưng lý do quốc phòng an ninh, cấm cãi. Cả nước này chỗ nào mà chẳng quốc phòng an ninh.

Chuyện đoàn (phần 2)

Rốt cục, Thành được kết nạp đoàn, là đoàn viên nhưng lại đi bộ đội, cùng đợt với thầy Mễ chủ nhiệm, các bạn Như, Thảo, Tiến, Thanh, Sơn, Lĩnh, Biên tây... Tôi được hoãn bởi anh ruột đang đánh nhau bên Lào rồi. Tiễn đưa nhau trong một ngày buồn, tháng 4.1972. Đoàn viên Thành vào mặt trận Quảng Trị, cái cối xay thịt thành cổ hè 1972, may nhờ phúc ấm tổ tiên, ông bà phù hộ, nên chỉ sứt mẻ trở về. Cứ mỗi lần nhắc tới đồng đội thành cổ, y mắt đỏ hoe, khóc rưng rức.

Nhắc tới đoàn, đừng quên tên của nó. Những năm 60 - 70, tên Đoàn thanh niên lao động Việt Nam, bởi đảng sinh ra nó là Đảng lao động Việt Nam. Cha nào con ấy. Giỏ nhà ai, quai nhà nấy. Nghe khá gần gũi, chả cộng sản cộng siếc xa lạ như sau này. Khi tôi vào đoàn năm 1972, trước đó nó đã được đổi thành Đoàn thanh niên lao động Hồ Chí Minh, sau khi cụ Hồ mất mấy tháng. Tới năm 1976, đất nước thống nhất, lại có tên mới - Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh. Đổi xoành xoạch. Người ta giải thích rằng đổi để phù hợp với từng giai đoạn của cách mạng. Cũng chả biết có hay hơn không, chứ tôi thấy mới như cũ, có thêm chữ “cộng sản” vào, khô đoàn nhạt đảng, nặng chính trị chính em, già bỏ cụ.

Nhớ hồi đoàn thay tên năm 1976, ông anh tôi bảo, cứ Liên Xô có gì, tên gì, thì ta bắt chước cái ấy, tên ấy. Nó có chính phủ/thủ tướng thì ta copy chính phủ/thủ tướng. Nó đổi chính phủ thành hội đồng bộ trưởng/chủ tịch hội đồng bộ trưởng, thì ta lon ton đổi theo. Ông Phạm Văn Đồng từng đóng cả thủ tướng lẫn chủ tịch hội đồng bộ trưởng, những gần 32 năm. Ông Phạm Hùng cũng là chủ tịch hội đồng bộ trưởng chứ không phải thủ tướng, tới lúc chết (giữa tháng 3.1988). Một thời gian sau, Liên Xô đổi mới… như cũ, quay về tên chính phủ/thủ tướng, ta cũng chuyển mình đổi mới… như cũ. Đèn cù vòng quanh. Tên đoàn cũng đổi, na ná đám Komxomon Liên Xô vậy. Anh tôi còn thắc thỏm, tao cứ tiếc cái tên có chữ “lao động” thời Vũ Quang làm bí thư thứ nhất (ông này có bà vợ là diễn viên nổi tiếng, đẹp lắm), vừa sát hợp, vừa chân thật, giản dị.

Chuyện đoàn

Đoàn mà tôi nhắc trong bài này là đoàn thanh niên, thanh niên cộng sản, cánh tay đắc lực của đảng. Họ còn gọi là cánh tay phải. Có phải cánh tay không, tay phải hay tay trái, thú thực tôi không biết.

Hôm qua 26.3, như thường lệ là ngày kỷ niệm sinh nhật đoàn. Năm nào cũng vậy, người ta làm ầm ĩ lắm. Năm nay lặng hơn nhạt hơn, có lẽ do năm lẻ. Đoàn sinh ngày 26.3.1931 (thì nghe nói thế, chứ bịa ra một ngày nào có khó gì, ngày sinh ngày chết còn bịa được cơ mà), tính đến 2025 tròn 94 niên. Xứ này rất lạ, 94 thì bị coi là năm lẻ, nhưng 95 (năm sau đó) lại là năm chẵn. Không chỉ đoàn, mà với cả đảng, nước, các idol đều được tính kiểu vậy.

Ở một nước rất sính hình thức, thích hoành tráng cờ quạt, tượng to nhà lớn thì việc tổ chức kỷ niệm này nọ quanh năm suốt tháng. Không lễ lạt chính trị, có khi lại buồn, thiếu sinh sắc. Tốn tiền nhưng vui, quên đi cái nghèo. Về trò này, Triều Tiên là nhất, xứ ta chưa đạt tầm.

Bàn trà chủ nhật (phần 4)

Hôm nay thứ tư (26.3.25), giữa tuần chứ không phải chủ nhật nhưng bàn trà vừa bị ngưng hơi lâu bởi mấy hôm rồi kẻ hèn bận bịu quá, trong khi bao điều cần nói ra, cực kỳ cấp thiết, nóng bỏng.

Công cuộc đổi mới lần này do ông Tô Lâm đứng đầu, chủ trì, cầm trịch đang thu hút cả những người thờ ơ thời cuộc nhất. Ông hàng xóm nhà tôi hôm nọ bảo giá như tay Tô Lâm (ông ấy xưng hô như thế bởi hơn ông Tô cả mười mấy tuổi) là nhân vật được lịch sử chọn lựa hồi nửa cuối thập niên 80 đầu thập niên 90 thì có lẽ nước ta, đám chúng ta đã khác, không tậm tọe, ậm ạch, nửa dơi nửa chuột như bây giờ.

Lãng phí thời gian của cả một dân tộc, của gần trăm triệu con người, phải nói thẳng ra đó là tội ác, chứ không phải thành công thành kiếc gì. Thói tự sướng diễn ra quá lâu, cần phải dẹp. Ông Tô Lâm đang làm cuộc dọn dẹp ấy. Đó là thực tế, còn nó có thực sự mục đích và thành công hay không thì phải chờ, đừng nóng vội ngày một ngày hai. Vẫn biết “dục tốc bất đạt”, nhưng các bác “đổi mới, cách mạng” ạ, không thể chờ đợi quá lâu, kiểu như ở xứ này chờ trải qua thời kỳ quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội hết tới mấy đời người.

Bàn trà chủ nhật (phần 3)

Có người bảo việc đại sự quốc gia để yên cho người ta làm, mình biết gì mà ý kiến ý cò. Dạng suy nghĩ thế rất phổ biến ở xứ này. Một kiểu sống dựa dẫm, sống chết mặc bay, vô nghĩa.

Đã quá lâu, mấy chục năm ròng, người ta mặc nhiên chấp nhận hình thái bộ máy cầm quyền, hệ thống chính trị, hệ thống tổ chức đoàn thể, nhân sự thế này thế nọ. Mũ ni che tai. Kệ tất. Tặc lưỡi, đảng, trung ương, các ông bà lớn đã quyết rồi, là xem như đã an bài, chỉ cần phục tùng, không bàn cãi nữa. Giống như con người vậy, được may cho cái áo, dù rộng hẹp, xấu tốt thế nào cũng mặc, phải mặc. Nhiều ông bà còn trưng trong nhà chữ “nhẫn”, xem đó như phương châm sống.

Sau khi người cộng sản đánh đổ phong kiến thực dân, xóa bỏ bộ máy quân chủ, “rồng năm móng vua quan thành bụi đất”, chế độ mới dân chủ cộng hòa được xác lập. Chỉ có điều, vua bị lật bị chôn vùi vĩnh viễn, thì cơ chế đảng cầm quyền, lãnh đạo toàn diện, quyết định mọi việc cũng không khác gì vua, còn hơn cả vua, bảo hoàng hơn vua. Suốt bao nhiêu đời bí thư thứ nhất (một dạng tổng bí thư), tổng bí thư, những ông vua mới đã nắm và quyết tất. Điều đó có thể thấy rõ nhất dưới triều ông Lê Duẩn bí thư thứ nhất và ông Nguyễn Phú Trọng tổng bí thư. Hồi tôi còn làm báo quốc doanh, được quán triệt quy định, trong bài viết, vị trí của các nhà lãnh đạo cứ theo trật tự bất di bất dịch: Tổng bí thư, chủ tịch nước, thủ tướng, chủ tịch quốc hội. Ông tổng bí thư dù có khù khờ “trồng cây gì nuôi con gì” hoặc bị thiên hạ coi là lú lẫn lý luận suông thì vẫn cứ ở vị trí thứ nhất, hàng đầu. Dân, nước bị đặt vào thế “may nhờ, rủi chịu”.

Bàn trà chủ nhật (phần 2)

Hôm nay thứ sáu nhưng đây là phần 2 của "Bàn trà chủ nhật" ạ.

Không phải ngẫu nhiên ông Tô Lâm đưa ra những khái niệm/cụm từ ngữ/từ mới, chẳng hạn “kỷ nguyên mới”, “điểm nghẽn”… rất nhạy cảm. Thời ông Trọng làm mưa làm gió suốt hơn chục năm, cả cán bộ lẫn dân thường, không ai dám nói dám dùng những từ ngữ ấy bởi bị coi là đụng chạm, thù địch, âm mưu “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”, có thể đi tù.

Khi người đứng đầu luôn tự sướng “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày hôm nay” (câu này được ông Trọng nhắc đi nhắc lại nhiều lần mỗi khi có dịp, từ năm 2021 tới 2024), “Mây đen bao phủ toàn cầu nhưng mặt trời vẫn tỏa sáng rực rỡ ở Việt Nam” (phát biểu năm 2019 và sau cũng nhắc lại nhiều lần) thì đố đứa nào dám đòi vào kỷ nguyên mới, đòi tháo điểm nghẽn. Hiện tại tốt đẹp như vậy rồi, đòi vào kỷ nguyên mới có nghĩa là phủ nhận, chưa hài lòng hiện tại. Phát triển thông suốt như thế rồi, lấy đâu ra điểm nghẽn. Cãi với người chỉ sống bằng lý luận, nhắm tịt mắt trước hiện thực, nói thẳng ra chỉ có chết.